Linkse en rechtse mantra's

     In een opiniestuk in De Standaard (22/5) neemt Maud Vanwalleghem het op voor de Senaat. ‘Kamer en Senaat,’ schrijft ze, ‘stemmen elk apart over grondwetsherzieningen en over wetten die de organisatie van de federale staat regelen. Die tweetrapsprocedure vormt een rem op al te snelle beslissingen die de grondwet tot een vodje papier reduceren … Constitutionele shortcuts kunnen tot een verminderde bescherming van burgerrechten en fundamentele vrijheden leiden.’
     De Belgische staat is misschien een apart geval, maar een tweekamerstelsel op zich, met Kamer en Senaat, heb ik altijd een sympathiek onderdeel van de checks-and-balances van de moderne democratie gevonden. Ook schrijft Van Walleghem terecht dat de kritiek op de Senaat vaak de vorm aanneemt van een mantra: een slagzin die onmiddellijke en gedachteloze instemming oproept. Ze geeft nog enkele voorbeelden van zulke mantra’s: Brussel is een hellhole, de Walen zijn lui, de vakbonden deugen niet, vrouwen moeten kinderen krijgen voor hun dertigste, vluchtelingen moeten terug in zee worden geduwd.  ‘Voorbeelden zat,’ schrijft Van Walleghem.
     Wat mij hier ontgoochelt, is dat de vijf voorbeelden die Van Waleghem geeft allemaal rechtse mantra’s zijn. Dat komt natuurlijk omdat ikzelf een beetje rechts ben en mij daar makkelijker aan stoor. Ik had dat ook met het boekje How to Lie with Statistics. Het boekje stond vol voorbeelden waarin statistieken misbruikt werden, maar het waren allemaal voorbeelden van rechts misbruik. 
     Goed, denk ik dan bij mijzelf, dat boekje is van 1954, dus toen waren die rechtse manipulaties misschien dominant in de pers. Maar vandaag is dat toch anders. Als ik nu de koppen overloop van De Standaard, Knack en De Groene Amsterdammer, dan heb ik dagelijks of wekelijks een rijke oogst aan linkse mantra’s. Of neem het stuk van Paul Goossens in DS (24/5) over de Israëlische ‘genocide’. Ik citeer: ‘Vandaag laat de Vlaams-nationalist het Palestijnse volk vernietigen. Hier is meer aan de hand dan onversneden islamofobie.’ Zijn genocide en islamofobie en wellicht zelfs Palestijnse volk** hier geen mantra’s?
     Als Van Walleghem alleen een links publiek gunstig wil stemmen tegenover de Senaat, is er natuurlijk geen vuiltje aan de lucht met die eenzijdige selectie van rechtse mantra’s. Maar als ze ook een rechtse zak als ik er een ben wil overtuigen, moet ze wat meer evenwicht brengen in haar voorbeelden. ’t Is een kleinigheid, maar het helpt. Ik probeer het soms ook.
     Daarnaast zou het interessant zijn om na te gaan of een mantra niet even vaak van een echomantra vergezeld wordt. Ik heb nog niet vaak de mantra Walen-zijn-lui gehoord of gelezen, maar de echomantra partij-X-beweert-dat-de-Walen-lui zijn heb ik wel al vaak gehoord of gelezen. De rechtse mantra omvolking hoor of lees ik wel eens, maar de echomantra meester-meester-hij-heeft-‘omvolking’-gezegd hoor of lees ik minstens even vaak. 

** Is de uitdrukking Palestijnse volk een mantra? In de pers lees ik in elk geval niet vaak over het Israëlische of Joodse volk.