Memes die mij ergeren

      Wie vaak of soms op FB of op andere sociale media vertoeft, besteedt een deel van zijn tijd aan ‘scrollen’. ’t Is een bezigheid waarvan je achteraf de indruk hebt dat het tijdverlies was. Die indruk ontstaat doordat veel meer dan de helft van de boodschappen die voorbijkwamen je niet in het minst interesseren. Dat zorgt voor frustratie, en die frustratie vormt een onderdeel van het verslavend effect. De ene saaie post jaagt je voort naar de volgende saaie post, en naar de volgende, tot je weer iets tegenkomt wat de moeite is: een mooi schilderij, een knappe foto, een grappige cartoons, een interessante tekst, een leerrijke grafiek, of een meme – een genre dat ik hier heel breed en vaag definieer als een korte tekst in een markante vormgeving, meestal met een illustratie erbij. 
    Af en toe sla ik zo’n meme op in een apart mapje – meestal als het er een is die mijn tegenspraak opwekt. Enkele voorbeelden, met een proeve van tegenspraak.

     Deze behoort tot het subgenre van ‘vroeger was het beter’, bijvoorbeeld omdat we niet verwend werden, en we dingen moesten eten die we niet lustten. Ja, vroeger was dat zo, en het heeft een schaduw geworpen op mijn kinderjaren, want ik was een heel kieskeurige eter. Ik lustte bijvoorbeeld geen biefstuk. Mijn grootvader zei dan: je moet die jongen niet forceren, maar mijn ouders waren van strengere principes. Als ik vandaag op bezoek ga, zijn ze inschikkelijker en krijg ik kip.
     Sommigen denken dat kinderen minder kieskeurig worden als je hen laten eten wat de pot schaft. Ik geloof dat niet. Ik heb van mijn 9de tot mijn 12de op een internaat doorgebracht en daar veel afschuwelijks moeten eten: slechte aardappelen en goedkoop ingewandenvlees. Toch ben ik nog altijd kieskeurig als het op eten aankomt.

     Dit is een oproep voor een genereuzer migratiebeleid. De ondertekenaar is een Jezuïet en volgt hier getrouw de leer van Jezus. Als je die consequent probeert te volgen kom je uit bij de aansporing die Jezus richtte tot de ‘rijke jongeling’. Zo gij wilt volmaakt zijn, ga heen, verkoop wat gij hebt en geef het den armen, en gij zult een schat hebben in den hemel; en kom herwaarts, volg Mij. In het migratiebeleid betekent dat het openstellen van de grenzen, zonder eerst na te denken over de gevolgen. Vanuit christelijk standpunt is daar niets tegen in te brengen. Ik heb daar ooit eens stukje over geschreven (hier).

     Deze kom ik vaker tegen. Op het eerste gezicht begrijp ik het probleem niet. Die man rechts heeft toch een goed inkomen? Wie kan het nu iets schelen dat die man links meer verdient. Ik heb over deze meme al eerder iets geschreven (hier).

     Geen slechte oneliner van Raoul. Hij doet mij denken aan iets wat Frans Buyens mij ooit toevertrouwde: ‘Als Willem Elsschot gedronken had, werd hij een communist.’

     Nog een meme over het migratiebeleid. De eerste boodschap schijnt te zijn dat migratie van alle tijden is – wat zou inhouden dat je best kunt laten begaan. De voorbeelden zijn wat ongelukkig gekozen om die booschap mee te geven, omdat nogal wat van de migraties erg gewelddadig waren.
      De tweede boodschap schijnt te zijn dat Engeland – door die verleden migraties – een multi-etnisch land is. Kan het dan kwaad als daar nog enkele ethnieën bijkomen? De eerste vraag is: doet dat terzake? Die ethnische verscheidenheid heeft geleid tot een redelijke eengemaakte cultuur, die nogal verschilt van de cultuur van veel nieuwkomers. De tweede vraag is: klopt het?
      Paul Collier gaat daar uitgebreid op in: ‘Het argument ... is dat alle autochtone bevolkingen zelf heterogeen zijn, het resultaat van eerdere immigraties … Omdat Groot-Brittannië een eiland is, ligt het voor de hand dat alle autochtonen in zekere zin afstammen van migranten. Maar tot halverwege de twintigste eeuw was de bevolking opmerkelijk stabiel. Dankzij recente ontwikkelingen in DNA-onderzoek is het nu mogelijk om aan de hand van beide seksen de genetische afkomst van de bevolking tot ver in het verleden vast te stellen … Het verbazingwekkende is dat ongeveer 70 procent van de huidige bevolking van Groot-Brittannië op die manier rechtstreeks afstamt van de mensen die in preneolitische tijden het land bewoonden, dat wil zeggen eerder dan 4000 v. Chr.’* 
     De derde boodschap van de meme – expliciet dit keer – is dat we de bootvluchtelingen niet mogen haten. Daar ben ik het helemaal mee eens, al is de opgegeven reden een sofisme.

