Trumpiana

J.K. Rowling
    J.K. Rowling behoort niet tot degenen die zich ongemakkelijk voelen bij hun leedvermaak nu Trump verkozen is. ‘Our thoughts and prayers are with the showbiz elite at this difficult time,’ schreef ze op X.com. Ik wou ook nog haar antwoord citeren op de kop in een bekende Britse krant. ‘How the Guardian will stand up to four more years of Donald Trump.’ Maar die heldhaftige kop zelf is eigenlijk al grappig genoeg. Het antwoord van Rowling begint met ‘Oh, let me guess …’ 

Charles Murray
     Wie zich wel schuldig voelde over zijn Schadenfreude is geloof ik Charles Murray. Je kon dat eventueel Schadenfreudereue noemen. Een lezer bordeerde daarop verder: ‘Als je begrip toont voor wie zich na de verkiezing van Trump ongemakkelijk voelt bij het eigen leedvermaak, dan word je al snel weggezet als Schadenfreudereueversteher.’ 

Sam Harris
     Wat dat leedvermaak betreft sloeg Sam Harris de spijker op de kop. 

‘I understand how satisfying it is to find a new bully to beat up the other bullies who’ve been making you miserable. But the problem is, this new bully is worse.’

     In de twee stukken die ik van hem las - Why I Support Kamala Harris for President en The Reckoning - toont Sam Harris zich trouwens een meestertimmerman. Hij vindt voor mij het juiste evenwicht tussen emotie en ratio, tussen pathos en argumentatie, tussen betweterij en bescheidenheid, tussen ernst en ironie, tussen objectief en subjectief, tussen betrokkenheid en afstand, tussen boosheid en berusting, tussen voorzichtigheid en lef, tussen oorvegen uitgedeeld aan Kamala en vuistslagen toegebracht aan Trump. 
     Een controversiële stelling van Harris is dat Kamala de volksmensen niet vooral verloren heeft omdat ze hun materiële belangen vergat, maar omdat ze niet begreep hoe diep de afkeer van die mensen is voor de woke-ideologie van de elite, en dan vooral het transgenderisme. Hij haalt daarvoor onderzoek aan naar de motivatie van de swing voters. De stelling die door Trump-stemmers van die categorie het vaakst werd aangekruist was: ‘Kamala Harris is focused more on cultural issues like transgender rather than helping the middle class.’
     Harris illustreert de wereldvreemdheid van de Democraten met een voorbeeld dat in het geheugen blijft hangen. 

‘Op zijn eerste werkdag op het Witte Huis, ondertekende Biden een executive order dat transmeisjes toegang verleende tot meisjestoiletten, meisjeskleedkamers en meisjessportzalen. Hij had meer dan twee en een half jaar nodig om een executive order te ondertekenen in verband met de chaos aan de Mexicaanse grens. Waarom wachtte hij zo lang? Omdat radicaal links altijd voorhield dat een bezorgdheid om Mexicaanse grens racistisch was.’

     Ik ben het overigens niet met álles eens wat Harris schrijft. Hij is, vind ik, overdreven negatief over de alternatieve media. Zijn oproep om x.com te boycotten is grotesk. Maar hij heeft natuurlijk gelijk dat de eenzijdige berichtgeving in de mainstream media niet grondig kan worden rechtgezet door nog grótere eenzijdigheid op de sociale media.    

Mattheuw Yglesias
     Ideologisch ben ik een aanhanger van het libertarisme, wat een nogal radicale ideologie is, maar in de praktijk voel ik mij vooral aangetrokken door centrumpolitiek. Een krachtig stukje centrumcommentaar is het lijstje van Matthew Yglesias, de ‘linkse neoliberaal’ wiens proza gretig gelezen werd door de medewerkers van Biden.
     Yglesias somt een aantal geloofspunten op die de Amerikaanse democraten zouden moeten omarmen om hun electoraat terug te winnen. Punt 1: ‘De economische belangen van de arbeiders vereisen een robuuste economische groei.’ Punt 6: ‘Wie aan een universiteit of in een ngo werkt, heeft geen grotere claim op deugdzaamheid dan iemand die een bedrijf heeft of in de privé-sector werkt.’

Lionel Shriver
    Lionel Shriver zou graag even hard spuwen op Donald als op Kamala, maar als je haar laat doen, is het toch vooral Kamala die de volle laag krijgt. De verachtelijkheid van Donald is voor haar té evident, en het geloof eraan in haar wereld te mainstream. Ook in het centrum kan Shriver haar dwarsheid niet onderdrukken. 

