Marrakesh - Losse invallen over het pact van.

Bij zijn bezoek aan ons land verklaarde Macron dat de
Marrakesh-tegenstanders 'onwaarheden' vertellen

* Tot voor kort deed de naam Marrakesh mij alleen denken aan een spannende film uit 1966: ‘L’homme de Marrakech’. Ik heb vanmiddag de Engelse tekst van het Marrakesh-pact gelezen. De film was beter.

* Wie in Europa een restrictief migratiebeleid aanhangt, doet met het Marrakesh-pact een slechte zaak. Op de drie voor hem belangrijkste domeinen – beperkte gezinshereniging, uitwijzing van illegalen en strengere asielregels – gaat het pact een andere richting uit dan hij zou willen. Dat de tekst ook veel positiefs bevat – over internationale samenwerking bij natuurrampen bijvoorbeeld – verandert daar niets aan.

* De grondgedachte van het pact lijkt te zijn om de illegale immigratie te stoppen door de legale migratie te vergemakkelijken. Men lijkt ervan uit te gaan dat die vergemakkelijking de omvang van de totále immigratie niet zal doen toenemen. Dat is weinig waarschijnlijk.

* Eigenaardig genoeg blijven de vóórstanders van het pact herhalen dat de bepalingen ervan vrijblijvend zijn. Normaal zijn het de tegenstanders die op zoiets wijzen.

* Het pact is wat men noemt een ‘symbooldossier’. Het zendt een ‘signaal’ uit. De golflengte van dat signaal is geloof ik niet die waarop de meeste Europese burgers zijn afgestemd.

* Juristen, zowel tegenstanders (Hendrik Vuye) als gematigde voorstanders (Jan Wouters), wijzen erop dat de ‘non-legally binding’ tekst wél juridische gevolgen kan hebben in ons land en dat hij wél door rechters kan worden gebruikt om hun beslissingen te motiveren. Wouters gelooft dat zoiets kan worden verholpen door een gezamenlijke EU-verklaring die bepaalt ‘dat het pact geen instrument is dat voor de rechter kan worden ingeroepen.’ 

* Ik vind dat het koppelteken in ‘non-legally binding’ op een rare plaats staat. Wel bindend maar niet wettelijk?

* Voorstander John Vandaele herhaalt in een artikel op MO* enkele keren dat het niet de bedoeling is van het pact om de immigratie te doen toenemen. Nee, het is niet de bedoeling. Maar met die bedoeling hebben we niets te maken. Het gaat erom wat de gevolgen kunnen zijn.

* Ook haalt Vandaele aan dat we vluchtelingenstromen niet kunnen stilleggen zonder de medewerking van Afrikaanse staten. Hij verwijst voor zo’n samenwerking naar de deal tussen Europa en Erdogan. Dat is een goed voorbeeld. Maar je vindt over dat soort ‘stilleggen’ weinig of niets in de tekst van het pact.  

* Nergens in het pact gaan de landen van herkomst de verbintenis aan om uitgewezenen weer in hun land op te nemen. Nochtans zegt Louise Arbour, VN-onderhandelaar van het pact: ‘De terugkeer van afgewezen asielzoekers of andere immigranten zonder papieren [is] een heel heikele zaak, onder andere omdat nogal wat landen van herkomst allesbehalve meewerken.’ Nou zo’n verbintenis, non-legally binding, had toch in de tekst gemogen, nietwaar Louise? (1)

* Nogmaals Louise Arbour: ‘Andere landen (Afrika) [zullen] voor hun eigen ontwikkeling behoefte hebben om een deel van de arbeidskrachten te exporteren.’ Hier lees ik voor het eerst dat Afrikaanse landen, niet individuele ‘gelukszoekers’, vragende partij zijn voor meer migratie naar Europa. Als ik zoiets lees, zie ik de toekomst van de Europees-Afrikaanse samenwerking somber in. Wie hier een win-winsituatie ziet, is een optimist.

