Brigitte Bardot

      Ik behoor tot de generatie die Brigitte Bardot net gemist heeft. Et Dieu créa la femme is van 1956 en toen was ik juist één jaar oud. Het succeslied Brigitteee-Bardot-Bardot is van 1961, alhoewel het ook enkele jaren later nog op de jukebox gekozen werd. Ik heb slechts enkele van haar latere films gezien, waarvan L’ours et la poupée mij nog het beste is bijgebleven. Ik ben gevoelig voor het ‘icoon’ dat ze geweest is, maar ook weer niet zo gevoelig. Er is een televisieserie Bardot waarvan ik de eerste drie of vier afleveringen gezien heb, maar ik voelde niet de noodzaak om ze allemaal te bekijken.
      Moest ik nu, bij haar dood, een stukje over Bardot schrijven?
     En dan zag ik de kop in De Standaard. ‘Brigitte Bardot (1934-2025), het boegbeeld van de seksuele revolutie, gleed af in haat.’ Ik vind die titel niet erg kies. Ik wil ook uitleggen waarom. Het heeft allemaal met nuancering te maken. Dat de latere Bardot sympathie had voor het extreemrechtse Front en later Rassemblement national is bekend. Maar dan. Er is, geloof ik, een onderscheid tussen volgende beweringen: 

• (1)   extreemrechts stimuleert ressentiment tegen immigranten
• (2)   extreemrechts drijft op haat 
• (3)   extreemrechts heeft haat als enige drijfveer
• (4)   haat is de reden waarom Bardot sympathie voelde voor extreemrechts. 

     De Standaard-kop is verklaarbaar vanuit een bepaalde politieke analyse aangaande extreemrechts, maar ook vanuit een keuze voor sterke emoties. En daar komt bij dat de korte formulering, die voor een kop noodzakelijk is, alles nog aanscherpt: ‘haat’ zonder uitleg van wát gehaat wordt. Dan wordt die ‘haat’ de hele persoon. En dan nog ‘afglijden’ in die haat - of laten we zeggen in een ‘poel van haat’. Met een kop als ‘Brigitte Bardot, het boegbeeld van de seksuele revolutie werd later een sympathisante van extreemrechts,’ had ik minder problemen gehad.
     Het artikel ónder de kop biedt overigens enige ondersteuning van de boodschap onder (4). Steven De Foer benadrukt dat Bardot een ‘middelmatige’ actrice was; hij schrijft over de ‘mensenhaat’ van Bardot,  en dat ze

zes keer veroordeeld voor het aanzetten tot rassenhaat. Bardot deed krasse uitspraken over moslims (‘Onze voorouders hebben niet voor niets eeuwenlang strijd tegen hen geleverd, moeten we ons door een buitenlandse overbevolking uit ons eigen land laten jagen?’), homo’s (‘laag-bij-de-grondse flikkers’, ‘kermisfenomenen’), werklozen (‘profiteurs’) en … moderne vrouwen (‘vrouwen bij de politie of in het leger, nonsens, de plaats van de vrouw is in het bed van een man’).

     Dat zijn geen uitspraken die ik zou doen, alhoewel ik vermoed dat die over homo’s meer met de Gay Pride-parades te maken had. Maar zelfs hier spreek ik niet graag over ‘haat’. Of neem die werklozen-uitspraak. Ik ken een aantal concrete mensen die een aantal andere concrete mensen als ‘profiteurs’ beschouwen wegens hun zelfgekozen langdurige werkloosheid. Maar dat is geen ‘haat’. Daar zijn mensen bij die samen aan de kersttafel zitten.
     Als ik het artikel van De Foer lees, zou ik ook kunnen concluderen dat hij Bardot ‘haat’. Uit zijn artikels over Trump zou ik dat nog makkelijker kunnen concluderen, dat hij Trump ‘haat’. Maar ik zou nooit een kop verzinnen van ‘De Foer glijdt af in haat.’ 
     De Foer schrijft over Bardot

Haar rapport is complex, het eindcijfer hangt af van antwoorden op moeilijke vragen. Is de ware feministe zij die het recht opeist om door mannen niet als lustobject gezien te worden, of juist zij die het recht opeist haar seksualiteit te etaleren, en er plezier, macht en geld uit te putten? Waar ligt de grens tussen vrije meningsuiting en haatzaaierij?

     Die laatste retorische vraag, over vrije meningsuiting en haatzaaierij, doet mijn bloed koken. Maar ik vind niet dat ik De Foer daarom ‘haat’. Ik koester geen haat tegen mensen die het vrije woord onvoldoende ruim interpreteren. Ik word wel onredelijk boos als ze hun ongelijk en hun onderliggende onverdraagzaamheid niet willen inzien. En zo'n onredelijke boosheid kan omslaan in ‘haat', dat is waar. Daar moeten we allemaal voor oppassen. 

* Zo werd Bardot in 2001 in Cassatie veroordeeld voor haar ‘Lettre ouverte à ma France perdue.’ Die brief bevatte onder andere volgende passage:

‘Et puis voilà que mon pays, la France, ma patrie, ma terre, est de nouveau envahie, avec la bénédiction de nos gouvernants successifs, par une surpopulation étrangère, notamment musulmane, à laquelle nous faisons allégeance ! Au droits desquels nous nous plions avec soumission. 
De ce débordement islamique nous devons subir à nos corps défendants toutes les traditions, pour beaucoup les mauvaises interprétations de leur religion et le mépris de l'ordre public devant lequel nos dirigeants politiques se soumettent avec une lâcheté qui n'a d'égale que leur trouille.’