Het spectaculaire idee van Koen Pelleriaux - nabeschouwingen*

** Het idee van Koen Pelleriaux om leraren zich te laten specialiseren in ofwel lesgeven, ofwel lesmateriaal ontwikkelen, ofwel lessen voorbereiden, ofwel toetsen opstellen, valt slecht bij directeur Alex Peeters van het Xaveriuscollege in Borgerhout. In Het Nieuwsblad van 25 augustus vindt hij het een ‘vreemd idee’. Is de directeur bang dat de proefballonnetjes in het Gemeenschapsonderwijs, straks ook worden opgelaten in zijn eigen onderwijskoepel?

**  Ik ben het in elk geval met Peeters eens. ‘Zo dreigen we hetzelfde soort toetsen te krijgen voor iedereen, terwijl wij leerkrachten net eigen accenten willen laten leggen … anders zijn we gewoon eindtermen aan het afvinken.’ Voilà.

** Het Nieuwsblad heeft ook medestanders van Pelleriaux gevonden. Directeur Peter Vincke van het Bernarduscollege in Oudenaarde: ‘Stel dat je een leerkracht aardrijkskunde hebt met een fantastische encyclopedische kennis die er niet in slaagt om zijn klas onder controle te houden. Dan kan je daar weinig mee doen, en dat is jammer. In die zin kan het interessant zijn om de taken te verdelen.’ Welnee. Die encyclopedist is gewoon niet geschikt voor het onderwijs. Er zijn zoveel sectoren waar ík niet geschikt voor ben.

** Directrice Maggy Vankeerbergen, van het Technisch Atheneum Halle – eindelijk iemand van de stal van Pelleriaux –, ziet in de specialisatie van leerkrachten vooral mogelijkheden tot coaching. Ze pleit voor een systeem van ‘senior’ leerkrachten die ‘junior’ leerkrachten begeleiden en evalueren. ‘Nu valt dat allemaal op de schouders van de directie. Ik ken geen andere organisaties buiten het onderwijs waar een leidinggevende rechtsreeks 40 mensen of meer moet begeleiden.’ 

** Er is een tijd geweest, mevrouw Vankeerbergen, dat men ervan uitging dat leraren, met behulp van een paar tips, een bemoedigend woordje en de herinnering aan hun eigen schoolverleden, zelf wel hun weg zouden vinden, als ze enige aanleg voor het beroep hadden. En die ‘andere organisaties’ waar een legertje coaches zou instaan voor begeleiding, ik zou mij daar niet te veel bij voorstellen. Natuurlijk houdt een ervaren journalist de jonkies op de redactie wat in het oog, maar op voorwaarde dat ze het niet te bont maken, snel leren, en zelf ook al eens een probleem oplossen.

**  Natuurlijk is het fijn als een beginnende leerkracht wat hulp krijgt van een ervaren collega. Toen ik begon, stelde de directrice voor dat ik eens met collega JP zou praten. Die heeft mij toen in half uurtje middagpauze voldoende aanbevelingen meegegeven om mij een paar jaar boven water te houden. Een ervan was dat ik niet te veel naar de directrice moest luisteren want, zei hij, die had ‘het licht gezien’.

** Als men de goede raad die ervaren collega’s aan beginners geven wil formaliseren, vooruit. Hier en daar zo’n ervaren collega enkele uren vrijstellen, zal volgens mij volstaan. Dat is heel wat anders dan een batterij van ‘senior’ lerarencoaches op te stellen. Want die gaan dan hun taak invullen door ‘begeleidingstrajecten’ uit te werken waar de beginners eindeloos veel tijd en energie moeten insteken, naast de lessen die ze moeten geven. Misschien moeten ze zelfs méér lessen geven, om de ‘senior’ leerkrachten te vervangen die minder uren voor de klas staan. 

** Het laat zich begrijpen dat de voorstellen van Koen Pelleriaux bij enkele schooldirecteurs in goede aarde vallen. Er bestaat een weerzinwekkend document van de onderwijsinspectie waarin een ‘referentiekader voor onderwijskwaliteit’ wordt vastgelegd (Zie hier). Daarin worden 37 verschillende doelstellingen geformuleerd voor het ‘schoolteam’. Ook zijn die doelstellingen erg vaag en algemeen. Ik citeer doelstelling B2: ‘Het schoolteam biedt begeleiding zowel op het vlak van leren en studeren, onderwijsloopbaan, psychisch en sociaal functioneren als preventieve gezondheidszorg.’  Als ik directeur was zou ik graag een personeelslid vrijstellen van lesgeven om zich voltijds te wijden aan het bewaken van dat psychisch en sociaal functioneren, met andere woorden aan het bewijzen dat er ‘rond die doelstelling wordt gewerkt.’ En ik zou, in mijn onzekerheid, ook graag een personeelslid vrijstellen voor elk van de andere 36 doelstellingen.

** Helaas zal het vermenigvuldigen van het aantal gespecialiseerde personeelsleden niet leiden tot ontlasting van de sukkelaars die achtergebleven zijn in de klas. Want wat is de taak van die specialisten, bijvoorbeeld in de ‘zorg’? Moeten ze, zoals je naïef zou denken, leerlingen begeleiden die speciale ‘zorg’ nodig hebben? Welnee. Op alle nascholingen krijgen ze te horen dat ze ‘niet alles zelf moeten doen’, maar dat ze de leraren in de klas moeten coachen zodat díe voor de begeleiding kunnen instaan. Ja, zó wordt de taak van leraar natuurlijk te veel voor één persoon, en niet omdat hij zowel lessen moet geven als lessen voorbereiden.

** Bij dat alles zou ik vergeten dat Pelleriaux nog andere spectaculaire ideeën heeft. ‘We lopen veel te veel talent mis,’ zegt hij, ‘omdat almaar meer jongeren naar de universiteit gaan. Een goede evolutie, mar we gebruiken die universitairen enkel in de laatste twee jaar van het middelbaar. Dat kunnen we oplossen door een universitaire opleiding voor leerkrachten lager onderwijs te maken. Dat is technisch niet zo heel moeilijk.’

** Nee, technisch is dat niet moeilijk, dat is waar. Er zijn landen waar zo’n regeling bestaat. Maar de leerstof van het lager onderwijs vraagt werkelijk geen doorgedreven wetenschappelijke kennis. Je kunt een uitstekende meester of juf zijn, zonder dat je de theoretische aanleg hebt voor een academische opleiding. Moeten díe meesters en juffen met minder theoretische aanleg in de toekomst dan plaats maken voor academici, en zich verder dan maar toeleggen op het bijvullen van rekken in de supermarkt of in het bezorgen van pakjes? Of wil Pelleriaux, wat waarschijnlijker is, iets verzinnen die het niveau heeft van een professionele bacheloropleiding, maar de naam en de studieduur van een masteropleiding**? En gaat men dan het geld vinden om die meesters en juffen als masters te betalen? Of denkt Pelleriaux, zoals wel meer socialisten: ‘Money is no object.’

* Zie ook mijn stukje van gisteren: hier.

** Ik heb over die ‘educatieve masteropleiding’ al iets geschreven in een andere context: hier.