Overpeinzingen in tijden van corona - deel IV (1)

* Voor sommigen die erg met politiek, geostrategie, ecologie of godsdienst begaan zijn, laat de coronacrisis duidelijk zien dat ze altijd al gelijk hebben gehad. Hebben ze daar soms ooit aan getwijfeld?

* Loobuyck in De Morgen roept op tot rationaliteit. Het virus wil ons niets vertellen, schrijft hij. Corona ‘bewijst’ niet dat we op het verkeerde spoor waren … Ik ben het zó met Loobuyck eens dat ik bijna in slaap val bij het lezen van zijn stuk. Maar Peter Mertens van de PVDA schiet wakker: ‘Dat zul je dus bij elke crisis zien,’ schrijft hij. ‘Dat de gate-keepers van het systeem opstaan en roepen dat er zeker niet over de systeemfouten mag gedacht worden.’ Hoezo, ‘gate-keeper van het systeem’? Wat is er mis met de oude woorden als ‘burgerlijk ideoloog’ en  ‘klassenvijand’?

*  Mertens citeert ook uit een editoriaal van de  Financial Times. Hij doet dat nogal selectief. De FT schrijft bijvoorbeeld: ‘Redistribution will again be on the agenda; the privileges of the elderly and wealthy [will be] in question’. Bij Mertens zijn die ‘elderly’ verdwenen. De ambtenarenpensioenen zijn veilig.

* Mertens citeert verder dat ‘het virus en de lockdown nog meer ongelijkheid creëren.’ Dat klopt natuurlijk. De crisis treft werkenden zwaarder dan werklozen, werknemers zwaarder dan ambtenaren, verpleegsters zwaarder dan leraren, koeriers zwaarder dan thuiswerkende journalisten, een eigenaar van een restaurant zwaarder dan een eigenaar van een supermarkt, en mensen in een bescheiden landhuis vlakbij een bos zwaarder dan rijke stinkerds in een chic appartement met nog een tweede verblijf aan zee.

*  Ingezonden stukken in de krant munten vaak uit in naïeve en heldere formulering. Zo’n lezer heeft geen citaten uit de Financial Times nodig: ‘‘Wat we nu zien is symptoombestrijding,’  schrijft Luc Aertgeerts, Rotselaar, op 3 april in Het Nieuwsblad. ‘Aan de oorzaken wordt vooralsnog niets gedaan: toenemende globalisering, exponentieel vliegtuigverkeer, ongebreideld kapitalisme met immense ongelijkheid, waanzinnige bewapening en plundering van de grondstoffen.’ Is dat niet enig?

* Maarten Boudry en ik – hé da’s leuk, Maarten Boudry en ik – wij behoorden al snel tot het kamp van de coronapessimisten. Vorige week krabbelde Maarten wat terug en schreef hij in een stuk dat, zelfs als alles meeviel, zoiets dan toch alleen mogelijk zou zijn door de genomen maatregelen. Maar het vált ondertussen niet mee. Op 2 april geloofde ik dat we de maand zouden beëindigen met 3 000 doden. Daar zitten we nu op 10 april al boven.

* Een reden om pessimistisch te zijn is dat je zo weinig leest over hoe de epidemie zou kunnen eindigen. Je leest dat het virus op langere termijn zal afzwakken tot het niveau van de een jaarlijks weerkerende seizoensgriep. Daar kan ik mee leven. Maar ondertussen?

* In de expertengroep van Vlieghe wordt hard nagedacht over een exit uit de lockdown? Dat is hoogst noodzakelijk. Het is alleen jammer dat het virus zelf niet over een exit aan het nadenken is.

* Natúúrlijk werken de huidige quarantainemaatregelen.  Of we dat bevestigd zien in de cijfers? Daar hebben we de cijfers niet voor nodig. Hoe minder contact we met elkaar hebben, hoe minder de virussen zich verspreiden van een besmette naar een niet-besmette medemens. Dat is elementaire logica. Of de maatregelen voldoende werken, dat is een andere vraag  En ook of er andere maatregelen zijn – testen en gerichte quarantaine bijvoorbeeld – die even goed of beter zouden werken, is weer een andere vraag.

* Heel het beleid is er voorlopig op afgestemd om onze zorgcapaciteit niet te overschrijden. Dat lukt aardig. Maar ik weet niet wat de invloed is van die zorgen op het uiteindelijke resultaat. Slechts de helft van de mensen die op intensieve zorgen komen, worden gered. Voor de gewone opnames ligt die verhouding veel hoger, maar ik heb er geen idee van hoeveel van die mensen het zouden hebben gehaald hebben zonder die opname. In zijn profetisch artikel van 2 maart schatte Philippe Devos dat het aantal slachtoffers bij dramatische overschrijding van de zorgcapaciteit ongeveer een derde hoger zou liggen. Dan blijft nog twee derde over.

* Toen ik helemaal in het begin over corona hoorde, was ik er gerust in. Ik had al zoveel rampen weten voorspellen. Het artikel van Devos had op mij hetzelfde effect als Humes Traktaat over de menselijke natuur op Immanuel Kant. Ik werd uit mijn dogmatische sluimer gewekt. (Zie hier) 

* Vijf dagen geleden schreef ik dat we binnen 2 à 3 weken ‘exponentieel meer’ zouden weten over het coronavirus.  Dat was bluf. Ik had gehoord dat minister De Backer zou beginnen met 10 000 testen per dag. Daar kon je mee naar de oorlog. Maar we komen vandaag nog niet boven de 4 000. Ik had gelezen dat het Rode Kruis bloedafnames ter beschikking zou stellen voor onderzoek. Dat zou inderdaad een brede steekproef opleveren. Nu blijkt dat die operatie pas begint midden april. Het enige waar ik exponentieel meer over weet is de toestand in de woonzorgcentra.

* Eén van de talrijke voordelen van de Europese onmacht is dat de verschillende landen tegen corona verschillende maatregelen nemen. Dat zou vergelijking moeten toelaten. Maar als ik stukken lees waarin  landen met hoge cijfers (Italië, Spanje, België) vergeleken worden met landen met lage cijfers (Zweden, Portugal, Duitsland), dan ben ik achteraf niet veel wijzer. Ik had gedacht dat Nederland met zijn slappe maatregelen meer slachtoffers zou hebben dan ons land, en dat is niet zo. Misschien weten we binnen 2 à 3 weken exponentieel meer over díe kwestie.


(1) Zie ook deel I, deel II en deel III