'Laudato si' en de Airco

     Lang geleden – Jan was nog niet geboren – hebben mijn vrouw en ik Toscane bezocht. Mooi landschap, fraaie stadjes, lekker eten – je moet het ook eens doen. Ook het weer was goed, dat wil zeggen: warm. We hadden een klein autootje zonder airco gehuurd – airco in de wagen was toen nog iets voor Amerika – maar we waren jong. We zetten twee raampjes open en toen het een keer heel, héél warm was, begonnen we vrolijk met ons tweeën te scanderen: Hotel-Met-Airco! Hotel-Met-Airco!
     Nu lees ik dat Paus Franciscus in zijn nieuwe encycliek ‘Laudato Si’ het toenemend gebruik van airco afkeurt. Het is niet goed voor het milieu, zegt hij. Wat krijgen we nu? In Griekenland klagen de gepensioneerden steen en been dat ze door de daling van hun pensioen de airco niet meer durven aandoen, wegens te duur in verbruik. Ze gaan dan maar tegen hun zin aan het strand zitten, waar het frisser is. En dat is niet alles. In onze eigen gematigde klimaatzone overlijden er altijd wel enkele bejaarden bij een beetje serieuze hittegolf. Dat moet in de armere, warmere landen nog veel erger zijn.
     Zou paus Franciscus zich het lot van de arme bejaarden bij ons, in Griekenland en in de tropen niet aantrekken? Dat denk ik niet. Ik denk dat het iets anders is. Ik denk dat de paus hier bezield wordt door de religieuze behoefte aan zuiverheid en eenvoud, die zo raak beschreven wordt door William James in The Varieties of Religious Experience. De diepreligieuze mens wil weg van het ingewikkelde, het kunstmatige, het onnatuurlijke. Je moet maar eens een technisch schema van een airco-installatie bekijken om zelf iets van die religieuze afkeer te voelen. Of een mooi New-Yorks appartementsgebouw ontsierd door later toegevoegde airco-installaties …
     Op die heel, héél warme dag in Toscane hebben we ons hotel met airco niet gevonden. We hebben iets beters gevonden: een tot hotel omgebouwde vijftiende-eeuwse villa – muren van wel een meter dik, natuursteen, heerlijk koel. Zulke betrouwbare, eerlijke muren als oplossing voor het hitteprobleem zou Franciscus wel lusten, denk ik. Maar voor die natuursteen zijn steengroeven en open mijnbouw nodig en wat díe het milieu aandoen, daar wil ik liever niet aan denken.

Oorspronkelijk geplaatst op 22 juni 2015