Sympathie voor het basisinkomen

   Vorige zaterdag zag ik een vriend weer uit een ver verleden. Hij keek me scherp aan en zei: ‘Gij zijt een oude man geworden.’ Met die vriend had ik vroeger op de barricaden van de studentenbeweging gestaan – tegen het Plan Bosmans. Die Bosmans wou de studiebeurzen herschikken van de gemiddeld-lage inkomens naar de lage inkomens. Daar hadden we als linkse studenten eigenlijk geen argumenten tegen, maar we moesten die hele hervorming niet – ‘on general principle’ zoals men dat in het Engels zegt. Als je lang genoeg nadenkt en vergadert vind je altijd wel iets wat op een argument lijkt: een cijfer, een stemverheffing, een emotie, een slimme drogredenering, een fraaie metafoor. Mijn vriend bijvoorbeeld vergeleek de studiefinanciering met een ‘oude wagen voortwiebelend op twee krakende assen’.
   Daar moest ik aan denken toen ik de dag erop de Panorama-uitzending zag over het ‘basisinkomen’. Mensen als Duchatelet en anderen kwamen uitleggen dat je heel het ingewikkelde systeem van uitkeringen beter kon vervangen door eenzelfde uitkering voor iedereen – bijvoorbeeld 1100 euro per maand. Daarna beslis je zelf hoeveel je nog wil bijverdienen. De berekeningen leken soliede. Je had 187 miljard nodig. Bijna twee derde kon je bijeenkrijgen door oude uitkeringen te schrappen en door het ambtenarenapparaat te ontmantelen dat nodig is om die uitkeringen te berekenen, te controleren en uit te betalen. Bepaalde fiscale en sociale fraude verdween vanzelf omdat ze overbodig werd. Dan moest nog iets meer dan een derde komen van nieuwe belastingen … ja ik weet het.
   Ik heb sympathie gehad voor dat basisinkomen vanaf het ogenblik dat ik het idee voor het eerst vernam en was dus erg blij met de uitzending. Niet alle verdedigers van het voorstel waren even sympathiek – de ene te arrogant, een andere te naïef, een derde te zalvend –  maar de meeste kwamen toch wel met iets als een argument voor de dag. Dat was niet het geval bij de opponente van dienst, dr. Francine Mestrum, die nochtans gefilmd werd voor een enorme boekenkast. Misschien hebben de reportagemakers al haar goede argumenten weggeknipt, maar misschien ook had ze er geen, zoals wij indertijd met Bosmans. Misschien was ze gewoon tegen ‘on general principle’. 

Oorspronkelijk geplaatst op 4 maart 2015.