Tinneke Beeckman en 'woke', etc.

 

Tinneke Beeckman en woke
     Een rechtse jongen zoals ik neemt nogal gemakkelijk aanstoot aan al die linkse ‘onderzoekers’, ‘theatermakers’ en ‘experten’ die hun weg vinden naar de opinie-pagina’s van De Standaard. Maar bij de vaste columnisten van de krant is er een redelijk evenwicht tussen rechts, links en centrum. 

     Bij dat centrum hoort Tinneke Beeckman die tweewekelijks haar bezadigde commentaar geeft bij wat zich in de samenleving afspeelt. Ze heeft meestal iets gelezen over het onderwerp waarover ze schrijft, en daardoor krijg ik op een goedkope manier informatie uit boeken die mij anders te dik of te saai lijken. Dit keer (DS 19/12) vertelt Beeckman iets over Hidden Tribes. A Study of America’s Polarized Landscape, een boek dat ik nooit zou lezen, maar ik ben blij dat het bestaat én dat ik nu van dat bestaan op de hoogte ben. Verder geeft Beeckman een mooi voorbeeld dat ik nog niet kende over hoe woke is binnengedrongen in de Amerikaanse politiek: 

Op de website van de Amerikaanse Democratische Partij staat een lijst ‘wie we dienen’, met vijftien categorieën. Slechts vijf daarvan hebben betrekking op wat iemand doet of waar die woont. Alle andere zijn identitair: vrouwen, lgbti-mensen, zwarte Amerikanen …     

‘Wie we dienen’ … zou dat een oude maoïst zijn binnen de Democratische Partij die die titel heeft bedacht? Wie we dienen? Het volk natuurlijk! Dien het volk! Serve the people! Servir le peuple! Dem Volke dienen! Servir al pueblo! Ik voel mij weer zeventien.

Alara Adilow en Tinneke Beeckman
     Ik had de krant van 19/12 met Tinneke Beeckmans stuk over woke al weggegooid, toen ik in DS van twee dagen later het polemische antwoord van Alara Adilow las. Ik ben de oude krant daarom gaan opvissen uit onze papiercontainer en ik heb het stuk herlezen.
     Als ik de toon van Beeckman bezagdigd heb genoemd, is die van Adilow hysterisch. Ze noemt Beeckman ‘een hoogopgeleide vrouw in een geprivilegieerde positie’. Aïe! Adilow schrijft:

Ze [Beeckman] denkt te kunnen spreken voor alle miljoenen mensen die strijden voor gelijke rechten voor minderheden … Ziezo hoor je Beeckman zich in de handen wrijven, nog eens tien denkers weerlegd.

      Het moge duidelijk zijn dat de leeservaring van mevrouw Adilow een heel andere is dan de mijne. Ik zie bij de stukjes van Beeckman nooit een vrouw die spreekt voor miljoenen mensen, of die zich vergenoegd in de handen wrijft bij een of andere gedachte.
     Adilow beweert – niet ten onrechte –  dat radicaal-rechts zich de term ‘woke’ heeft toegeëigend om er een negatieve betekenis aan te geven. Ik ben niet radicaalrechts, maar ik doe dat ook, die negatieve betekenis geven. 
     Maar Tinneke Beeckman doet dat niet. De kop van het stuk maakt dat duidelijk. ‘Woke moet af van zijn fanatieke kantje’ houdt in dat woke in zijn geheel een gezonde beweging is, maar dat er binnen de beweging ook een fanatiek element bestaat van overdrijving, eenzijdigheid, obsessie, onverdraagzaamheid en superioriteitsgevoel (waarbij ik mijzelf nog het minst stoor aan het laatste). Beeckman schrijft het ook expliciet: ‘De basisgedachte van woke is helder en verdedigbaar: minderheidsgroepen worden structureel ongelijk behandeld.’ Daarna gaat ze verder met een uiteenzetting over de averechts werkende strategie die woke toepast om die ongelijke behandeling te bestrijden. 
     Adilow schrijft nog:

De Amerikaanse presidentskandidate Kamala Harris is voor het recht op abortus, dat was een belangrijk speerpunt in de campagne. Ik snap niet dat men dat onder identiteitsdenken schaart … Abortusrecht kun je zien als een fundament van de liberale waarden: de staat zou niet moeten beslissen over wat jij met je lichaam doet. Maar waarom moet ik dit aan een filosoof uitleggen? … En daar stopt het niet, want ze wil ook nog iedereen die tegen de genocide in Gaza is als woke beschouwen.

     Ik heb de tekst van Beeckman helemaal herlezen, en daarna nog eens digitaal gescand, en ik ben nergens het woord ‘abortus’ of de naam ‘Kamala Harris’ tegengekomen. Je kunt misschien de algemene passage over de vrouweneisen van de Democratische Partij interpreteren als een aanval op het abortusrecht, maar dan moet je van heel slechte wil zijn. En dan Gaza. Ja, Beeckman zegt inderdaad iets over Gaza. 

De Democraten worden al decennia gesteund door welvarende liberals van Joods-Amerikaanse afkomst. In november wilden Amerikaanse moslims dan weer uitgesproken steun voor het benarde lot van de Palestijnen. Die spanning was geen geschenk voor de Democratische Partij. 

