Whataboutery of watdanmetterij in de strikte zin betekent dat je een beschuldiging beantwoordt met een tegenbeschuldiging. Die tegenbeschuldiging kan absurd ver verwijderd zijn van het oorspronkelijke verwijt. ‘De metro van Moskou heeft te weinig stopplaatsen.’ – ‘Ja? En wat dan met het lynchen van zwarten in de VS?’ Als de tegenbeschuldiging wel in de buurt komt van het oorspronkelijke verwijt, kan ze geïnterpreteerd worden als een eis tot consequentie. ‘Jij spreekt over de discriminatie van migranten. En wat dan met de ‘positieve’ discriminatie van autochtonen?’ Of: ‘Jij klaagt de Russische agressie in Oekraïne aan. En wat dan met de Israëlische agressie in Gaza?’
In een discussie over principes kan de eis tot consequentie redelijk lijken. Geen twee maten en twee gewichten. Maar hoeveel discussies hebben uitsluitend betrekking op principes? Mij lijkt watdanmetterij minstens drie nadelen te hebben. De aandacht wordt afgeleid van de oorspronkelijke stelling – metro van Moskou, discriminatie migranten, Russische agressie. Meestal wordt die noch aanvaard, noch weerlegd. Ook wordt een vergelijking in de discussie binnengebracht, waarbij het niet a priori vaststaat dat de vergelijking toepasselijk is. En ten slotte: de tegenstrever wordt uitgedaagd om een standpunt in te nemen in een kwestie waar hij misschien geen gefundeerde mening over heeft. Dat is ook het bezwaar dat Maarten Boudry in zijn drogredenhandleiding Alles wat in dit boek staat is waar (en andere denkfouten) aandraagt. ‘Niemand kan over alles tegelijk een mening hebben,’ schrijft hij in het hoofdstukje ‘Whataboutery’.
De verleiding
Ik zal mijn tegenstanders in de Gaza-discussie niet snel voor de voeten gooien dat ze zwijgen over Soedan of de Oeigoeren, want ik voel mijzelf ook meer betrokken bij de ene dan bij de andere tragedie. Maar heel soms kan ik mij ergeren aan selectieve verontwaardiging en aan twee maten, twee gewichten. Neem nu het commentaar van Ruben Mooijman over de uitwijzing van Mohammed Khatib, Europees coördinator van Samidou. Mooijman schrijft:
Khatib verdedigt de moord op onschuldige burgers door Hamas. Dat zijn meningen die doen walgen. Maar het is een fundament van de rechtstaat dat ook walgelijke meningen toegelaten zijn … In een open, zelfbewuste samenleving moeten afwijkende meningen een plaats kunnen hebben. Ook als die radicaal of extreem zijn.
Ik ben het daar woord voor woord mee eens. Maar toch kom ik in de verleiding om te vragen aan Mooijman of hij ooit hetzelfde geschreven heeft naar aanleiding van rechtsextremistische ‘walgelijke meningen’. En die vraag van mijn kant zou whataboutery zijn. Ik ben daar een beetje beschaamd over, en zoek in het commentaar van Mooijman snel naar iets anders om over van mening te verschillen. Ik polemiseer nog altijd liever over wat iemand wél zegt, dan over wat hij niét zegt. B
Zie ook mijn stukje hier.
https://philippeclerick.blogspot.com/2025/03/brusselmans-en-mia-doornaert.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten