De Vietnamoorlog en de kille cijfers

     Iemand die zich wél door cijfers liet overtuigen was de Amerikaanse minister McNamara. Hij was een van de architecten van de Vietnamoorlog. Hij had nooit deelgenomen aan militaire acties in de jungle, maar hij bezocht het land voortdurend en verzamelde harde cijfers die hij grondig analyseerde. Hij was een rationalist die geloofde dat alle betrokkenen in Vietnam ook rationalisten waren. Daardoor misrekende hij zich keer op keer omdat hij geen rekening hield met het nationalisme van de bevolking en het fanatisme van de communisten. Bekend is zijn uitspraak ‘Every quantitative measurement we have shows we are winning this war.’
     Nu had je natuurlijk allerlei lieden die niet geloofden dat de VS de oorlog konden winnen. Gedemoraliseerde soldaten, pacifisten en activisten, politieke dissidenten, vredesduiven binnen de Democratische partij, communistische sympathisanten zoals Wilfred Burchet, enzovoort. Door toedoen van die lieden zou McNamara niet van mening veranderen. 
     Maar op zeker ogenblik werd de studiegroep JASON opgericht, die bestond uit specialisten van MIT en Harvard. Ze bestudeerden in detail welke invloed de Amerikaanse bombardementen hadden op het verloop van het conflict. Daaruit bleek dat ‘every quantitative measurement’ aangaf dat die bombardementen weinig invloed hadden. Toen McNamara die cijfers zag, was hij onder de haviken de eerste die begreep dat de oorlog niet gewonnen kon worden. De kille cijfers hadden hem eerst misleid, maar de kille cijfers hielpen hem daarna om de misleiding te doorzien. 
     Dat was helemaal anders bij de generaals. Zij hielden vast aan hun wishful thinking en bleven geloven dat alles kon worden opgelost met meer manschappen en meer materiaal. Kille cijfers die een ander verhaal vertelden werden genegeerd.