De niet gestelde vraag

       In toneel en film spelen revelatiescènes een grotere rol dan in romans of andere verhalende genres. Wie de Ilias wil verfilmen kan bijvoorbeeld beginnen met een gespierde man te tonen die driftig rondstapt voor zijn tent. De kijker stelt zich dan allerlei vragen. Wie is die man? Hoe heet hij? Waarom stapt zij zo driftig in het rond? Het is allemaal erg onduidelijk. Slechts stap voor stap, komt de kijker die informatie te weten, als bijvoorbeeld een bode langskomt die zegt: ‘Gegroet Achilles, zoon van Peleus. Koning Agamemnon nodigt u uit om de vete te begraven die tussen hem en u heerst en die de Achaeërs zoveel nadeel berokkent.’ Wie dat alles in  verhaalvorm neerschrijft, kan onmiddellijk de onduidelijkheid wegnemen, de naam van de held en van diens vader vermelden, en uitleg verstrekken over de vete met Agamemnon. 

       Toneel- en filmmakers hebben de gewoonte om de handicap van onduidelijkheid uit te spelen en zo spanning op te wekken. Er waart een spook rond in de buurt van Elsinor. Waar komt dat spook vandaan? Is het de geest van een overledene? Van wie dan? Een waarom komt het spoken? De kijker zit met een heleboel vragen en krijgt daar op het gepaste moment een antwoord op.
     In de aangrijpende film A Sun pakt de Taiwanese cineast Mong-Hong Chung het anders aan*. De kijker wordt af en toe met onduidelijke toestand opgezadeld, maar die wordt zó ingekaderd door montage en toon dat hij er zich geen vragen bij stelt. De hand van een kok wordt afgehakt. Waarom? Je wilt het eigenlijk niet weten. Iemand krijgt de opdracht om een pistool leeg te schieten op een advocatenkantoor. Voert hij die opdracht uit? Je stelt je de vraag niet. Een gangster is afwezig op de plaats van afspraak. Waar is hij naartoe? Ach wat. De kijker wil bij die scène vooral weten hoe je met doorweekte kleren in een auto kunt plaatsnemen zonder die onherroepelijk smerig te maken.
     En het mooie is: op al die vragen die de kijker zich niet gesteld hebt, krijg hij uiteindelijk toch een antwoord.   

 

* De film is op Netflix te bekijken.