Toen de televisie nog diepgravende interviews bracht – dat wil zeggen in de tijd dat ik nog naar zulke dingen keek – was er af en toe een reeks van Wim Kayzer die ‘Troosteloos maar wanhopig’, ‘Schitterend en ongelukkig’ en ‘Vreemd maar nauwgezet’ heette. Dat soort titels, ongeveer. Een van die reeksen was met de schrijvers Gabriel Garcia Márquez, Jorge Semprún, György Konrad en George Steiner. Van Márquez herinner ik mij niets, van Semprún herinner ik mij dat hij er zo vitaal uitzag, van Konrad dat hij voortdurend witte wijn dronk en van Steiner dat hij sprak alsof hij college gaf en in een heel grote aula.
Eerst maakte Konrad op mij geen goede indruk. Hij vertelde maar wat. Dingen die hij had meegemaakt. Hij leek het allemaal vanop afstand te bekijken, een beetje smalend. Steiner daarentegen vocht voor de aandacht, sprak in paradoxen, wist alles in een breder verband te plaatsen. Maar na enige tijd veranderde mijn sympathie van kant. Als Steiner aan het oreren was (zie ook hier), begon ik hevig te verlangen naar het ogenblik waarop de rustige Hongaar met zijn glas witte wijn weer aan de beurt kwam.
Toch zei ook Steiner af en toe iets dat mijn aandacht trok. Zo vertelde hij dat hij eens op bezoek was bij de indertijd bekende literatuurtheoreticus Georg Lukacs. In het Engels spreek je dat uit als /’luːkætʃ/ en in het Amerikaans en Hongaars als /’lu:kɑːtʃ/.* Die Luckacs zat, toen Steiner hem bezocht, aan zijn bureau, en achter hem was een enorme boekenkast, met een enorme hoeveelheid aan boeken, waarvan dan ook nog een groot deel door hemzelf geschreven was. Steiner vroeg hoe de geleerde ooit de tijd gevonden had om al die boeken te lezen en te schrijven. ‘Hausarrest, Steiner!’ antwoordde Lukács, ‘Hausarrest!’
Mocht de lezer een kamer hebben met een bureau en een grote boekenkast, dan kan hij of zij in deze vreemde, ongelukkige en misschien zelfs wanhopige tijden het volgende eens proberen: aan dat bureau plaatsnemen en halfluid zeggen: Hausarrest, Clerick, Hausarrest! Het klinkt voornamer dan de slagzin van zekere minister van Volksgezondheid. Maar je moet natuurlijk je eigen naam invullen.
Het klinkt inderdaad een beetje voornamer dan 'Blijf in uw kot!', maar het is Duits en daar hebben wij ook nare herinneringen aan. ;-)
BeantwoordenVerwijderenJa, en in die taal dan 'arrestieren' ;-)
VerwijderenDe reeks Een Schitterend Ongeluk duurde een uur of vier per aflevering en werd uitgezonden door de toen onvolprezen VPRO, ook gekend van Van Kooten en De Bie. Wim Kayzer slaagde erin de wetenschappelijke wereldtop enkele dagen samen te brengen in een kasteel.
BeantwoordenVerwijderenEen andere, 27-delige reeks uit 2000 heette 'Van de schoonheid en de troost'
BeantwoordenVerwijderenJa, het waren schitterende titels: Voorwaarts en niet vergeten, Beter dan God, Een schitterend ongeluk, Vertrouwd en o zo vreemd, Over Schopenhauer en Dresden, Nauwgezet en wanhopig ... Ik heb de woorden wat door elkaar gehaspeld. ;-)
Verwijderen