Regels voor factcheckers

 

Vervalste covers van Time

    Op de twitterpagina van ArbiterOfTweets lees ik iets over de ‘global cooling’-berichten van de jaren 70 die de ‘global warming’-berichten van nu voorafgingen, en de geloofwaardigheid van die laatste lichtjes beschadigen*. Op de sociale media zie je wel eens vier oude covers van Time met berichten over de ‘Big Freeze’ en de ‘Cooling of America’ en de ‘Coming Ice Age’. De Arbiter heeft op andere factcheckpagina’s gevonden dat een van die covers gefotoshopt is, en de drie andere niets met klimaat te maken hebben. Ik begrijp niet wat er omgaat in het hoofd van die vervalsers; ik kan niet eens boos op hen zijn.
     Maar ik ben wel een beetje boos op de Arbiter die niet vermeldt dat er in de jaren 70 inderdaad over ‘global cooling’ werd geschreven in plaats over ‘global warming’, en dát ook in Time. Het stond niet dágelijks in de krant, maar toch vaak genoeg dat zelfs ik het toen heb opgevangen. Net zoals de voorspellingen opving van de Club van Rome dat onze grondstoffen zouden uitgeput raken: kwik in 1985, zink in 1990, koper in 1993, aardgas in 1994 en aluminium in 2003.
     Naast heuristiek, historische methode en internetvaardigheden, is dus voor factchecken ook een zekere zin voor fairness vereist. Als die lui van de Time-covers, ondanks hun crapuleuze vervalsing, ergens een klein beetje gelijk hebben over ‘global cooling’, is het beter om dat toe te geven.
     Wat ook geen kwaad kan, is een een goed begrip van de eigen opdracht. De Standaard van 9 juni 2021 ‘factcheckt’ de bewering van Siegfried Bracke ‘en enkele andere N-VA’ers’ dat fors hogere minimumlonen de werkloosheid doen toenemen. Alhoewel ik het eens ben met de conclusie ‘eerder wel waar’, zou men op de krant moeten beseffen dat economische verbanden evenzeer een kwestie zijn van theorie als van feiten, en dat je commentaar op dat gebied niet als ‘factcheck’ kunt verkopen.
     En gevoel voor verhoudingen natuurlijk, maar daar heb ik gisteren al iets over geschreven. (Zie hier)