Fukuyama
     Fukuyama legt kalm en academisch uit waarom en waarin de Republikeinen zich van het centrum verwijderd hebben, en waarom Trump II gevaarlijker kan zijn dan Trump I. Hij beweert ongeveer hetzelfde als laat ons zeggen Ruud Goossens in De Standaard, maar zijn toon is minder stellig en minder hijgerig. Voor mij maakt die toon weinig verschil uit, of hij nu radicaal of genuanceerd, koel of pathetisch is, als ik maar geen oneerlijkheid vermoed. De toon beïnvloedt mijn leesplezier, maar zal mij niet snel van mening doen veranderen. De naam Fukuyama daarentegen, ik zal daar eerlijk in zijn, maakt voor mij wél een verschil uit - al zijn zijn argumenten dezelfde als die die ik overal lees.

Peter De Roover
     Peter De Roover heeft verkiezingsmeetings bijgewoond van de Republikeinen en van de Democraten. ‘Bij de Reps overheerste de boosheid voor wat de voorbij vier jaar is gebeurd,’ schrijft hij, ‘bij de Dems voor wat de volgende vier jaar zou kunnen gebeuren.’ De Republikeinen spraken dus over het verleden, en de Democraten over de toekomst. Wat is het beste?
     Op onderhandelingen is het best om over de toekomst te praten. Het verleden zet je tussen haakjes. Let bygones be bygones. Maar als je je tot een groot publiek richt, spreekt het verleden meer tot de verbeelding. Denk aan The Matrix Reloaded met de speech van Morpheus:  ‘

I stand here, before you, unafraid, because I remember. I remember that I am here not because of the path that lies before me but because of the path that lies behind me.’ 

    Of denk aan hoe Alexander De Croo door Bart De Wever werd verpletterd in Het Conclaaf. De Croo bleef herhalen dat er naar de toekomst moest worden gekeken, en niet naar het verleden. En dat zei hij tegen een historicus! Hij en De Wever zaten weliswaar aan een tafel, maar de premier vergat dat het geen onderhandelingstafel was. Het publiek keek mee.

Siegfried Bracke
     Doorbraak plaatst een vermakelijk stuk van Siegfried Bracke over Vlaamse journalisten en experten die tot het allerlaatste moment een overwinning van Harris bleven voorspellen. Volgens mij was dat meer dan alleen wishful thinking. Het was ook een soort naïef of magisch geloof dat men door aan Vlamingen een Harris-overwinning te voorspellen het Amerikaanse verkiezingsresultaat kon beïnvloeden. 

Elon Musk
     ‘Als ik op dag één van mijn presidentschap vrede wil stichten in Oekraïne,’ moet Trump gedacht hebben, ‘dan kan ik beter al nu met de voorbereidingen starten.’ Hij heeft daarom met president Zelensky, en misschien zelfs met president Poetin gebeld. Bij het gesprek met Zelensky was ook Elon Musk aanwezig die zich mengde in het gesprek.
     Dat laatste is niet naar de zin van Ruud Goossens. ‘Het creëert immers grote belangenconflicten. Zelensky’s troepen zijn afhankelijk van Musks Starlink-satelieten.’ Ik begrijp het bezwaar van belangenconflicten niet.
     Anderzijds is het verontrustend dat Musk op zijn X-account analyses plaatst over hoe de VS en de Nato de oorlog in Oekraïne ‘geprovoceerd’ hebben. Allerlei verstandige mensen hangen die visie aan, en misschien is ze ook wel een beetje waar. Wat zeker waar is daarentegen, is dat Russische troepen zijn opgerukt naar Kiev. Ik heb die beelden op televisie gezien. 

Dom
     Vaste prik bij de verslaggeving over de Amerikaanse verkiezingen is het interview met een domme Trump-kiezer. Ik zag er laatst een met zo’n vrouw die beweerde dat de orkanen in Florida gecreëerd waren door de regering om land vrij te maken voor lithiumontginning. Ze wist dat omdat ze met een vrouw gesproken had op een Trump-rally. ‘The government is not our friend, sir,’ zei ze.
    Als ik zoiets zie, worden mijn hersenen overvallen door een hele reeks vragen, waarvan de minst interessante het percentage betreft van de Trump-kiezers  dat uit zulke mensen bestaat. Interessanter vind ik het om mij af te vragen of er in het anti-Trump-kamp overtuigingen bestaan die even dwaas zijn. Zijn er bijvoorbeeld BLM-ers die geloven dat zwarte mensen met opzet giftige medicijnen toegediend krijgen in de ziekenhuizen? Bestaan er lijstjes van aperte nonsens die leven bij het minst intelligente deel van de aanhangers en tegenstanders van Trump?
     Ook vraag ik mij af in welke mate zulke overtuigingen te maken hebben met domheid, met gebrekkige scholing, met intellectuele luiheid, met desinteresse en met ideologie. Ik acht het best mogelijk dat je zo’n Trump-vrouw met enige moeite kunt overtuigen dat de orkaan Helen niet door de regering is veroorzaakt, dat zo’n vrouw verstandig genoeg is om je argumenten te vatten, maar dat ze de hele kwestie uiteindelijk onbelangrijk vindt. ‘Perhaps you’re right, sir, but still, the government is not our friend.’ 
    Ik ken mensen die geloven, of beweren, dat de budgettaire problemen in ons land al een heel stuk minder zouden zijn als we de lonen en de pensioenen van de ministers zou verminderen. Als je de echte cijfers in een mooie grafiek kunt presenteren, zullen ze wellicht inzien dat de grootheden van een andere orde zijn. Maar zal dat veel veranderen? ‘Je hebt misschien gelijk,’ zullen ze zeggen, ‘maar waarom moeten we die onnozelaars betalen als ze niets anders kunnen dan geld uitgeven en dan belastingen heffen om die schulden te betalen.’ En is die stelling dan zó dom? 

