Maarten Boudry vs Tom Van Grieken

     De reactie van Maarten Boudry op zekere uitspraak van Tom Van Grieken was heel wat korter dan de mijne*. ‘Het goede nieuws,’ schrijft Boudry, ‘aan deze ranzige uitspraak van Tom Van Grieken, met haar onbeschaamde streven naar raciale dominantie dat ons helemaal terug naar het Blok-tijdperk slingert, is dat het op deze manier nóg onwaarschijnlijker wordt dat het Vlaams Belang ooit aan de macht zal deelnemen. (Waag het niet hoor, Bart De Wever).’
     Boudry maakt hier dankbaar gebruik van het dubbelzinnige woord ‘dominantie’ dat zowel ‘overheersing’ betekent als ‘numeriek overwicht’, zoals Van Grieken het bedoelde. Zo’n degenstoot mag je van een politieke tegenstander verwachten. Ik zie daar geen graten in. Van Grieken had zijn woorden maar beter moeten kiezen.

   Minder verwacht is dat Boudry de uitspraak van Van Grieken tot op zekere hoogte ‘goed nieuws’ vindt. Ik vind die uitspraak geen goed nieuws. Ik vind ze slecht nieuws. Ik heb het liefst dat partijen hun extreme denkbeelden afzwakken – zeker als ze tegengesteld zijn aan mijn denkbeelden. Als de marxistisch-leninistisch-stalinistische PVDA eerst het hele stalinisme uit haar ideologie schrapt en daarna de helft van het leninisme, dan vind ik dát goed nieuws. Mocht de partij straks ook het volledige leninisme en meteen ook het hele marxisme schrappen, dat vond ik dat nog beter nieuws.

     Hoever wil Boudry zijn redenering eigenlijk doortrekken? Als het goed nieuws is dat Van Grieken wegglijdt naar de extreme denkbeelden van het Blok-tijdperk, is het dan ook slecht nieuws als Van Grieken weer afstand neemt van die denkbeelden? In dat laatste geval wordt het immers, volgens de aanname van Boudry, opnieuw waarschijnlijker dat hij ooit ‘aan de macht zal deelnemen’. Dan lijkt het of Boudry die ‘deelname aan de macht’ wil verhinderen ongeacht de denkbeelden van de partij.

    Boudry toont zich hier, geloof ik, een aanhanger van de ‘maskers vallen af’-theorie. Hij gaat ervan uit dat het Vlaams Belang een ‘malum inhaerens’ is, een intrinsiek kwaad, dat het radicaal-extremistisme haar onveranderlijk wezenskenmerk is, dat bijvoorbeeld de partij streeft naar ‘white suppremacy’, en dat ze een deelname aan een coalitieregering alleen zou gebruiken om een dictatuur voor te bereiden. Telkens als een Belanger een uitspraak doet vóór democratie, vóór vrije meningsuiting en tegen racisme, bewijst dat hoe hypocriet hij is. Telkens als een Belanger echter een democratische regel in twijfel trekt, een bepaalde vrijheid aan banden wil leggen, of een racistische sneer verkoopt, bewijst dat hoe hij écht is. Het masker is afgevallen.

     Vanuit de logica en vanuit de algemene ervaring valt er niets in te brengen tegen de ‘maskers vallen af’-theorie. Maskers bestaan in de politiek, en soms vallen ze af. Lenin en Hitler konden bij momenten heel duidelijk zijn over hun extremistische plannen, maar op andere momenten zetten ze een gematigder masker op. Dat masker viel dan af op het moment van hun machtsgreep. Maar meestal zitten bewegingen en mensen ingewikkelder in elkaar dan het nazisme of het bolsjewisme. Partijen met een lange voorgeschiedenis, een brede aanhang en een wisselende leiding, zoals Vlaams Belang en Groen, krijgen haast onvermijdelijk een heterogeen karakter, hoe extreem ze ook gestart zijn. De partij van Lenin bestond 14 jaar voor ze de macht greep, die van Hitler bestond 13 jaar. Vlaams Belang daarentegen bestaat al 40 jaar. Is het waarschijnlijk dat een partij haar extremistisch radicalisme 40 jaar lang zuiver houdt? Welke Westerse communistische partij heeft dat gepresteerd?

     De ‘masker vallen af’-theorie is een onderdeel van wat je zou kunnen noemen een ‘essentialistische’ benadering van partijen, bewegingen en georganiseerde godsdiensten. Vlaams Belang is dan ‘in essentie’ slecht en extremistisch. Elke extremistische uitspraak geldt als bewijs van die essentie, en elke gemátigde uitspraak geldt als bewijs van de hypocrisie waarmee die essentie aan het zicht wordt onttrokken. Je ziet dezelfde benadering bij vijanden van de islam. Elke extremistische uitspraak van een imam bewijst de agressiviteit van die godsdienst en elke gematigde uitspraak bewijst de leugenachtige praktijk van takiyya.

     Dat er binnen Vlaams Belang extremisme en racisme aanwezig is, zal ik niet ontkennen, evenmin als dat er binnen de islam een lange traditie bestaat van onverdraagzaamheid en agressiviteit**. Maar ik ben blij met elk gematigd geluid van die partij of van die godsdienst. Ik hoop dat die geluiden in hoeveelheid, omvang en toonzuiverheid toenemen. En ik hoop zelfs dat de mensen die die geluiden alleen om tactische redenen voortbrengen, ze op de duur zelf mooi gaan vinden. Blaise Pascal wees er al op dat liefde veinzen een eerste stap naar echte liefde kon zijn.

* Mijn reactie op Tom Van Grieken vind je hier. 

** Ik ben geen expert in Vlaams Belang of in de islam en wil die twee dus niet met elkaar vergelijken. Ik heb begrepen dat er binnen de islam zekere canonieke teksten bestaan die de onverdraagzaamheid en agressiviteit een officieel karakter geven. Bij Vlaams Belang zou je moeten teruggaan naar het officieel verworpen 70-puntenprogramma om iets soortgelijks te vinden. Over dat 70 puntenprogramma heb ik ooit hier iets geschreven.