Schaterlachen met Naomi

     Bij één bepaald stuk van Naomi Kleins Dubbelganger heb ik langdurig moeten schaterlachen. Niet zomaar eventjes, maar wel een halve minuut. Ik was aanbeland in het hoofdstuk over de coronapandemie waarin Klein haar eigen standpunten plaatst tegenover die van Naomi Wolf. De verschillen zijn groot. Wolf behoorde tot de groep die de pandemie bagatelliseerde, Klein tot de groep die de pandemie dramatiseerde. Wolf verspreidde de theorie dat de vaccins enorme schade aanrichtten, en Klein – ha, hier wordt het moeilijk– is eigenlijk ook geen grote voorstander van vaccinaties*, vooral niet als ze zich als een individuele keuze aanbieden. Ze kan niet zomaar erg enthousiast zijn over iets waar Big Pharma grote winsten mee kan maken. ‘We kunnen niet vertrouwen op alleen farmaceutische technologie,’ citeert ze. En dan somt ze op hoe de pandemie wél had moeten worden aangepakt. Ik citeer ongeveer letterlijk: 

1. mondkapjesplicht op binnenlocaties
2. het aannemen van (veel) meer verpleegkundigen
3. loonsverhogingen [voor verpleegkundigen]
4. gratis sneltesten
5. goede persoonlijke beschermingsmiddelen op het werk
6. toereikende ziekteverlofregeling voor alle werknemers
7. bron- en contactonderzoek op wijkniveau, wat als bijkomend voordeel had gehad dat er banen in lang verwaarloosde achterstandsbuurten zouden zijn gecreëerd
8. hoogwaardige ventilatiesystemen in publieke gebouwen zoals scholen
9. het aannemen van meer leraren en onderwijsassistenten om de klassen [en het besmettingsgevaar] te verkleinen.

     En dan gaat Klein verder met zo’n prachtig terloops zinnetje: ‘Dit zijn slechts een paar voorbeelden.’ Slechts een paar voorbeelden ... nadat je je met een steeds bedenkelijker gezicht door de lijst geworsteld hebt, kijk, daar moet ik heel luid om lachen. En dan die ventilatiesystemen die voor alle duidelijkheid ‘hoogwaardig’ moeten zijn! Je vraagt je teleurgesteld af waarom de ziekteverlofregeling alleen ‘toereikend’ moet zijn.
     Na haar eigen lijstje citeert Klein een activistische advocate, Beatrice Adler-Bolton, die Kleins mening deelt over de anti-corona maatregelen. De coronamaatregelen die de advocate voorstelt zijn grotendeels dezelfde als die van Klein, met nog enkele nieuwe erbij:

       10. verbod op huisuitzettingen
       11. kwijtschelding van schulden [voor kansarmen]
       12. hervorming van het gevangeniswezen.

     En ook deze activistische advocate eindigt met de zin: ‘Dit zijn slechts enkele voorbeelden.’ Helaas, de tweede keer werkte het niet. De schaterlach bleef achterwege, het werd een halve grijns. Een goede grap, zoals mijn broer vaak citeert, mag je maar één keer vertellen.
     Je weet niet wat je het meest moet bewonderen bij Klein en Adler-Bolton. Het enthousiasme waarmee allerlei sociale eisen ‘verbonden’ worden met het onderwerp van de dag?  De creativiteit die bij die verbanden aan het licht komt?  Het hautaine misprijzen voor de haalbaarheid van de eisen? Of de angst om een sociale eis te vergeten – dit zijn maar enkele voorbeelden?
     Het ‘eisenplatform’ van Klein en van Adler-Bolton doet denken aan de maoïstische Amada-groep waar later de PVDA uit is voortgekomen. Het ‘eisenplatform’ lijdt aan ‘gauchisme’, wat Lenin de ‘kinderziekte van het communisme’ noemde. Aanpassing van ziekteverlofwetgeving. Banen creëren in de achterstandbuurten. Verbod op huisuitzettingen. Het aannemen van meer leraren. Kwijtschelding van schulden … Een normaal mens zegt: wat heeft dat met corona te maken?
     Gauchisme bestaat erin dat de activist niet goed aansluit bij wat de normale mensen – in het jargon de massa’s genoemd – denken en voelen. De gauchistische activist is perfect in staat om het verband tussen enerzijds alle mogelijke sociale eisen en anderzijds corona uit te leggen, zoals een Amadees in de jaren 70 perfect kon uitleggen waarom bij gemeenteraadsverkiezingen een eis als ‘atoomschuilkelders’ een centrale plaats moest krijgen. Hij kon dat perfect rationeel uitleggen, maar hij kon er niemand mee overtuigen. Men bleef hem een halve gare vinden. 
     De normale mensen – de massa’s – houden meer van rechtstreekse, intuïtieve verbanden. Covid / ziekenhuizen / verpleegkundigen, dat is zo’n verband. Je mag dus gerust loonsverhoging eisen voor de verpleegkundigen, al zal ook dat weinig invloed hebben op de pandemie. Maar die pandemie is niet echt wat de gauchistische activist bezighoudt. Bewustwording, massabewegingen, strijd, dat is het ware. Daar schrijf ik nog snel iets over in mijn volgende en misschien wel laatste stukje over Klein. 

* Vaccinaties ruiken naar een technologische oplossing voor een probleem, en dat valt niet zo goed in de smaak van radicaallinks – denk aan kerncentrales om de CO2-uitstoot tegen te gaan. Zo wordt Naomi Klein onrustig bij de gedachte dat er misschien technologische oplossingen zouden worden gevonden voor de opwarming van de aarde. Ze is dan ook naarstig op zoek gegaan naar wetenschappelijke studies die wijzen op de gevaren van geo-engineering. 

** Je krijgt de indruk dat radicaallinksen zich van boekhouding weinig aantrekken. Ze zouden bij wijze van spreken 2,5  procent van het BBP besteden aan sociale woningbouw, 5 procent aan openbaar vervoer, 10 procent aan uitkeringen, 15 procent aan onderwijs, 20 procent aan aan kinderopvang en bejaardenzorg, 25 procent aan gezondheidszorg, 30 procent aan pensioenen … oeps … we zijn al aan 107,5 procent, niet van het budget, maar van het BBP. De lezer zal begrijpen dat deze cijfers volstrekt willekeurig gekozen zijn – en tot in het absurde overdreven – om mijn punt te verduidelijken. Dat punt heb ik met realistischer cijfers proberen te maken in een van de eerste stukjes die ik schreef: er staat geen natuurlijke – hoogstens een tactische – limiet op het eisenpakket van de radicaallinkse activist.