Nogmaals Israël/Palestina

Jan Dumolyn en de  ééstaat-oplossing
     Ik zou het ontstaan van Israël in 1948 enigszins anders framen dan Dumolyn doet, maar ik ben het met hem eens dat de kolonisering van de Westbank verwerpelijk is. Daar zijn ethische en juridische gronden voor, maar de belangrijkste reden voor mij is dat ze een redelijke tweestatenoplossing in de weg staat. Maar juist die tweestatenoplossing lijkt Dumolyn nu te geringschatten. Hij gelooft dat

... het geweld pas definitief kan stoppen als ook de koloniale logica ophoudt en er één pluralistische, seculiere en democratische staat tot stand komt. Utopieën zijn soms de enige realistische oplossing als je de diepere grondstromen van de geschiedenis bestudeert.

     Die grondstromen van de geschiedenis, ik kan er mij iets bij voorstellen. Er zijn altijd mensen geweest die utopieën hebben geformuleerd, en sommige ervan zijn via allerlei onvoorspelbare omwegen min of meer gerealiseerd. Zo sluit ik niet uit dat in een verre toekomst een pluralistische, seculiere en democratische staat ontstaat op het gebied from the river to the sea. Misschien ontstaat er ook zo’n pluralistische, seculiere en democratische staat in de omringende Arabische naties.  Optimism is a moral duty. Anderzijds, realisme is dat ook.
      Het klopt dat de tweestatenoplossing voortbouwt op de ‘koloniale logica’. Het zou in de praktijk ook afwijken van het ethisch ideaal. Het scenario zou neerkomen op een min of meer democratisch Israël, dat grenst aan een in het beste geval Palestijnse autocratie. Ook lijkt de verwezenlijking ervan zelf meer en meer op een utopie. Maar het heeft geen zin om deze utopie in te ruilen voor een nog minder realiseerbare utopie. 
     Dumolyn schrijft dat het Joodse kolonialisme – ik zou schrijven: kolonistenimmigratie – ouder is dan het moslimfundamentalisme – ik zou schrijven: ouder dan de fundamentalistische dominantie binnen de Palestijnse beweging. Maar dat doet weinig ter zake. Dat moslimfundamentalisme is nú een minstens even groot obstakel voor een vreedzame oplossing als het Israëlisch expansionisme dat is.
     (DS 7/6) 

Experten of activisten?
     Op de radio hoorde ik gisteren een interview over de oorlog in het Midden-Oosten. Journaliste Ruth Roets interviewde expert Erwin van Veen. Zo’n expert weet meer over die zaken en kan alles beter inschatten. Ik luisterde dus aandachtig en eerbiedig. Aan het einde stelde Roets de vraag: ‘Hoe geraken we terug uit die spiraal van geweld? Hoe wordt dit terug omgedraaid?’ Ik citeer het antwoord:

 Op hele korte termijn is er geen alternatief voor het zetten van grote druk op Israël. Dat is toch de instigator van de recente campagnes zowel tegen Iran als tegen Gaza, vertrekkend van 7 oktober natuurlijk, maar daar zijn we inmiddels al meerdere stadia overheen en dat soort druk betekent gewoon sancties, het einde van diplomatiek verkeer, wapenexport verboden, het stoppen met kopen van wapens van Israël, het handhaven van etikettering van producten van nederzettingen, het stoppen van het Erasmusprogramma en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Dat er een heel sterk en duidelijk signaal komt aan de Israëlische regering: moet je luisteren, die gebieden, dat hebben we al vaak tegen jullie gezegd, Gaza, de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem, die zijn niet van jullie, daar heb je niets te zoeken.

      Dat vond ik nogal activistisch. Kijk, zo’n interview is natuurlijk geen neutrale berichtgeving. De expert móet zich niet beperken tot de door iedereen aanvaarde feiten en verbanden. Als men hem vraagt naar oplossingen, kan hij moeilijk weigeren om zijn ‘expert opinion’ geven. Iedereen doet het.
     We zijn het gewend geraakt dat experts ons bijvoorbeeld vertellen dat we meer toegevingen moeten doen aan Poetin of integendeel meer wapens moeten sturen naar Oekraïne. Eigenlijk is het beter dat ze daarin ook niet overdrijven. Ik wil van hen liever niet horen over ‘signalen aan Poetin, moet je luisteren, Oekraïne, dat hebben al vaak tegen jullie gezegd, dat is niet van jullie, daar heb je niets te zoeken, wij doceren geen Poesjkin meer zolang jullie er niet mee ophouden.’
     Wat mij vooral stoorde was dat de ‘oplossing’ zo naadloos overeenkwam met de eisen die op Palestina-betogingen worden meegedragen. Een expert moet geen spreekbuis worden van een protestbeweging. En journalisten moeten ook in hun vragen vooral naar expertise hengelen. Roets had beter de vraag kunnen stellen: ‘De Palestina-betogers dringen aan op het beëindigen van diplomatiek verkeer, van wapenhandel en van uitwisseling van studenten. Denkt u dat dergelijke maatregelen de Israëlische regering van koers kunnen doen veranderen?’ En dan geeft die expert daar zijn mening over.