‘Fascist’ of ‘weird’
     Ik ga niet beweren dat je in een verkiezingscampagne maar één toon mag gebruiken, maar het is riskant om, zoals de Democraten deden, hun vijand tegelijk een rare jongen en een fascist te noemen. Weird had in elk geval het voordeel dat de omschrijving met honderd procent zekerheid klopt. De tegenbeschuldiging - Kamala als een raar kinderloos kattenvrouwtje - had iets vergezochts.

Amerikaanse oligarchen
     Ik las ergens dat de aandelen van de 10 rijkste mensen op aarde sinds de verkiezing van Trump 68 miljard meer waard zouden zijn. Ik denk diep na over de implicaties van dat cijfer. Goed, die aandelen zijn nu dus zoveel meer waard. Is dat geld op een of andere manier van de broekzak van de kleine man naar de vestzak van de supermiljardair verhuisd? Dat denk ik niet. Wat is dan het probleem? Dat die supermiljardairs hun geld zullen gebruiken om het beleid naar hun hand te zetten? Zullen ze hun stempel zetten op de abortuswetgeving, de migratieregels, en de positieve of negatieve discriminatie van minderheden? Ik geloof dat eigenlijk niet.
     Natuurlijk is het gevaarlijk als veel economische macht in weinige handen komt. Als die enkelingen die macht dan op een verkeerde manier gebruiken en foutieve beslissingen nemen - zoals veel bankdirecteurs in de aanloop van 2008 - kan dat rampzalige gevolgen hebben. Misschien ook ontstaan er monopolies die hoge prijzen vragen voor slechte producten - en dan hebben we als klant geen alternatief meer. Maar er zijn in een vrije markt altijd krachten die monopolievorming tegenwerken. Grootschaligheid heeft op vlak van efficiëntie voor- en nadelen. Als de nadelen beginnen door te wegen, ontstaan er nieuwe kansen voor kleinere concurrenten.
     Ik doe mijn best en probeer te begrijpen waarvóór de supermiljardairs hun macht zouden kunnen gebruiken en misbruiken. Dat zou kunnen zijn voor 

1. de verwezenlijking van een politiek of filantropisch ideaal
2. het bekomen van een wettelijk, door de staat gegarandeerd monopolie
3. het bekomen van importtarieven
4. het in de wacht slepen van staatsbestellingen
5. het bekomen van fiscale gunstregels of subsidies voor hun eigen bedrijf
6. het afschaffen van algemene bureaucratische regels
7. het stimuleren van overheidsuitgaven, besparingen, inflatie of deflatie, al naar gelang het hen voordelig uitkomt
8. het inperken van sociale bescherming, vakbondsrechten en sociaal vangnet
9. het afschaffen of opleggen van milieu- en veiligheidsregels
10. een algemene verlaging van de bedrijfsbelasting
11. minder progressieve belastingschalen of andere belastingverlagingen voor de rijken    

     (2) tot (5) lijken mij vanuit een vrije-marktfilosofie a priori nefast en die praktijken moeten door de wetgever worden bestreden met regels en transparantie. (6) tot (11) zijn een kwestie van evenwichten. Daar is het minstens denkbaar dat de superrijken het gewicht van hun geld in de schaal werpen en het evenwicht verstoren. Alleen zie ik niet goed in hoe ze dat geld in de schaal zouden werpen, en hoe zwaar het dan weegt. Door verkiezingscampagnes financieel te ondersteunen? Maar Kamala Harris heeft drie keer meer financiële steun ontvangen dan Donald Trump! Zoveel helpt die financiële steun dus niet.

Links naar de teksten en video’s : Sam Harris : hier en hier. Yglesias: hier. Lionel Shriver: hier. Fukuyama: hier. Peter De Roover: hier. Trump-kiezer: hier.