Afghanistan en de Taliban

 ** Over Afghanistan heb ik geen andere mening dan ongeveer iedereen: het worden vreselijke tijden voor iedereen die er gesteld is op een vrije levensstijl, en ’t is nog enkele keren erger als je vrouw bent.

** Ondertussen erger ik mij aan de commentaren van de betweters: Obama had dít moeten doen en Trump had dát moeten doen en Biden had nog iets anders moeten doen. Men had een en ander ‘beter moeten aanpakken’. Men had ‘meer de nadruk moeten leggen op’ weet ik veel wat: het onderwijs, de vrouwenrechten, de strijd tegen de corruptie, de regelmatige betaling van de soldij.  Alsof dat allemaal veel veranderd zou hebben.

** Ik lees ook dat “de internationale gemeenschap een gepast antwoord moet formuleren”. Ik vrees dat de Afghaanse man, en vooral vrouw, niet veel zullen hebben aan dat antwoord, hoe gepast het ook is.

** Ik zal niet snel een goed woord over Biden zeggen, maar uiteindelijk heeft hij slechts gedaan wat Obama en Trump ook wilden doen: de troepen terugtrekken. Men heeft die terugtrekking 20 jaar voorbereid. Maar men kan niet blijven voorbereiden.

Dat de taliban na de terugtrekking van Amerikaanse troepen de macht zouden overnemen, na één dag, één week, één maand of één jaar, heeft iemand daar ooit aan getwijfeld? En heeft iemand eraan getwijfeld dat Biden dat eigenlijk ook wist, ondanks al zijn mooie woorden?

** Sommige Amerikaanse generaals dachten dat Kaboel nog acht maanden stand zou houden, en het werden er uiteindelijk een paar dagen. Waarom 8 maanden wachten, zal men gedacht hebben.

** Het Afghaanse regeringsleger stond met 300 000 soldaten plus een luchtmacht, tegen 75 000 talibanstrijders. Maar het fanatisme van de taliban was vele malen groter dan de overtuiging van de reguliere soldaten. En een groot deel van de bevolking was en is taliban-gezind.

** Die taliban-gezindheid blijkt alleen al hieruit dat in het min of meer beschaafde Kaboel, na 20 jaar trekken sleuren door allerlei goedmenende ngo’s, nog altijd 60 procent van de vrouwen een boerka droeg, of anders geformuleerd, 60 procent van de mannen hun vrouwen, zusters en dochters verplichtte een boerka te dragen. Daar moeten nogal wat taliban-sympathisanten onder zijn.

** Tussendoor lees ik nog een twitterbericht van filmmaker Michael Moore die beweert dat Osama bin Laden nooit aanwezig is geweest in het Afghanistan van de taliban. Dat is op zijn manier ook een ‘samenzweringstheorie’.

** Tegen buitenlandse interventies omwille van humanitaire of geostrategische belangen heb ik weinig principiële bezwaren. Als het niet voortdurend gebeurt, als een paar internationale rechtsregels gerespecteerd worden, als het aantal burgerslachtoffers laag wordt gehouden, waarom niet? Maar de bewezen praktische bezwaren zijn ondertussen verpletterend. Vietnam, Irak en nu Afghanistan: waar hebben die interventies eigenlijk humanitair of geostrategisch opgeleverd wat men nastreefde?

** Op 26 december 1979 begon de Sovjet-interventie in Afghanistan. De toen nog erg kleine PVDA, waar ik toe behoorde, reageerde met betogingen, meetings, brochures en vlugschriften. Dat was een wat absurde situatie: Belgische communisten die protesteerden tegen Russische communisten die binnengevallen waren om Afghaanse communisten te helpen. Maar de PVDA was China-gezind, en China lag indertijd overhoop met de Sovjet-Unie – vandaar.

** De toenmalige PVDA sprak in haar propaganda veel over het ‘zelfbeschikkingsrecht’ voor het Afghaanse volk. Die zelfbeschikking werd op het terrein vooral opgeëist door islamitische fundamentalisten. Voor een PVDA-er was dat toch even slikken. Men stelde het dan voor alsof die fundamentalisten maar één kleine strekking van het Afghaanse verzet uitmaakte, terwijl er daarnaast ook veel ‘democratische’, ‘progressieve’ en zelfs ‘marxistisch-leninistische’  strekkingen waren. Op onze betogingen liep er zelfs zo’n marxistisch-leninistische anti-Sovjet Afghaan mee. Ludo Martens liep vaak naast hem.

** Dat zelfbeschikkingsrecht van naties zegt mij nog altijd niet veel, als er niet tegelijk zelfbeschikkingsrecht van burgers is. Zijn de inwoners van Kaboel niet beter af, stel ik mij de vraag, met wat meer individuele vrijheid, ook al moeten ze daarvoor dulden dat hun nationale luchthaven beschermd wordt door Amerikaanse, Noorse of Belgische soldaten? Die laatste stonden vroeger onder leiding van mijn buurman, kolonel D.

** Maar zo werkt het blijkbaar niet. Voor outer en heerd is een oude reflex. Eigen tirannie eerst.

** Zelfs de communisten hebben wereldwijd nooit veel aanhang kunnen verwerven, behalve als ze zichzelf voorstelden als nationalisten.

** Ikzelf zou het fijn vinden als de hele wereld meer Westerse trekjes kreeg: individualisme, vrijheid, abstracte rechtsbeginselen afgedwongen door de staat, geloof in onderwijs en wetenschap, dialoog op basis van feiten en logica, tolerantie, verfijnd hedonisme. Het is leuk als daar nog een hap spiritualiteit bij komt. Maar de begeerte om die Westerse trekjes op te leggen door militaire interventies werkt – zoals hierboven al opgemerkt – vaak averechts. Misschien kunnen we in de vorige zin ‘vaak’ zelfs door ‘altijd’ vervangen, en hebben we te maken met een heuse ‘wet’ in de internationale politiek.