Het Nieuwsblad, de vaccinatieverplichting en de wet van de non-contradictie

     (Ik schreef mijn boze stukje hieronder op 17 augustus. Vandaag, 20 augustus, staat in Het Nieuwsblad een evenwichtig stuk over onder andere de relatie tussen vaccinatie, neusbesmetting en ernst van het ziekteverloop. Veel is nog onduidelijk. Van Gucht ziet geen grote voordelen meer in een testbeleid dat de neus-tot neus-verspreiding van het virus in kaart brengt. Kunnen er dan, vraag ik mij af, in één moeite door, ook geen vragen gesteld worden bij het quarantainebeleid, bijvoorbeeld bij de heropening van de scholen?)

     Vandaag gaat het commentaarstuk van Het Nieuwsblad over vaccinatie. Die zou verplicht moeten worden in de zorg, vindt politiek redacteur Arnout Gyssels. Waarom? Omdat de vaccinatie bij zorgverstrekkers ‘cruciaal is’, omdat we op een ‘limiet stoten’ bij ‘netjes vragen en zoetjes aandringen’, omdat er al een verplichte vaccinatie bestaat voor hepatitis B, omdat 98 procent van het ziekenhuispersoneel in Italië gevaccineerd is.
     De kritische lezer zal gemerkt hebben dat dat allemaal ondergeschikte of afgeleide argumenten zijn. Die hebben hun plaats in een betoog, maar kunnen nooit het definitieve antwoord bieden. Heeft Gyssels dan geen écht antwoord? Toch wel. ‘Zonder vaccinatie brengen ze [de zorgverstrekkers] hen [de patiënten] in gevaar. Door de ziekte door te geven.’ Ik probeer het nog wat duidelijker te verwoorden: Zorgverstrekkers die niet gevaccineerd zijn lopen meer kans op besmetting en kunnen die besmetting makkelijker doorgeven aan hun patiënten dan zorgverstrekkers die wel gevaccineerd zijn. Dat is een stevig argument.
     Maar is het waar? Op 2 augustus kopte Het Nieuwsblad: ‘Ook na vaccinatie blijf je even besmettelijk voor anderen.’ Dat kopje hoorde bij een samenvatting van een wetenschappelijke studie*. Waarom schrijft Gyssels dan op 17 augustus dat mensen ‘zonder vaccinatie’ de ziekte doorgeven, alsof de gevaccineerden dat niet doen? Waarom schrijft hij het tegenovergestelde van wat de krant op 2 augustus schreef?  Houdt de Aristotelische wet van de non-contradictie niet in dat een bewering en zijn tegendeel niet tegelijk waar kunnen zijn?
     Ik breek mij het hoofd om verklaringen te vinden voor die inbreuk op de Aristotelische wet. Misschien

• ... is het inzicht van 2 augustus achterhaald, en zijn nieuwe studies verschenen die aantonen dat de besmettelijkheid wél vermindert door vaccinatie. Dan moet het vorige bericht wel even worden rechtgezet en de nieuwe studies aangehaald. 
  
• ... kent Gyssels het verschil niet tussen de ernst van de ziekte die aanmerkelijk wordt afgeremd door vaccins en de besmettelijkheid ervan die er niet door zou worden afgeremd. Dan moet hij erg dom zijn.
  
• ... heeft Gyssels gemerkt dat anderen ook ernst van de ziekte en besmettelijkheid ervan met elkaar verwarren en dat hij dat dus ook mag doen**. Maar juist van een journalist kan worden gevraagd dat hij dergelijke verwarring uit de wereld helpt.
  
• ... heeft Gyssels ergens gelezen dat er nog geen definitief antwoord bestaat op de besmettelijkheidsvraag, en dat je dan best de ene dag zús en de andere dag zó kunt zeggen. Maar dan verkoop je bullshit in de betekenis die de filosoof Frankfurt aan het woord heeft: lulpraatjes aanbieden zonder er veel belang aan te hechten of ze waar zijn of niet.

