Kerstoverpeinzing 2024
Naar mijn aanvoelen kan Jezus nooit op een woensdag geboren zijn.
Zaterdagavond zijn we, in plaats van in Gent te betogen, naar een theatervoorstelling van Faust gegaan. ’t Was een productie van Theater Arsenaal, De Maan en Decompagnie. Er werden grote poppen gebruikt. Faust was een vrouw en Greetje was Geertje geworden. In mijn ervaring kun je zonder problemen een mannelijk personage of een mannelijke acteur vervangen door een vrouwelijk personage of een vrouwelijke acteur. Het omgekeerde is veel moeilijker. Geertje was een naïeve jongen wiens maagdelijke zuiverheid een obsessie was voor zijn oudere broer-soldaat. Dat ligt moeilijk. Men moet stereotypes niet altijd respecteren, maar men moet ze ook niet altijd willen doorbreken.
Magisch boek
Als kind al had ik de gewoonte om te lezen in bed. Ik lag daarbij op mijn rechterzij, want op je linkerzij liggen was slecht voor je hart, had mijn grootmoeder mij geleerd. Dat ging prima zolang ik de linkerbladzijden van het boek las. Ik hield dan het boek in mijn rechterhand, en het deel met de rechterbladzijden konden rusten op het kussen. Maar als ik aan een rechterbladzijde moest beginnen, werd dat veel moeilijker. Je moet het maar eens proberen. Ik droomde daarom van een soort magisch boek waarin de rechterbladzijden op het juiste moment in linkerbladzijden veranderden.
Ik heb nu een e-reader die wonderwel voldoet aan de eigenschappen van het magische boek van mijn kinderjaren. Als ik op mijn rechterzij lig, heeft het boek alleen linkerbladzijden. Lig ik op mijn linkerzij - mijn grootmoeder is al lang dood en kan mij niet meer berispen - heeft het boek alleen rechterbladzijden.
Vraag en mededeling
Het is niet altijd makkelijk om het verschil te zien tussen een mededeling en een vraag. Toen ik in de lessen Nederlands over ‘taaldaden’ sprak, waarschuwde ik de jongens dat een mededeling van hun vriendin als ‘Het is mooi weer vandaag’ wel eens de vraag kon inhouden ‘Heb je geen zin om samen te gaan shoppen?’ Omgekeerd waarschuwde ik de meisjes dat een vraag van hun vriend soms gewoon een vraag was naar informatie. ‘Hoe laat is het?’ betekende niet noodzakelijk ‘Is het eten nu nog altijd niet klaar?’
In discussies op de sociale media stelt zich nog een ander probleem. Vragen kunnen retorisch zijn, of polemisch worden gebruikt om een tegenstander in verlegenheid te brengen. Als je niet wil dat je vraag verkeerd begrepen wordt, moet je er soms bij schrijven: ‘Eerlijke vraag’.
Kansarmoede
In een stukje van enige tijd geleden heb ik uitgelegd waarom ik niet houd van het nieuwerwetse woord kansarmoede*. Bij Charles Murray vond ik nu een manier om het woord toch een interessante betekenis te geven.
Veel armen hebben verkeerde keuzes gemaakt. Maar we maken allemaal verkeerde keuzes, en sommigen van ons hebben het geluk om over een plan B te beschikken. Daden en gedrag hebben gevolgen voor iedereen, maar sommigen van ons hebben meer kansen om de gevolgen van verkeerde keuzes te omzeilen.
Klimaatkoppen
Stukken in de krant die over het klimaat gaan, laat ik meestal ongelezen. Om die fout goed te maken, blijf ik dan wat langer mijmeren bij de kop van het stuk. In De Standaard zag ik in zo’n kop de woorden van een hedendaags succesauteur weergegeven: ‘Ik begrijp niet dat niet iederéén over klimaatverandering schrijft.’ Eerlijk gezegd, begrijpen doe ik het ook niet, maar ik stel het wel vast. Zo waren er in de jaren 50 ook schrijvers die niet over de nucleaire dreiging schreven.
In een recente Knack heette het dan weer: ‘Meeste wetenchappers zijn het erover eens: het worstcasescenario is afgewend.’ Ja, dacht ik, de meeste wetenschappers. Moet ik mij nu gerustgesteld voelen? En wat denkt Nick Balthazar daarover?
Over ongelijkheid
De rijkste man ter wereld kan kiezen uit hetzelfde Netflix-aanbod als ik. Misschien is zijn scherm wat groter en wat scherper van beeld, maar dat maakt niet zoveel verschil voor de ‘beleving’.
Mijn overgrootmoeder had een uitdrukking die ik nooit iemand anders heb weten gebruiken. Als iemand onrustig was en heen en weer liep, zei ze: ‘Je bent precies de wandelaar der Joden.’ Veel later las ik dat boek van August Vermeylen. Van dat boek herinner mij niets meer.
Een leerling, zo las ik in een X-bericht, vroeg aan de lerares of ze het boek Trofee van Roman Querido mocht lezen. Ik herkende dat meteen. Leerlingen zijn in de war als de uitgeverij de naam van een persoon is. Een boek was volgens hen vaak geschreven door ‘Van Oorschot’. Ook behoort het woord ‘roman’ niet tot hun gewone taal. De helft van hen spreekt het uit als róman.
Ik lees nu toevallig een boek waarin uitgebreid verwezen wordt naar twee geschriften van Lenin: Staat en revolutie en Het imperialisme als hoogste stadium van het kapitalisme. Ik herinner mij meteen weer de geur van die boekjes - ik dacht dat het inktgeur was. De boekjes waren uitgaven van Progrès-Moskou, met een grove, grijze linnen omslag, en gedrukt op wat ik ‘ouderwets’ papier zou willen noemen. We konden ze voor 10 frank kopen bij een vriendje wiens broer student was in Leuven.
Op x.com plaatst Bart De Pauw een boodschap dat hij zijn kerstcadeau al heeft ontvangen nu zijn aangekondigde zaalshows op één-twee-drie uitverkocht waren. Daaronder staat een Contentwaarschuwing: ‘Het volgende bevat mogelijk gevoelige content.’ Daaronder staat een knop Weergeven, voor lezers die niet bangelijk zijn aangelegd en het er toch op willen wagen. Na enige aarzelen heb ik op de knop geklikt. Wat verscheen was een reeks van plaatsen en data die aangeven waar en wanneer de shows De Pauw zullen plaatsvinden, met per voorstelling de vermelding of er nog tickets beschikbaar waren.
* Over het neologische kansarmoede, zie ook mijn stukje hier.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten