De eerste Nobelprijs

    Trouwe kijkers van ‘The Big Bang Theory’ weten dat Sheldon Cooper vlijtig op zoek is naar een ‘Grand Unified Theory’. Hij is niet de enige. Natuurkundigen zinnen altijd op middelen om verschillende zaken te herleiden tot eenzelfde beginsel: drijvend hout en zinkend metaal (Archimedes), vallende appels en ronddraaiende planeten (Newton), elektrische stroom en magnetisme (Maxwell).
    Maar het blijft moeilijk. Sinds men de binnenkant van de atomen verkent, botst men op krachten die weinig met de zwaartekracht of met elkaar gemeen hebben: de sterke kernkracht, de zwakke kernkracht en het elektromagnetisme. Toch zou het leuk zijn als men die krachten bij wijze van spreken onder één dak kon brengen, met één theorie die alles verklaart. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Zo’n onderneming, daar komt heel wat zware wiskunde aan te pas.
    Een eerste stap naar de ‘Grote Eengemaakte Theorie’ werd gezet door de Pakistaanse wiskundige Abdus Salam (1926-1996). Als vrome Moslim geloofde Salam dat Allah het heelal symmetrisch had opgebouwd en een deel van die symmetrie (tussen elektromagnetisme en zwakke kernkracht) heeft Salam ook wiskundig kunnen bewijzen. Hij kreeg daarvoor de Nobelprijs. Op zijn graf staat ‘… in 1979 became the first Nobel laureate for his work in physics’.
    The first? Zo staat het er! En wat dan met Wilhelm Röntgen die in 1901 al de Nobelprijs voor de Natuurkunde kreeg? Het zit zo. Oorspronkelijk stond er ‘became the first Muslim Nobel laureat’. Nu was Salam inderdaad zoals gezegd een moslim, maar hij behoorde tot de erg vredelievende Ahmadi-strekking binnen de Islam. En de Pakistaanse grondwet verbiedt Ahmadis om zich moslim te noemen. Het woord ‘muslim’ moest van de grafsteen worden verwijderd.

 

Oorspronkelijk geplaatst op 30 april 2015