‘Rellen’ in Amsterdam

 ‘Rellen’ en ‘pogroms’
     Aangezien De Standaard (12 en 13/11) systematisch het woord ‘pogrom’ tussen haakjes zet, doe ik dat ook even met het woord ‘rellen’. Maar eigenlijk hou ik wel van neutrale woorden. De jodenjacht in Amsterdam was inderdaad veel minder bloedig en massaal dan laat ons zeggen de pogroms in Odessa van 1821, 1859, 1871, 1881 en 1905. 

Polarisering 
    De berichtgeving in voormelde Standaard was eerder gericht op het meegeven van een boodschap dan op het rapporteren van feiten. De eerste boodschap was dat de Nederlandse autoriteiten zich polariserend hadden opgesteld door de rellen in verband te brengen met antisemitisme, moslimjongeren, mislukte integratie en ‘een probleem in de Islamitische gemeenschap’. Daarbij wordt niet alleen de ‘uiterst-rechtse’ regering Schoof gekapitteld, maar ook de linkse burgemeester Halsema van Amsterdam.

Provocatie
     De tweede boodschap was dat de rellen geprovoceerd waren door Joodse Maccabi-hooligans. Het grote stuk van 13/11 besteedt drie keer zoveel woorden aan de provocaties - opgestoken middelvinger, onthoofdingsgebaar, anti-Arabische liederen - als aan het daaropvolgend geweld. Dat de supporters een Palestijnse vlag van een muur hadden gerukt wordt op vier verschillende plaatsen in het stuk beschreven.

Taxi’s
     Hebben de Maccabi-hooligans méér gedaan dan provoceren met gebaren en woorden? Dat is best mogelijk - het zijn tenslotte hooligans -, maar wat De Standaard daarover schrijft, is niet erg overtuigend.

 Een groot deel van [pro-Palestijns] Nederland werd wakker met een ander beeld. Ze zagen woeste Israëlische hooligans die Amsterdam onveilig maakten. Mannen met riemen en ijzeren staven die taxi’s aanvielen, die met stenen gooiden.’ (DS 13/11)     

     De formulering is onduidelijk. Waren er echt Israëlische mannen met riemen en ijzeren staven die taxi’s aanvielen? Of is dat wat een deel van de bevolking dácht te zien. Op 12 november kon men in de NRC al lezen dat het filmpje dat door taxichauffeurs online werd verspreid een geval van agressie tegen Joden betrof.

Taxi’s (2)
      Het stuk bevat nog een andere vermelding van geweld waarbij taxichauffeurs en Maccabi-supporters betrokken zouden zijn. Ik citeer: 

‘De hooligans hebben ook een taxichauffeur aangevallen. Dat was een cruciaal moment. De taxichauffeurs staan online in nauw contact met elkaar … Een chauffeur verklaarde achteraf bij het marxistische Youtube-kanaal Left Laser dat ze ‘de stad wilden verdedigen.’

      Sta mij toe om dat marxistische Youtube-kanaal als bron met enig wantrouwen tegemoet te treden. Ook is het niet duidelijk of het hier om hetzelfde taxi-incident gaat als dat van die ‘mannen met riemen en ijzeren staven’ dat eerder in het artikel al aan bod kwam.

‘Locals’ 
     De Standaard-journalisten zijn creatief in het benoemen van de relschoppers die de achtervolging op Joden inzetten - zonder daarom de waarheid geweld aan te doen, maar ook zonder het hele verhaal te vertellen. ‘Nederlandse relschoppers’ bijvoorbeeld is accuraat: het zijn relschoppers en de meeste van hen zullen wel de Nederlandse nationaliteit hebben. Mooier nog vond ik ‘pro-Palestijnse locals.’
      De redenen van die creativiteit zijn bekend. Men wil niet verwijzen naar de moslimachtergrond van de locals om te vermijden dat een hele gemeenschap gestigmatiseerd wordt. Dat is begrijpelijk. Een andere reden die men soms aanhaalt is dat de moslimachtergrond er in een of andere context - bijvoorbeeld van kleine criminaliteit - niet toe doet. Ook daar valt iets voor te zeggen. Maar die reden is in dit geval niet van toepassing. Bij  de anti-Joodse rellen in Amsterdam is de moslimse achtergrond wel degelijk een belangrijke verklarende factor.   

