De Ceulaer en Boudry over Gaza

De Ceulaer en Boudry over Gaza
      Joel De Ceulaer en Maarten Boudry hebben in De Morgen een kleine woordentwist uitgevochten over de Gaza-oorlog. Die twee kennen elkaar persoonlijk, delen een aantal standpunten en hebben samen ooit een boekje geschreven*. De toon is dus van beide kanten beleefd en welwillend. Alleen schrijft De Ceulaer in zijn inleiding dat hij zijn vriend komt bevrijden ‘uit de opiniefuik waarin je opgesloten zit.’ Opiniefuik, net zoals rabbit hole, vind ik een dodelijke belediging. Het woord moet niet noodzakelijk het einde van een vriendschap betekenen, maar in eervolle tijden had er minstens een duel van moeten komen, waarbij de heren dan allebei in de lucht hadden kunnen schieten.
      Wat nu de kern van de zaak betreft. Zoals veel anti-Hamasmensen vergelijkt Boudry de burgerdoden in Gaza met de burgerdoden in Duitsland door geallieerde bombardementen**. De Ceulaer vindt dat de vergelijking niet klopt.

 Ik ken je argumenten. Jij vergelijkt Israël met de geallieerden en Hamas met de nazi’s. Dat is een beeld waar Netanyahu ook van houdt. Maar het slaat nergens op. Nazi’s hebben ooit Europa veroverd, zoals de Romeinen destijds. In vergelijking daarmee zijn de vijanden van Israël zwak. Israël hoeft niet bevrijd te worden van Hamas, Israël moet worden beschermd tegen Hamas. Meestal lukt dat goed, met dank aan de grootste militaire macht ter wereld. Wat zeg je? Zeker: Gaza moet worden bevrijd van Hamas. Maar je bevrijdt mensen niet door hun land en hun kinderen tot as te herleiden. Denk ik, hè.

       Natuurlijk klopt de vergelijking van Boudry niet, althans niet helemaal. Omnis comparatio claudicat. En Boudry geeft dat in zijn antwoord ook toe. Maar wat De Ceulaer zegt klopt ook niet helemaal. ‘Je bevrijdt mensen niet door hun land en hun kinderen tot as te herleiden.’ Welja, dat is nochtans wat de geallieerden gedaan hebben, toen ze niet alleen Europa heroverden, maar ook Duitsland zelf van het nazisme te bevrijdden.
      De Ceulaer gebruikt trouwens ook een vergelijking die niet helemaal klopt. Hij schrijft aan zijn vriend:

Je hebt kritiek, alleen is die schaars en vaak naast de kwestie. Dat de liberale democratie in Israël kraakt, baart je zorgen. Alsof de seriemoordenaar je zorgen baart omdat hij zijn hygiëne verwaarloost.

     Ik wil het niet hebben over de vergelijking tussen Israël en een seriemoordenaar, maar over die tussen de liberale democratie en de lichaamshygiëne. Met die vergelijking wordt de liberale democratie tot een bijzaak gedegradeerd. De Ceulaer mag dat doen, maar hij mag niet vergeten dat het voor Boudry geen bijzaak is. Zonder de liberale democratie zou hij weinig redenen hebben om Israël te ‘verdedigen’ zoals dat heet.
     Zelf weet ik niet in welke mate de liberale democratie in Israël door Netanyahu wordt bedreigd. Wel geloof ik dat er mensen zijn die dat een bijzaak vinden, volgens de sentimentele redenering ‘het leven van één kind is belangrijker dan dat mooie ideaal van liberale democratie.’ Ik denk niet dat De Ceulaer tot die mensen behoort, maar mocht dat wel het geval zijn, dan moet hij maar eens denken aan het aantal kinderen dat gedood is bij de al eerder vermelde geallieerde bombardementen – bombardementen die mee aan de basis lagen van de naoorlogse liberale democratie in West-Duitsland.
     Veel verder wil ik mij met de vriendenruzie niet moeien***.  ‘Ja, na 7 oktober 2023 moest Israël reageren,’ schrijft De Ceulaer. Dat is een realistisch uitgangspunt waarin ik mij kan vinden. De rest – hoe ver je bij dat reageren kunt gaan – is een zaak van proporties, speculaties en geopolitiek. Ik volg die discussie wel, maar ik hou mij er zoveel mogelijk buiten.

* Aan dat corona-boekje heb ik in februari 2021 een longread gewijd. Zie hier.  

** Ik geef toe dat ikzelf bij het woord bombardementen altijd eerst aan de Tweede Wereldoorlog denk, en vooral aan de geallieerde bombardementen op Duitsland, waar mijn vader toen verbleef als gedeporteerde. En daarna denk ik aan de onnodige bombardementen op Dresden, terwijl ik toch in gedachten blijf supporteren voor de geallieerden.

*** Soms zou ik De Ceulaer willen verbeteren. Hij schrijft: ‘Het verslag over je gesponsorde Israël-reis voor de website Quillette leest als een reisbrochure.’ In plaats van ‘reisbrochure’ had ik geschreven: ‘een reportage van een fellow traveller in stalinistisch Rusland of maoïstisch China.’ Hoewel kritisch en zelfkritisch doet Boudry’s proza een beetje denken aan het reisverslag van - zeg - Alberto Moravia over de Culturele Revolutie. Het is de stijl van iemand die iets wil verdedigen tegen een algemeen vooroordeel in. Of dat vooroordeel terecht of onterecht is, doet hier niet terzake.