De klimaatbijlage van De Standaard



Who thinks greenhouse gases have no effect and therefore we all need
new jobs. Anyone - Ter illustratie van het begrip 'intentieproces'

    Je ziet vaak mensen van rechts die zich boos maken op de berichtgeving in de kranten en op de televisie. Ik vind dat altijd een beetje raar. Zou het hélpen als we ons boos maken? Of als we ons héél boos maken? Ik geloof het niet. Veel van die persjongens en -meisjes leunen nu eenmaal naar links. Daar is niet veel aan te doen; die zullen niet zo gauw veranderen. Zelf wacht ik geduldig tot de hoofdredacteuren zelf ook begrijpen dat er wat meer evenwicht nodig is en ondertussen laat ik er mijn goed humeur niet door bederven.
     Maar soms voel zelfs ik een lichte ergernis en kan ik het niet laten er een opmerking over te maken. Neem nu de klimaatbijlage van De Standaard.  Ik heb die nog niet helemaal gelezen, maar een deel ervan werd overgenomen in Het Nieuwsblad. De hoofdredactrice van die laatste krant, Liesbeth van Impe wijdt er haar commentaar aan. De klimaatwetenschap is meer dan wat alarmistisch giswerk, schrijft ze. ‘Over het grootste deel van de diagnose zijn ernstige wetenschappers het eens en is de weerstand marginaal. De aarde warmt op en ze doet dat bijzonder snel. Dat is voor een groot deel het gevolg van menselijk gedrag. Over de modellen en toekomstvoorspellingen kan je altijd blijven discussiëren, maar over de grote lijnen bestaat evenveel consensus als een rigoureus wetenschappelijke opstelling toelaat.’
     Ik ben het misschien niet met elk woord eens, maar ’t is een redelijk standpunt en ’t is redelijk verwoord. De ‘weerstand onder ernstige wetenschappers’ waar Van Impe naar verwijst, blijkt uit afwijkende publicaties die drie tot negen procent bedragen van het totale aantal bedragen. Je kunt dat als je wil gerust ‘marginaal’ noemen.* Van Impe roemt de ‘rigoureuze wetenschappelijke opstelling’ van de klimaatwetenschap. Dat die ‘opstelling’ rigoureus ik betwijfel ik niet. Dat betekent echter niet dat die klimaatwetenschap zelf een erg rigoureuze discipline is. De woordkeuze van Van Impe laat vermoeden dat ze die nuance begrepen heeft.**
     In de informatieve bijlage in dezelfde krant wordt echter uit een ander vaatje getapt. ‘Zoveel wetenschappers,’ schrijft wetenschapsjournalist pvd, ‘zijn het daarover eens dat de enkelingen die nog tegenspartelen tot de franje gerekend moeten worden, of tot de omgekochten … Lange tijd kregen ze onevenredig veel aandacht omdat […] ze niet werden tegengesproken door de andere wetenschappers.’
     Dat is de omgekeerde wereld. De journalistieke traditie laat toe dat een commentaarschrijver zich eens een keertje laat gaan, maar in informatieve stukken hoort een auteur zich sober op te stellen. Maar hier is het omgekeerd. De commentaarschrijfster kijkt behoedzaam naar links en naar rechts vooraleer ze oversteekt naar de volgende alinea, terwijl de wetenschapsjournalist in het midden van de rijweg wild staat te zwaaien met gekleurde woorden (‘tegenspartelen’, ‘franje’), intentieprocessen (‘omgekocht’), subjectieve beoordelingen (‘onevenredig veel aandacht’), halve waarheden (‘niet tegengesproken’).

* Het aantal wetenschappelijk klimaatpublicaties die de rol van het menselijk gedrag bespreken in de klimaatwijzing is trouwens maar een kleine fractie van het totale aantal van die publicaties.

** Ik heb indertijd een scriptie gemaakt over het lidwoordgebruik in het Spaans. Ik heb daarbij rigoureuze definities gebruikt, vijf controleerbare parameters en betrouwbare statistische methodes. Maar ik heb er geen idee van hoeveel parameters er een rol spelen die ik níet in rekening heb gebracht. Ik zal taalkunde daarom niet bij de rigoureuze wetenschappen rekenen, ook al gebruikt ze rigoureuze methodes.