Vijfjaarlijkse screening van militairen

     Wat is die Peter Mijlemans een idioot! Gisteren kregen we per vergissing Het Nieuwsblad in de bus in plaats van De Standaard, en daar stond hij, op bladzijde 2, met zijn commentaar ‘Het surrealisme voorbij.’ De krant berichtte uitgebreid op de eerste en de vijfde pagina over het plan van defensieminister Ludivine Dedonder om militairen vijfjaarlijks te screenen op extremistische ideeën. Blijken ze er zulke ideeën op na te houden, dan worden ze uit het leger gezet en kunnen ze eventueel in een andere overheidsdienst aan de slag.
     Dat laatste is niet naar de zin van Mijlemans. Het is hem te mild. ‘Iemand,’ schrijf hij, ‘die wordt gescreend als potentieel extremist, racist of seksist hoort op geen enkele overheidsdienst. Wat Dedonder doet, is klein en gevaarlijk afval bij de buren dumpen.’
     Begrijpt Mijlemans nu werkelijk niet dat een staatsgevaarlijk individu meer brokken kan maken als hij toegang heeft tot wapens en militaire training, dan als hij ergens telefoons opneemt, dossiers klasseert of stempels plaatst?  En dat je hem echt niet minder staatsgevaarlijk maakt door hem te verbieden voor de overheid te werken? Ik wil als het moet nog een uitzondering maken voor politie en onderwijs, maar in zijn algemeenheid is  Peter Mijlemans’ pleidooi voor een Berufsverbot een directe aanval op de liberale democratie. Ik zal Mijlemans niet staatsgevaarlijk noemen, maar in deze kwestie is hij in elk geval een extremist.
     Nu valt er op het voorstel van Dedonder zelf ook wel iets aan te merken. De gewraakte kenmerken, lees ik in de krant, zijn ‘extremisme, racisme en seksisme.’ Die twee laatste zou ik al meteen laten vallen, want we weten sinds Conner-Rousseau-in-Het-Hemelrijk dat je best een beetje racist en een beetje seksist kunt zijn, zonder ook extremist te zijn. Iemand die vindt dat vrouwen beter niet buitenshuis werken, iemand die van zijn vrouw echtelijke trouw eist maar zelf voortdurend een scheve schaats rijdt, iemand die voortdurend schunnige opmerkingen maakt, zo iemand is voor mij een vuile seksist, maar daarom is hij als militair niet noodzakelijk staatsgevaarlijk. Eigenlijk zou dat staatsgevaar – breed of smal gedefinieerd – het enige criterium van zo’n screening mogen zijn.
     Daar komt nog iets bij. Door zo’n screening ontstaat er een rechtsonzekere situatie voor de gescreende militair. Het is Kafka light. De gescreende militair komt in de situatie terecht van Joseph K. Het staatsbelang staat voorop. De screnende instantie is niet transparant. De criteria zijn fluïde. De uiteindelijke beslissing wordt niet genomen door een onafhankelijke rechter. Er is geen aanklager of advocaat. Ik vind dat allemaal verdedigbaar. Maar het zijn wel goede redenen om toch een beetje gezond verstand na te streven en de draagwijdte van ingrijpende beslissingen te beperken, in dit geval tot een uitsluiting van het leger, maar niet tot een uitsluiting van elke overheidsfunctie.
     Zelf heb ik in het verleden ook van zo’n gezond verstand geprofiteerd. Ik was als Amada-militant geïnfiltreerd zou je kunnen zeggen in het paracommando-regiment. Een maand voor het einde van de opleiding werd ik gescreend en werd mijn, nou ja, staatsgevaarlijke status ontdekt. Ik werd, zonder dat ik mijn dossier mocht inkijken en zonder mogelijkheid van beroep, uitgesloten van de cursus Springstoffen en van het examen voor reserve-onderofficier. Ook werd beslist mij over te plaatsen naar de kazerne van Schaffen waar ik weinig contact had met andere miliciens. Allemaal terechte maatregelen, vind ik nu. Gelukkig werd de zaak niet op de spits gedreven. Ik kreeg de mogelijkheid om de opleiding verder af te werken en mijn muts en wings te behalen. Als ik stante pede uit het peloton verwijderd was geweest, zou ik dat onnodig en onrechtvaardig gevonden hebben.
     Als je géén rechten hebt, is het leuk als men je toch niet alles afpakt.