Instagram, Deep Nudes, etc.

Soms is er een krant waar er geen enkel stuk in staat dat mij uitnodigt om commentaar te geven, en soms is er een krant zoals die van 17-18 februari.

Minder politiek op Instagram
      Mark Zuckerberg wil ervoor zorgen dat politieke boodschappen op Instagram of Threads minder zichtbaar zijn en niet langer viraal gaan. Standaard-journalist Dominique Deckmyn lijkt daar niet gelukkig mee. ‘Worden Instagram en Threads gewoon even saai als Facebook geworden is?’ vraagt hij zich af. Hij vindt het momenteel ‘spannender op X of op Tiktok.’ En nog: ‘Zuckerberg wil dat we alleen de holle berichten van celebrity’s consumeren, onder elkaar praten over eten en mode, en veel reclame zien en spullen kopen.’
      Twee stellingnames van Deckmyn trekken mijn aandacht. Ten eerste: hij verklaart Zuckerbergs keuze door met de vinger te wijzen naar de EU en haar Digital Services Act. ‘Daardoor wordt meta een soort nutsbedrijf: een streng gereguleerde maar tegelijk onaantastbare monopolist, die er door Europa mee belast is om een keurig gemodereerd internet te verzekeren. Dan is een keuze voor saaiheid waarschijnlijk het veiligst, en op termijn het lucratiefst.’ Met andere woorden: als internet ‘saai’ wordt komt dat door de regelzucht van de EU, door het conformisme van de eigenaar-miljardair, en door de meerderheid van de gebruikers die liefst lezen en schrijven over de celebrity’s, mode en eten.
      Het is ondertussen duidelijk wat Deckmyn bedoelt met ‘saai’: afwezigheid van maatschappelijk debat. Dat brengt mij bij zijn tweede stellingname. Er zijn volgens Deckmyn twee soorten mensen die deelnemen aan dat debat op de sociale media: mensen die ‘stoere rechtse taal’ spreken, en ‘linkse opiniemakers’ die ‘keuriger formuleren,’ maar die – nu komt het – ‘in wezen even polarizerend zijn’. Is het niet verrassend zoiets te lezen onder de pen van een Standaard-journalist? 

Planten zijn verwanten
     Botanicus Robin Wall Kimmerer vindt dat we niet alleen voor dierlijk, maar ook voor plantaardig leven ‘respect’ moeten hebben. ‘De mens moet op een andere manier in het leven staan. Niet als de dominante soort, maar als deel van het geheel.’ Ik ga dat artikel natuurlijk niet helemaal lezen, maar een groot afgedrukte quote stelt mij gerust. ‘Respect hebben voor het feit dat planten wezens zijn, betekent niet dat we ze niet meer consumeren.’ Ik heb mij die vraag in het verleden wel eens gesteld wanneer ik aan het piekeren was over de vegetarische kwestie.

Valse naaktbeelden
     Er is onderzoek gedaan naar hoe onze jeugd met valse naaktbeelden, de zogenaamde deep nudes, omgaat. 14 procent heeft ooit al een deep nude ontvangen en 8 procent heeft er al een proberen te maken. Ik vind dat tweede cijfer nogal hoog in verhouding tot het eerste. Maakt men die deep nudes misschien alleen voor zichzelf? Of stuurt men die maar naar twee personen door? Ook valt het mij op dat zoveel jongeren bereid zijn om hun slechte motieven toe te geven. 23,7 procent handelde uit ‘wraakzucht’, 14,6 procent deed het om te ‘vernederen’, 14,2 procent om ‘macht te hebben’. Slechts 13,7 procent deed het omdat men het ‘grappig’ vond. Eigenaardig.
     Wat bij zulke cijfers bijna altijd ontbreekt, is een uitleg over de onderzoeksmethode. Dat is nochtans wat mij het meeste interesseert.

Oekraïne
     Interview met Mustafa Nayem die een grote rol speelde bij de Maidan-opstand van 2014. Opvallende uitspraak: ‘Af en toe duikt in ons land een corruptiezaak op. Ik kan alleen zeggen dat het niet vanzelfsprekend is om tijdens een oorlog overal controlemechanismen te installeren.’ De uitspraak relativeert – wellicht ten onrechte – de omvang van de corruptie in Oekraïne. Maar het lijkt mij wel zeker dat oorlog gunstige voorwaarden voor corruptie schept en ongunstige om die te bestrijden.