     Wie kan zoiets nu lezen als ‘iedereen die zich kant tegen de genocide in Gaza is woke’? Daarvoor moet je toch, zoals Beeckman het noemt, een ‘fanatieke kantje’ hebben. En om mij daarvan helemaal te overtuigen, gooit Adilow, na de aannames van Beeckman ‘discutabel’, ‘ongenuanceerd’ en ‘generaliserend’ te hebben genoemd, er nog een leuk zinnetje tegenaan – waarin die drie moeilijke woorden op eenvoudige wijze worden geïllustreerd. 

De westerse filosofie had het, met al haar hoogdravendheid en zelfingenomenheid, al zo vaak bij het verkeerde eind. 

Reynebeau en Bouchez
     Marc Reynebeau (DS 18/12) verwijt Bouchez dat hij de voorrang geeft aan het partijbelang en daarmee besturen moeilijker maakt. Ik heb ook ooit zoiets geschreven, maar dat Reynebeau dat ook schrijft, vind ik heel onaangenaam. Ik zoek mijn oude tekst op en speur naar zoveel mogelijk verschillen tussen wat ik schreef en wat Reynebeau schrijft. 

Torfs en Pelicot
     Op Doorbraak probeerde Rik Torfs een uitermate emotioneel probleem op een uitermate rationele manier te behandelen, en daar is hij niet helemaal in geslaagd. Hij bespreekt de beslissing van Knack om Gisèle Pélicot, als slachtoffer van jarenlange verkrachtingen, als persoon van het jaar te kiezen. Hij schrijft:

De uitverkiezing van mevrouw Pelicot bevestigt de cultus van het slachtofferschap die in onze samenleving al even aan de gang is maar geleidelijk een nieuwe dimensie heeft verkregen.

     Dat is om verschillende redenen een ongelukkige zin. Vooreerst is Pélicot niet alléén slachtoffer. Door klacht neer te leggen, heeft ze een daad gesteld die een zekere moed vereist. Het is niet het soort moed van een brandweerman die een kind redt uit een instortend huis – maar het is het soort moed dat andere slachtoffers van seksueel geweld ertoe aanzet om ook méér te zijn dan alléén slachtoffer.
     Torfs stoort zich net als ik aan het victimisme, maar dát is toch nog iets anders. Victimisme is de vervelende gewoonte om complexe kwesties – sociale ongelijkheid, onderwijs, immigratie, cultuur- en taalverschillen, klimaat, geopolitiek – te zien als een kwestie van daders en slachtoffers. Maar sómmige kwesties zijn in wezen niets anders, en seksueel geweld tegen vrouwen is daar één van.
     Ten slotte ziet Torfs in de ‘cultus van het slachtofferschap’ iets modieus’, iets wat ‘al even aan de gang is, maar geleidelijk een nieuwe dimensie heeft gekregen.’ Dat is heel toepasbaar op wat ik hierboven victimisme noemde. Maar het brede, collectieve, sentimentele medegevoel met slachtoffers is van alle tijden. De Griekse tragedie bouwde op dat fundament, net als het toneel van Racine, het melodrama van de 19de eeuw en de tearjerker van vandaag. De massamedia hebben er alleen – dat deel klopt – een ‘nieuwe dimensie’ aan gegeven.

Tom Lanoye en Els van Doesburg
        De Standaard (16/12) wijdde laatst een portret aan Els van Doesburg die misschien burgemeester van Antwerpen wordt. Zo’n portret dient informatief te zijn, met een carrière-overzicht, opvattingen, en gelardeerd met quotes van intimi, anonieme bronnen, politieke bondgenoten of rivalen, en tegenstanders. Ruud Goossens eindigt met het citaat van een tegenstander, Tom Lanoye. Die had Van Doesburg omschreven als ‘een arrogant ijskonijn met een grootvadercomplex en het oerconservatieve Italiaanse draaiorgel Giorgia Meloni als rolmodel.’
      Ik ken Van Doesbrug alleen van haar goed geschreven stukjes. Ik weet dus niet of Lanoye voor de rest gelijk heeft. Maar ik vind niet dat je een portret moet eindigen met een citaat van een tegenstander. Dat Lanoye-citaat had ergens in het midden van het stuk een plaats moeten krijgen. Een portret moet eindigen als een filmrecensie, met een afgewogen oordeel. 

IQ en onderwijs
     Bij onderzoek van onderwijsresultaten lees je steeds over de opleiding van de moeders, maar nooit over het IQ van de kinderen. Het is politiek niet correct om dat IQ in het onderzoek te betrekken. Er wordt rond dat IQ een stevige muur gebouwd en niemand mag onderzoeken wat zich achter die muur bevindt. Maar nu heeft zekere Laurence Mettewie, hoogleraar Nederlands aan de universiteit van Namen, onderzocht waarom Waalse leerlingen in het middelbaar onderwijs al dan niet Nederlands als keuzevak kiezen. En wat lees ik in een interviewtje in De Standaard (19/12): 

Uit onderzoek blijkt dat kinderen met hoogopgeleide moeder vaker kiezen voor Nederlands. Andere factoren zoals intelligentie bleken in dat onderzoek amper een impact te hebben.

Is dat IQ echt onderzocht of zegt Mettewie zomaar wat? Is hier een bres geslagen in de politiek-correcte muur? Misschien.