       Die uitspraak van Chomsky is onzin. ‘Het heeft geen zin om slaven te bevrijden als je ze niet ook te eten geeft.’ ‘Het geeft geen zin om burgers vrije meningsuiting toe te staan, als je ze ook niet een computer, een internetabonnement en duizend volgers bezorgt’. ‘Het geeft geen zin om bewegingsvrijheid toe te staan als je niet iedereen een auto of een elektrische fiets verschaft.’ ‘Het heeft geen zin om vrije partnerkeuze in de wet vast te leggen, als je niet iedereen zo’n partner aan de hand doet.’ In een vorig stukje geef ik ook een minder onzinnige interpretatie van Chomsky’s uitspraak. Zie hier.

 Het genre van de inspirational quotes. Als je de zaken omkeert krijg je ook 7 blunders: 

1. werk zonder welvaart
2. plicht zonder plezier 
3. koppigheid zonder kennis van zaken
4. een morele maatschappij zonder handel (homo mercator deo placare non potest) 
5. humanitarisme zonder wetenschappelijke onderbouwing  
6. opoffering zonder doel
7. principes zonder politieke compromissen.

  En die blunders komen ook vaak voor.

      Deze is geloof ik sarcastisch bedoeld. Het is een meme die ik zou kunnen liken. Het vat goed samen wat liberalen en libertairen tegen het socialisme hebben. Er is niets mis met een grotere, maar met het verplicht opleggen van die grotere gelijkheid. Tegelijk vind ik het te gemakkelijk. Er staat democratic socialism. Dat betekent dat iets door een meerderheid wordt opgelegd aan een minderheid: een principe dat je niet met een meme kunt weerleggen. ’t Is iets voor overtuigden onder elkaar.

      Het subgenre van het screenshot. Alweer een meme die ik best zou kunnen liken. En hij is ook best grappig: 2018 ... 5 jaar ... en we zijn nu al in 2024.
     Het is natuurlijk altijd mogelijk dat zo’n screenshot vervalst is, maar dat zou mij in dit geval verwonderen. Overigens heeft Thunberg hier waarschijnlijk de waarheid verteld. Er zal wel ergens een klimaatwetenschapper bestaan die in 2018 verteld heeft dat de mensheid om zeep gaat als we niet in 5 jaar tijd alle fossiele brandstoffen bannen. Ook kan de voorspelling nog altijd uitkomen. Wij zijn 5 jaar verder, de mensheid is nog niet om zeep, maar misschien stevenen we daar nu regelrecht op af omdat we niet naar die klimaatwetenschapper en Greta geluisterd hebben, 5 jaar geleden.

       Het subgenre van cartoon zonder tekst, wat het moeilijk maakt om te interpreteren. Wat wordt er gesuggereerd? Dat de wereldgodsdiensten achter de schermen door een bankiersconsortium worden gemanipuleerd? Dat het aanbidden van het geld – het Gouden Kalf – ook een soort religie is? Dat geld machtiger is dan religie – l’argent domine le monde? Ik geloof geen van de drie.

     Deze is wellicht wat moeilijk leesbaar. Een leesbare versie vind je hier. De samenzweringstheorieën worden onderverdeeld in 5 categorieën, van onder naar boven:

1. Wat echt gebeurd is: Martin Luther King bespioneerd door FBI, desinformatie door Big Oil …
2. Onopgeloste vragen: Charles Manson gemanipuleerd door de CIA, doofpotoperatie rond moord op JFK  …
3. Zeker fout maar ongevaarlijk: Ontvoeringen door aliens, Elvis is niet dood … 
4. Gevaarlijk voor jezelf en voor anderen: Chemtrails, opwarming van de aarde is bedrog; vervalste presidentsverkiezingen 
5. Predikt haat en geweld tegenover minderheden: Illuminati, Deep State, Flat Earth, omvolking; cultuurmarxisme.

     Je kunt je vragen stellen over de classificatie. Waarom hoort Deep State bij de categorie Detached from Reality, en de doofpotoperatie rond de moord op JFK niet. Je zou denken dat voor zo’n doofpotoperatie juist heel wat Deep State nodig is. En gaan die vervalste presidentsverkiezingen alleen over wat Trump zegt over de verkiezingen van 2020 en niet over wat Michael Moore beweerde over die van 2000? Ook geloof ik graag dat Big Oil af en toe foute informatie over het klimaat heeft verspreid, maar dat zal de milieubeweging ook wel eens gedaan hebben, en dat vind ik niet op de grafiek. En wat doet dat marginale groepje Flat Earthers bij de haatpredikers?

     Het valt in het algemeen op dat linkse samenzweringstheoriën gemakkelijk bij de ongevaarlijke categorieën worden geplaatst, en rechtse samenzweringstheorieën bij de gevaarlijke theorieën. Nu zijn er ongetwijfeld meer idiote samenzweringen bij extreem-rechts, maar dat lijkt mij niet de hele verklaring. Ook geloof ik graag dat er samenzweringsversies bestaan van het klimaatscepticisme, van de omvolkingstheorie en van de kritiek op het cultuurmarxisme, maar er bestaan er ook andere versie daarvan.
     De leukste vraag is eigenlijk: is die hele Conspiracy Chart misschien zelf een samenzwering om links gedachtegoed ingang te doen vinden? 

* Overigens hebben de latere migratiegolven in Groot-Brittannië wel diepgaand de cultuur en de taal van he land beïnvloed.