Veel discussies zouden hun fanatieke karakter verliezen als men de vraagstelling kon veranderen: van welles nietes naar voor- en nadeel. Alleen ontneemt het aan de discussie de emoties die er voor velen de belangrijkste charme van uitmaken. In de middelbare school kregen we discussie-onderwerpen opgegeven als: voor- en nadelen van een zolder, voor- en nadelen van een kelder. Hoe saai was dat!
Laatst zag ik een welles-nietes lijstje voorbijkomen over gezondheid. Aan de linkerkant stonden de officiële beweringen over wat goed en slecht was voor de gezondheid, en aan de rechterkant werd het tegenovergestelde beweerd. Volgens de opstellers van het lijstje was de linkerkant allemaal nietes, de rechterkant allemaal welles. Ik was geneigd om dat om te draaien. Ik geloof nogal makkelijk wat de overheid en de experts beweren, en ik heb een hekel aan woorden als ‘kunstmatig bewerkt’ en ‘chemisch’ waarbij wordt verondersteld dat zoiets vanzelfsprekend slechte eigenschappen zijn.
Maar hoogstwaarschijnlijk bevatten zowel de linker- als de rechterkant veel waarheid. En dan wordt het een kwestie van afwegen. Weegt het voordeel van zonnebrandcrème op tegen het nadeel ervan? Sterven er meer mensen ten gevolge van vette voeding dan van te veel aspartaam? Dat moet statistisch kwantificeerbaar zijn. Het moet, zoals Leibnitz zei over discussies, kunnen worden uitgerekend.’
Het is echter jammer dat veel discussies niet kunnen worden uitgerekend. Neem de burgerslachtoffers in de Gaza-oorlog. Er zijn twee beweringen die a priori waar zijn. De rules of engagement van het Israëlische leger bevoordelen in het algemeen de veiligheid van de eigen soldaten boven die van de Palestijnse burgerbevolking. Er kunnen daarin veel gradaties zijn, maar een andere keuze is eigenlijk ondenkbaar. Anderzijds, de militaire strategie van Hamas om zich uniformloos onder de burgers te mengen en scholen en hospitalen als basis te nemen, is ook verantwoordelijk voor het grote aantal burgerslachtoffers. En weer zou je kunnen zeggen dat het eigenlijk niet denkbaar is dat een andere keuze zou worden gemaakt.
Nu is het onmogelijk om uit te rekenen hoeveel procent van de burgerslachtoffers te wijten zijn aan de IDF-strategie en hoeveel aan de Hamas-strategie. Het gaat in zekere zin in beide gevallen om 100 procent. Als Israël besliste geen oorlog te voeren tegen Hamas, zouden er geen Palestijnse burgerslachtoffers vallen. Als Hamas besliste om de gijzelaars vrij te laten en te ontwapenen zouden er evenmin Palestijnse burgerslachtoffers vallen.
Het is geen kwestie meer van algebra, maar van drie andere vragen. Eén: wie is schuldig aan het conflict? Twee: welk beleid kan op korte termijn het bloedvergieten doen stoppen? Drie: welk beleid zal het snelst een duurzame en min of meer rechtvaardige vrede dichterbij brengen? De eerste vraag interesseert mij minder. De tweede vraag is makkelijk op te lossen: alles wat met staakt-het-vuren en wapenstilstand te maken heeft. De derde vraag is de belangrijkste, maar ze leidt ons regelrecht naar het terrein van de speculatie. En van de wanhoop.
"Wie het zwaard opneemt, zal door het zwaard omkomen." Als je een oorlog begint, moet je achteraf niet komen zeuren dat je die oorlog aan het verliezen bent. Wie Israël aanvalt, weet dat israël dit niet over zijn kant zal laten gaan.
BeantwoordenVerwijderen