Slagzinnen

Meer dan samenzweringen en complotten kan een goed gemikte slagzin de loop van de geschiedenis beïnvloeden. 

·       Dieu le veut!

·       Liever Turks dan Paaps!

·       Cujus regio, ejus religio!

·       No taxation without representation!

·       Qu’est-ce que le Tiers-Etat? Tout! Qu’a-t-il été? Rien! Que demande-t-il? Devenir quelque chose!

En wat  verder op de tijdlijn: 

·       Voor outer en heerd!

·       Brood, land, vrede!

·       Brave Little Belgium!

·       Ein Volk, ein Reich, ein Führer! 

·       Het goddeloze bolsjevisme!

·       All we are saying: give peace a chance! (gezongen)· 

    Tegen al die kreten kan wel iets ingebracht worden: verborgen agenda, valse belofte, verkeerde voorstelling van zaken, simplisme. Ik kan dat allemaal billijken. Een slagzin is niet de plaats om fijne nuances aan te brengen. En als ze goed klinkt, kan ik er een zekere waardering voor opbrengen. In Madrid zag ik vorige week nog een kleine manifestatie – een dertigtal mensen dat na elke toespraak vol overgave de oude slogan riep: ‘El pueblo, unido, jamàs serà vencido!’ Ik voelde mij weer twintig.
     Waar ik mij echter wel aan stoor zijn fouten tegen de logica. Naar aanleiding van de spijbelbetogingen voor het klimaat, verklaarde een van de deelnemers in Het Nieuwsblad: ‘Onze toekomst is belangrijker dan een dagje les.’ Hoewel ik geen klimaatalarmist ben, geloof ik ook dat de klimaatverandering een heleboel maatregelen en investeringen vereisen die allemaal samen genomen belangrijker zijn dan een dagje les. Maar is een dagje les aan een miljoen scholieren belangrijker dan de mogelijke gunstige invloed die kan uitgaan van een scholierenbetoging voor het klimaat? Aha! Dan moeten we beginnen speculeren over hoe groot die invloed kan zijn, en zelfs of die invloed gunstig of ongunstig zal zijn. En ook zonder die afweging doet het grote belang van de ene kwestie het geringere belang van de andere kwestie geenszins teniet. De toekomst van de planeet is belangijker dan het leven van mijn 97-jarige vader, maar dat is geen vrijbrief om de goede man met stokken dood te slaan.
     Erger nog vond ik de slagzin bij de betoging in Elsene tegen verkrachtingen. Ik zag een bordje ‘Victime, on te croit, violeur on te voit’. Prosodisch en rijmtechnisch is de slogan perfect. Maar de logica! Natuurlijk moet je het slachtoffer geloven, maar dan moet je eerst weten of de persoon die beweert slachtoffer te zijn, dat ook is. Natuurlijk moet je een verkrachter veroordelend aankijken, maar dan moet je eerst weten dat die kerel ook werkelijk een verkrachter is. En natuurlijk heeft een verkrachter meer reden om zijn schanddaad te ontkennen dan een slachtoffer om er een te verzinnen. Een versmade jonkvrouw zal soms een hoofse ridder valselijk beschuldigen, maar een onhoofse ridder zal zijn altijd de begane vrouwenschennis ontkennen, waardoor de kans dat de ene dan wel de andere de waarheid spreekt ongelijk is.  Zo’n overweging is echter niet voldoende om in een boogje om de bewijslast heen te lopen. Een beschuldiging is nooit een bewijs van schuld, behalve als het om een heks gaat, en ook dan is bijkomend bewijs vereist.
   Over die twee logische fouten heb ik eerder al geschreven. Over de eerste hier, en over de tweede hier.