     Geen van de vier verklaringen vind ik aannemelijk, en wel hierom. In dezelfde alinea, in dezelfde zin zelfs, voegt Gyssels nog snel een tweede argument toe, namelijk dat niet-gevaccineerde zorgverstrekkers meer kans lopen door Covid ‘uit te vallen’. Dat argument wordt met veel meer woorden uitgewerkt dan het vorige. ‘De zorg is al jaren op zoek naar meer personeel. Personeel dat wegvalt door een covid-infectie, hypothekeert een goede behandeling van de patiënten. Dat zou met een scala aan goed werkende vaccins niet mogen.’
     Hier weet Gyssels dat hij op vastere grond staat. Hij wordt plots spraakzamer. Hoe luider hij praat, hoe beter hij de bullshit in zijn vorige zinnetje kan doen vergeten, bullshit waar hij zichzelf blijkbaar dan toch van bewust is, waardoor die eigenlijk meer een ... leugen wordt. Eentje om bestwil natuurlijk.
      Als argument is dat ‘uitvallen’ van personeel wellicht wat buiten proportie. Je zou dan even goed kunnen argumenteren dat zorgverstrekkers niet op ski-reis mogen vertrekken, want als ze dan hun been breken, vallen ze ook ‘uit’. Maar ’t is ten minste een argument dat inhaakt op de huidige wetenschappelijke consensus: door de vaccins wordt de ernst van een covid-besmetting, en dus de kans op werkverzuim, aanmerkelijk verminderd, en dat geldt even goed voor een zorgverstrekker als voor iemand anders.
     Ik ben er dus een groot voorstander van dat zoveel mogelijk zorgverstrekkers zich laten vaccineren: ze verminderen voor zichzelf het risico om ernstig, langdurig of dodelijk ziek te worden. Ze hebben, vind ik, een voorbeeldfunctie. En welja, ’t is beter als er niet te veel ‘uitvallen’, naast diegenen die toch al 'uitvallen' door gebroken benen op ski-reis.*** 
     Ik ben evenwel geen voorstander van kranten die de ene dag, zonder uitleg, het tegenovergestelde schrijven van wat ze twee weken eerder schreven****.  Lezers met een geheugen dat wat verder reikt dan anderhalve minuut ergeren zich daaraan. Als je je als journalist graag in tegenspraken wentelt, doe dat dan met meningen. Daar wind ik mij minder over op.

 * Een betere samenvatting van de studie vind je hier. Een even recente – en hoopgevende – studie die concludeert dat besmetting wél wordt afgeremd door vaccinatie vind je hier. Het Nieuwsblad had er beter aan gedaan ook over deze studie te berichten. De twee studies hebben andere cijfers over de virale lading, maar zijn voor de rest niet noodzakelijk in tegenspraak. Misschien kunnen gevaccineerden even gemakkelijk de besmetting doorgeven, maar minder gemakkelijk binnenkrijgen. 

** De verwarring lijkt mij ook toe te slaan bij de covid-pasjes: je mag aan activiteiten deelnemen als je óf gevaccineerd bent, óf al ziek bent geweest, óf een negatieve test hebt afgelegd. Als het de bedoeling is om besmetting te vermijden, zou alleen de negatieve test mogen meetellen. Ook argumenteert men soms dat de héle wereld moet worden gevaccineerd willen we vermijden van nieuwe besmettingen te importeren. Ook dat argument gaat uit van een verminderde besmettelijkheid door vaccinatie.

*** Ondertussen volg ik de geduchte discussie of vaccinatie voor zorgverstrekkers nu wel of niet de aangewezen weg is vanop veilige afstand, daarbij vooral lettend op de redeneertrant van de deelnemers, eerder dan op de conclusie die ze bereiken.

**** Op 13 augustus kopte Het Nieuwsblad: ‘Groepsimmuniteit blijkt onhaalbaar’. Het zou mij niet verwonderen als de krant morgen iets schreef over de noodzaak van vaccinatie om groepsimmuniteit te bereiken.