Kernenergie
     Het stuk staat op de economiepagina’s. Ik verwacht dus eerder zakelijke informatie dan groene framing. ‘Franse nucleaire reus klimt uit diep dal.’ Goed zo! ‘Frankrijk wil dat EDF minimum veertien nieuwe reactoren bouwt.’ Prima! ‘Het is voor België goedkoper om Franse kernenergie aan te kopen, dan om gascentrales in eigen land te zetten.’ Koren op mijn molen! Alleen het probleem van de kostprijs blijft. ‘Of het bedrijf de kosten van de nieuwe reactoren alleen kan dragen, valt sterkt te betwijfelen. Vroeg of laat zal de Franse staat geld op tafel moeten leggen.’ Eigenlijk kan men dan beter de elektriciteit duurder maken. Of misschien de veiligheidsvereisten wat temperen. 

Erik van Looy
     Mijn stukje van gisteren over Erik Van Looy die een #MeToo Awareness seminarie gevolgd heeft, kun je met wat goede wil ‘satirisch’ noemen. Het stuk van Jo Van Damme over hetzelfde onderwerp is dat zeker. ‘Maar satire,’ waarschuwde ik mijn leerlingen, ‘is een moeilijk begrip. Satire probeert grappig te zijn, maar is minstens ook een vorm van spot en kritiek. En dan moet je goed weten, zeker als je het woord gebruikt op een mondeling examen, waarmee gespot wordt en waarop kritiek wordt gegeven.’
     Als ik het zo bekijk is er een groot verschil tussen mijn stukje en dat van Van Damme. Ik spotte met bedrijven die seminaries inrichten om zich in te dekken tegen #MeToo-klachten, en Van Damme spotte met Erik Van Looy die misschien op dat vlak niet het heilige boontje is waarvoor hij zich uitgeeft. Misschien hebben we allebei een punt; ik ken Van Looy alleen van zijn niet geheel zindelijke lach als er in De Slimste Mens een dubbelzinnige opmerking te horen viel.  

Geboortecijfers
     Op de opiniepagina’s vraagt Harold Polis zich af of de vergrijzing die zich aankondigt alleen door immigratie of hogere geboortecijfers kan worden bestreden? Goede vraag. Wat verder in zijn stuk stelt hij dat het ‘kapitalistisch realisme’ niet meer mogelijk is nadat de kredietcrisis van 2007 had aangetoond dat onvoorspelbaarheid nooit kan worden weggecijferd. Maar het eigene van het kapitalisme is precies dat het een redelijke manier is om met onvoorspelbaarheid om te gaan. Voor voorspelbaarheid – of de illusie ervan – moet je bij de planeconomen zijn. Voor ‘domheid, overmoed en verkeerde inschattingen’ ook trouwens.

Neonazi’s in Boedapest.
     Christophe Busch heeft in Boedapest een ‘wandeling’ gezien van wel duizend neonazi’s uit verschillende landen van Europa. ‘Mijn ogen vielen uit mijn kassen,’ schrijft hij. ‘De wandeling werd de voorbije jaren soms verboden, maar meestal oordeelde het Hongaarse hooggerechtshof omwille van ‘de democratie’ dat het evenement moest kunnen doorgaan. Een respectabel standpunt, ware het niet dat zich hier een gevaarlijk proces aan het voltrekken is.’ 
      Als het standpunt van het Hongaarse hooggerechtshof over vrije meningsuiting echt ‘respectabel’ is, dan moet er een sterker argument volgen dan wat Busch schrijft na ‘ware het niet’. Het gevaarlijk proces waar hij van spreekt, bestaat erin dat de ‘extreem-rechtse boodschappen en bewegingen stap voor stap naar de mainstream verglijden.’ Maar er is een groot verschil tussen wat Busch ‘extreem-rechts’ noemt aan de ene kant, en het neo-nazisme aan de andere kant.

 

** Johan Norberg wijdt in zijn Capitalist Manifesto een interessant hoofdstuk aan de maakindustrie, en aan de vraag of de verdwijning ervan reëel is en de verplaatsing een probleem.