Verhalen over lesbische liefde

Dit stukje is alleen bestemd voor lezers die niet van plan zijn om Harry Mulisch zijn boek Twee vrouwen (1975) te lezen - of die het al gelezen hebben. Ik ga namelijk het einde van dat verhaal verklappen. Hetzelfde geldt voor de films Carol (2015), The Handmaiden (2016) en de Black Mirror-aflevering ‘San Junipero’ (2016).  Goed. Is iedereen vertrokken die hier niet moet zijn? Dan kunnen we beginnen.

          Verhalen over lesbische liefde moeten een goede afloop hebben, dat vind ik ervan. En ik vind dat al lang. Ik las meer dan twintig jaar geleden dat boekje van Harry Mulisch over de rijke intellectuele Laura en het kapstertje Sylvia. ’t Is een netelige geschiedenis. De twee vrouwen houden van elkaar, maar Laura lijdt onder haar kinderloosheid en Sylvia is vaak nukkig en zwijgzaam. Dan gaat Sylvia ervandoor met de ex-man van Laura. Groot drama. Wanhoop. Zelfmoordgedachten. Maar plots staat Sylvia opnieuw voor de deur. Ze is zwanger, als cadeautje voor Laura. ‘Waarom heb je het mij niet gezegd,’ vraag Laura. ‘Alsof je het dan goedgevonden had,’ antwoordt Sylvia gevat. Tranen van geluk. ‘Ik ga vast uitpakken,’ zegt Sylvia.

     Ik was onder de indruk van dat happy end. Mijn reactie was dezelfde als die van Judi Dench in Philomena (2013):  I certainly didn’t see that one coming. Dat Mulisch de zaak alsnog verknoeit door er een tragische epiloog aan te breien, kon mij niet zoveel schelen. In een epiloog, zegt Macaulay, worden klappen uitgedeeld die geen pijn doen.
     Een kleine twintig jaar later zag ik een film over een rijke intellectuele in het New York van de jaren vijftig. Carol heet ze. Ze begint een verhouding met het verkoopstertje Therese. ’t Is alweer een netelige geschiedenis. Carol is getrouwd en heeft een dochtertje, en Therese is vaak nukkig en zwijgzaam – Carol eigenlijk ook. Carol wil scheiden van haar man, maar is bang om haar dochtertje te verliezen. Hoogoplopende ruzies met de echtgenoot. Breuk tussen Carol en Therese. Dan: nieuwe ontmoeting. Carol nodigt Therese uit om die avond naar een bepaald restaurant te komen. Therese weigert. Gaat toch. Carol zit aan een tafeltje. Ziet Therese. Haar gezicht bloeit open terwijl de camera langzaam nadert. De mooiste glimlach die ik ooit in een film heb gezien. I certainly didn’t see that one coming.
     Ik heb toen besloten dat verhalen over lesbische liefde een goede afloop moeten hebben. En gelukkig is er af en toe iemand die met mijn besluiten rekening houdt. Neem nu Chan-wook Park, de Koreaanse regisseur van sombere films over wraak. In zijn laatste film, The Handmaiden leek een treurig einde onvermijdelijk. Het kon niet tegelijk goed aflopen, dacht ik,  voor de sympathieke oplichtster Sook-hee, en meteen ook voor het slachtoffer van de oplichterij, de tragische vrouwe Hideko. Maar dan moet vrouwe Hideko in bad en Sook-hee moet haar daarbij helpen. Aha, dacht ik, dat kan een nog een mooie liefdesgeschiedenis worden. En vanaf dan was ik bezeten van één gedachte: het verhaal moest goed aflopen, ondanks de dreigementen van een wrede oom en de intriges van een gewetenloze schurk. En zie, ik werd op mijn wenken bediend. Het einde was niet alleen gelukkig, maar zelfs vrolijk, met meisjesgegiechel en pikante speeltjes.
     Laatst keek ik met vrouw en zoon naar een aflevering van de televisiereeks Black Mirror.  Ik weet niet of de lezer die reeks kent. Laat ik het zo stellen: het woord ‘Black’ in de titel staat er niet toevallig. Ik heb niet alle afleveringen gezien, maar wat ik gezien heb, eindigde altijd treurig. En nu keken wij naar de vierde aflevering van het derde seizoen, die zich afspeelt in het toeristische kuststadje San Junipero, ergens in de jaren ’80.  Dat is eigenaardig, want meestal speelt de reeks in de nabije toekomst. Zoals vaak in de reeks duurde het eventjes voor je kon raden in welke richting het verhaal uitging. Deze keer ging het over de truttig geklede Yorkie die in een bar wordt aangesproken door de levenslustige Kelly. Kelly wordt achtervolgd door een ex-vriendje. Of Yorkie kan helpen om dat vriendje af te wimpelen? Yorkie kan dat en wimpelt het vriendje af, waarvoor Kelly erg dankbaar is. Misschien wordt het iets lesbisch, zei Jan, want die jongen is bij de pinken. Ja, het ging die richting uit.
     Toen werd ik zenuwachtig. Hoe meer het verhaal vorderde, hoe dichter het happy end binnen handbereik kwam. Maar zagen de makers van de serie het ook zo? Ik ben tot het einde van de aflevering, tegen beter weten in, blijven hopen op een gelukkige afloop. En zie, tijdens de aftiteling komt alles goed. Of toch een beetje, want het blijft Black Mirror.