Latijn en Grieks

De Franse minister van Onderwijs Najat Vallaud-Belkacem

    Mocht minister Crevits ooit het Latijn en het Grieks willen afschaffen in ons onderwijs, dan stel ik voor dat ze eens bij de Fransen gaat kijken hoe die dat aanpakken. Zo’n vak dat al honderden jaren meegaat, en waarvoor nog altijd een levendige belangstelling bestaat, hoe raak je dat nu kwijt?
     Je doet dat zo. Eerst licht je de uren Latijn en Grieks uit het normale uurrooster. Leerlingen die zich voor die oude talen interesseren moeten maar een paar uur extra naar school komen. Verwacht echter geen onmiddellijk resultaat van die maatregel. Er zullen altijd leerlingen zijn die toch met alle geweld die vakken willen blijven volgen en er zullen altijd ouders zijn die hun kinderen daarin steunen. Of omgekeerd, als je begrijpt wat ik bedoel.
     De tweede stap is de belangrijkste. Je wijst er langs je neus weg op dat die oude talen alles samengenomen … elitair zijn. Je kunt daar zelfs studies over bestellen. In Frankrijk heeft men in zo’n studie kunnen aantonen dat van de 10 % best presterende leerlingen van de lagere school, 53 % voor de extra uren Latijn kiezen. 53 %. Stel je voor. En dat is nog niet alles. Van de 10 % slechtst presterende leerlingen zijn er maar 4 % die voor die oude talen kiezen. Het elitaire karakter van die talen is daarmee, geloof ik, genoegzaam bewezen. Nu komt het aan op geduld en volharding. Dat woord ‘elitair’ moet enkele duizenden keer herhaald worden, met redelijke tussenpozen. Totdat de leraren zelf beschaamd zijn dat ze slimme kinderen in de klas hebben.
     Dan komt het grote moment. Je gaat het Latijn ‘verruimen’. Het kan toch niet dat zo’n belangrijk vak opgesloten zit in een paar extra uurtjes waar alleen de elite van profiteert. Latijn voor iedereen! Maar dat hoeft natuurlijk niet in een apart vak. In de lessen moedertaal kan bijvoorbeeld af en toe gewezen worden op de nawerking van het Latijn. En er komt een vrije ruimte met vakken waaruit elke school zelf een menuutje mag samenstellen: Wetenschap en maatschappij, Communicatie en burgerschap, Economie en werk, Lichaam en gezondheid, Duurzame energie* en –  vooruit dan maar –  Beschaving en taal in de oudheid. Op voorwaarde dat alle leerlingen van eenzelfde school eenzelfde menu op hun bordje krijgen. Latijn voor iedereen of Latijn voor niemand. En op voorwaarde dat er ‘vakoverschrijdend’ gewerkt wordt. Latijn, ja, maar anders. En niet te veel. En niet op elke school.
     Zóver was de Franse minister van Onderwijs, mevrouw Vallaud-Belkacem, gekomen in april van vorig jaar**. Natuurlijk volgde toen protest. Dat moet je altijd meerekenen. Stakingen. Betogingen. Stukken in de krant waarin men verwijst naar het puike Latijnonderwijs in België***. Het wordt dan tijd voor zo’n minister om even gas terug te nemen en hier en daar nog een keuze-uurtje Latijn open te laten. Met veel dubbeltellingen kun je de mensen dan wijsmaken dat het aantal uren klassieke talen gelijk is gebleven.
     Credat judaeus Apella non ego, schreef Horatius, met die typische Latijnse bondigheid. Als de goedgelovige jood Apella zich daardoor laat beetnemen, mij goed. Maar ik laat mij niets op de mouw spelden.

 *Vrij vertaald. Voor wie nu denkt dat ik die vakken hier ter plekke verzin: zie hier.
** Lees daarover het stukje van Marc Vanfraechem (hier). Volgens de minister wordt de rol van het Latijn helemáál niet verminderd. Bien au contraire! (hier) en (hier). Zie verder ook ook hier, hier, hier en hier.
*** «L'école publique doit conserver, comme la Belgique et l'Allemagne par exemple, l'apprentissage des langues anciennes» (hier).