‘Klappen’ en ‘vechtpartijen’
     Ik ben geen vitter als het op woorden aankomt. Natuurlijk verraadt de woordkeuze, en de aanhalingstekens errond, een zekere vooringenomenheid. Maar in berichtgeving en opiniëring zijn andere zaken belangrijker: feiten, afweging, context, oorzakelijke verbanden, nuance in plaats van veralgemening.
     Maar neem nu het editoriaal van Verhoeven (13/11): 

Door het hooliganisme van een harde kern Maccabi-supporters is het ontaard in georganiseerde antisemitische woede, klappen uit boosheid over Gaza, en vechtpartijen met vijf gewonden die verzorging nodig hadden. 

     Er is iets in de passus dat mij tegenstaat. Nochtans maakt Verhoeven, in tegenstelling tot zijn journalisten, netjes het onderscheid tussen de harde kern en het geheel van de Israëlische supporters. Hij schuwt het woord ‘antisemitisme’ niet. Zijn oorzakelijke verband tussen het geweld en de voorafgaande provocaties is geloofwaardig.
      Maar uiteindelijk stoor ik mij - tegen mijn geloofsovertuiging in - aan de woordkeuze: klappen en vechtpartijen. Dat is niet wat ik op de filmpjes heb gezien. De juiste woorden zijn: achtervolgen, slaan, trappen en schoppen. In een ander stuk van dezelfde krant spreekt men van gewelddadige hit-and-run-acties. Dat is al beter. Dus, acties waarbij men toeslaat en snel weer wegrent, zoals tijdens relletjes na betogingen? Maar is dat een precieze omschrijving van het rennen dat we op de filmpjes zien? 

‘Boosheid’
     En dan: ‘klappen uit boosheid om Gaza’. Die boosheid maakt de relschoppers tot mensen zoals u en ik. We zijn allemáál wel eens boos en dan reageren we niet altijd zoals het hoort.  Maar nu zou ik eens moeten opzoeken wat Verhoeven schreef toen in juli extreem-rechtse betogers in Groot-Brittanië op straat kwamen om moskeeën aan te vallen. Heeft Verhoeven toen ook geschreven dat de extreem-rechtsen die moskeeën aanvielen uit ‘boosheid’ om de moord op drie jonge meisjes tijdens een Taylor Swift-happening, moord gepleegd door een zekere Axel Rudakubana?
     In de marge van die rellen nog dit. De mainstream media deden toen hun best om de desinformatie op de social media recht te zetten. De aanslagpleger was geen migrant, was geen geen terrorist en had niets met het islamisme te maken. Maar over die rechtzettingen valt ook wel iets te zeggen. Rudakubana had wel degelijk een ‘migratie-achtergrond’, wordt vandaag wel degelijk vervolgd op grond van de Terrorism Act 2000, en had bij hem thuis het Al Quaida-handboek Military Studies in the Jihad Against the Tyrants.
      Dat was allemaal niet zo goed bekend op het moment dat de feiten zich voordeden en dat de controverse woedde. Zowel de MSM als de social media deden aan speculatie. De social media waren te vroeg met hun gelijk, de MSM waren te vroeg met hun ongelijk. 

Onderscheid maken volgens Lobuyck
     Moraalfilosoof Patrick Loobuyck vindt dat Halsema over Amsterdamse rellen sprak zonder voldoende onderscheid te maken tussen allerlei groepen mensen. Ze sprak te gemakkelijk van antisemitisme. Je hebt zoveel verschillende mensen die tegen Israël zijn, zegt Loobuyk. Sommigen, keuren Netanjahu’s methode van oorlogvoeren af op humanitaire gronden. Anderen keuren de oorlog af op politieke, militaire of geostrategische gronden. Weer anderen vinden dat de staat Israël zich onvoorwaardelijk moet terugtrekken uit Gaza en de Westbank. En nóg anderen vinden dat de Israëlische staat moet worden vervangen door een Palestijnse staat. Ten slotte heb je de fanatici die de hele regio gewoon Jüdenfrei willen maken.
     Dat zijn allemaal legitieme nuances, maar ik vrees dat de ‘pro-Palestijnse locals’ die in Amsterdam aan het werk waren gewoon in ál die categorieën tegelijk thuishoren.