Onverdraagzame barbaar

Anuna De Wever en Jean-Pascal van Ypersele (foto  januari 2018)

 Als een leerling, een collega of misschien zelfs, wie weet, mijn directeur ooit uitglijdt over een bananenschil, zal ik daar even hartelijk om lachen als iedereen, al is leedvermaak mij verder vreemd. Maar toen ik deze week las dat onze landgenoot Jean-Pascal van Ypersele de Strihou niet de nieuwe voorzitter van het International Pannel for Climate Change (IPCC) is geworden, dacht ik: net goed!
    Och, die jongen zou dat niet slecht gedaan hebben.  As well him as another, zegt Molly Bloom in die beroemde monoloog. Hij is gedurende een jaar de wereld rondgevlogen om zijn kandidatuur bekend te maken, in vliegtuigen die meer CO2 uitstootten dan een middelgroot Vlaams dorp tijdens een milde winter, maar die uitstoot moet je, om eerlijk te zijn, verdelen over hem en zijn medereizigers. En dan is het al heel wat minder. Bovendien, als die paar vliegtuigreizen nu nodig zijn om het IPCC een krachtdadige leider te bezorgen die het aantal vluchten mondiaal met, zeg, 10 % kan laten dalen, dan is dat, met honderdduizend vluchten per dag, per slot van rekening een flinke winst voor het milieu. Want CO2 zorgt voor de opwarming van de aarde, zeggen  professor Van Ypersele, het IPCC en vele, vele anderen …

John Stuart Mill

    ... Maar niet iedereen. Een vijftien jaar geleden hield een van mijn leerlingen een keurige spreekbeurt waarin hij uitlegde dat de aarde niet opwarmt, of niet zo snel, of dat het niet door CO2 komt, of dat de maatregelen ertegen misplaatst zijn – iets in die aard, het was allemaal nogal moeilijk. Mijn leerling had dat gelezen in een boek  van een Zweed, zekere Lomborg, een klimaatdissident. Zulke mensen bestaan dus ook. En wat gebeurt er als die hun opvattingen gehoor vinden? Wellicht gaan we dan met zijn allen nog vaker het vliegtuig nemen, stijgt het aantal vluchten met 10 %, in plaats van te dalen, en wordt de aarde nog warmer.
    Hoe ga je in een beschaafde maatschappij om met zulke afwijkende en misschien wel schadelijke meningen? De Engelse filosoof John Stuart Mill heeft daarover geschreven in On Liberty (1859). In het tweede hoofdstuk legt hij op rustige toon uit waarom het dwaas is dissidenten en excentriekelingen het zwijgen op te leggen. Ze konden bijvoorbeeld gelijk hebben, zegt Mill, – of half gelijk – je wist maar nooit. En discussie was altijd verrijkend.
    Van Ypersele echter ziet dat anders, tenminste als het om klimaatdissidenten gaat.  ‘Voor mij hebben die mensen een torenhoge verantwoordelijkheid,’ verklaarde hij in De Morgen. ‘We moeten er ernstig over nadenken om hen voor de rechtbank te brengen.’ Voor de rechtbank brengen! De onverdraagzame barbaar! Het interview dateert van 4 november 2006, dat is dus al een poosje geleden, maar zoiets vergeet ik niet gauw.