* Bij het aangaan van internationale akkoorden zijn democratische rechtstaten in het nadeel. Die staten hebben regeringen en rechtbanken die geneigd zijn om die akkoorden na te leven, terwijl meer gespierde regimes gewoon hun zin doen. Als China en Rusland morgen het pact goedkeuren, zal dat geen invloed hebben op hun immigratiepolitiek. Ook zullen de Filipijnse gastarbeiders in Saudi-Arabië niet plots de rechten krijgen die ze daarvoor ontbeerden. Die gedachte was eerder in de week bij mij opgekomen, maar ik zie nu dat Hendrik Vuye in Knack op hetzelfde spijkertje klopt.

* Macron verklaarde bij zijn staatsbezoek aan ons land dat tegenstanders van het Marrakesh-pact ‘onwaarheden’ vertellen. Ik vond dat geen billijke uitspraak. Het pact blaast op elke bladzijde warm en koud. Op die hoge of lage temperatuur wijzen, maakt je niet tot leugenaar.

* De meeste dingen in het leven hebben voor- en nadelen. Met migratie ligt dat anders, althans volgens het Marrakesh-pact. Migratie heeft geen ‘nadelen’. Er zijn alleen ‘voordelen’ en ‘uitdagingen’.

* De discussie over voor- en nadelen van immigratie wordt bemoeilijkt door lui die de discussie voortdurend verleggen. Voorstanders zien voordelen op demografisch en humanitair gebied. Als ze met hun demografische logica in de war raken, maken ze een snelle sprong naar de humanitaire overwegingen. Het omgekeerde gebeurt ook. Tegenstanders van immigratie zien nadelen voor de economie en de sociale samenhang. Ook hier erger ik mij aan de snelle schakeling van de ene argumentatie naar de andere.

* Het is niet altijd duidelijk of voorstanders die migratie nu ‘onvermijdelijk’ of ‘wenselijk’ vinden. Misschien vinden ze het wenselijk dat ze onvermijdelijk zou zijn.

* Voor- en tegenstanders van migratie schatten realiteit en mogelijkheid anders in. Voorstanders beweren dat het heel moeilijk is om grenzen te sluiten maar dat het redelijk makkelijk om grote groepen nieuwkomers in de maatschappij te integreren. Tegenstanders beweren het tegenovergestelde.

* Wie zegt dat er een verschil moet worden gemaakt tussen sóórten migratie, heeft gelijk. Het grootste deel van de migratie in Europa verloopt, hoor ik wel eens, tussen Europese landen. Dat is juist, en er is rond die intra-Europese arbeidsmigratie weinig controverse. Maar dat heeft allemaal weinig te maken met de migratie die wél controversieel is, namelijk die uit Afrika en het Midden-Oosten.

* Je kunt een opengrenzenbeleid utopisch of contraproductief vinden, en tegelijk aandringen op een menselijke behandeling van alle migranten, ook de illegale. Dat is niet tegenstrijdig. Maar als je zover gaat om alle dwang bij uitwijzing van illegalen min of meer onmogelijk te maken, kun je beter meteen verblijfsvergunningen uitdelen aan de grens. Dan zijn er op slag geen ‘sans-papiers’ meer.

* In het debat tussen tegenstander Mark Elchardus en voorstander Bogdan Vanden Berghe (van 11.11.11.) viel op dat die laatste de rechten van de migranten zoals die in het pact staan heel restrictief interpreteerde. Het pact drong niet  aan op gezinshereniging, zei hij, het wilde geen beteugeling van negatieve berichtgeving over migratie en het eiste niet dat illegalen met rust zouden worden gelaten.  Met andere woorden, al die zaken waar 11.11.11. wél voor is.

* Ik ben in de vele stukken over het pact op twee cijfers gestuit die ik al lang wilde weten, maar te lui was om op te zoeken. Bij Elchardus las ik dat de gezinshereniging zorgt voor ongeveer 50 % van de reguliere immigratie. Bij Vuye las ik dat minder dan 20 % van de bevelen om het grondgebied te verlaten worden uitgevoerd. 80 % van de niet-erkende asielzoekers ‘duikt onder’.


(1) In artikel 37 staat iets over de ‘human right to return to one’s own country and the obligation of States to readmit their own nationals’. Ik vind die tekst dubbelzinnig. Geldt die verplichting om onderdanen te laten terugkeren alleen voor vrijwillige terugkeerders of ook voor uitgewezenen?