Kritische stemmen in Israël

Oorlogsmisdaden van het IDF?
     Ook wie de beschuldiging van genocide absurd vind en wie niet gelooft dat het Israëlisch leger doelbewust schiet op burgers die in de rij staan bij een voedselbedeling, moet de mogelijkheid onder ogen zien dat het Israëlische leger in Gaza oorlogsmisdaden begaat.  De Standaard (14/6) interviewde Joel Carmel van de Israëlische ngo Breaking the Silence. Daarin geeft de ngo-man een reeks voorbeelden van zulke oorlogsmisdaden

• 132 bewoners van een flatgebouw doden omdat er één Hamas-strijder op het dak ligt
• het doodschieten van alle ‘mannen van strijdvaardige leeftijd’ die zich niet aan een evacuatiebevel hielden
• het bombarderen van woningen van Hamas-strijders ook als ze er niet aanwezig zijn
• Palestijnen vooruitsturen in huizen en tunnels waar mogelijk boobytraps aanwezig zijn.

         De ngo heeft die feiten verzameld door Israëlische soldaten te interviewen. De oudere reservisten die nu worden ingezet schijnen loslippiger te zijn dan de jonge rekruten die vroeger in kleinere conflicten werden ingezet. Een belangrijke vraag bij dat alles is of het hier gaat om veeleer uitzonderlijke gevallen dan wel om de algemene regel. Het leger onderzoekt zes gevallen waarbij Palestijnen werden vooruitgestuurd in gevaarlijke huizen en tunnels. Volgens Carmel gebeurt het waarschijnlijk zes keer per dag. Ik heb hier eigenlijk geen reden om voorkeur te geven aan de cijfers van het leger of aan die van de ngo. Maar dát de feiten voorkomen, is meer dan waarschijnlijk. Elk leger acht het leven van de eigen soldaten belangrijker dan dat van vijandige burgers. 

Ex-directeur van de Mossad
     Zijn vijanden denken dat Maarten Boudry op x.com dagelijks supportert voor het Israëlisch leger in Gaza, of voor de kolonisatie van de Westbank, maar dat is niet zo. Je vindt er juist de meest overtuigende Israël-kritische artikels. Nu postte hij weer een interview van Radio Atlantic met Tamir Pardo*, die directeur was van de Mossad tussen 2011 en 2016. Het komt wel vaker voor dat gewezen spionnen, functionarissen en bewindslieden kritiek hebben op latere regeringen maar wat Pardo vertelt is de moeite van het overwegen meer dan waard.
     Pardo is geen linkse ngo-jongen, ook al is hij fel gekant tegen Netanjahu, noemt hij Smotrich en Ben-Gvir ‘fascisten’ en verzet hij zich tegen de ‘apartheid’ op de Westbank. Maar hij bekijkt de zaken vanuit een Israëlisch perspectief. Toen op 7 oktober 2023 meer dan tweeduizend Hamas-strijders al moordend Israël waren binnengevallen en 251 gijzelaars hadden meegenomen, stond de Israëlische regering volgens hem voor een keuze tussen twee doelen: de gijzelaars redden of Hamas militair vernietigen. Die twee doelen waren tegenstrijdig, en de regering heeft het verkeerde doel gekozen … en het verkeerde middel.
     Israël, vertelt Pardo, heeft oorlogen gevoerd tegen de buurlanden in 1948, 1956, 1967 en 1973. Maar toen brak een nieuw tijdperk aan: dat van terroristische gijzelingen. In 1976 werd een vliegtuig van Tel Aviv naar Parijs door Palestijnse terroristen gekaapt en omgeleid naar Entebbe in Oeganda. De Mossad heeft toen een spectaculaire en succesvolle actie opgezet om de gijzelaars ter redden. Die actie was het onderwerp van veel films. Pardo nam aan de actie deel, net als de oudere broer van Netanjahu die bij de actie omkwam.
      Misschien bekijkt Pardo de Hamas-raid van 2023 te veel vanuit zijn ervaring in Entebbe, en vanuit latere gerichte Mossad-acties. Op 8 oktober, de dag na de raid, zei hij tot zijn oud-Mossad-vrienden:

Red de gijzelaars. Begin geen oorlog. Onderhandel en red de 251 gijzelaars. En los het Hamas-probleem daarna maar op … Wanneer de gijzelaars veilig en wel terug zijn, moet je de daders straffen – straffen, geen wraak nemen.’

     Nu is het inderdaad zo dat slechts weinig gijzelaars bevrijd werden door militaire actie – niet meer dan acht – terwijl 140 gijzelaars vrij kwamen door onderhandelingen, in ruil voor een staakt-het-vuren en voor de vrijlating van Palestijnse kortgestrafte gevangenen. Maar ik begrijp niet goed hoe de onderhandelingen hadden kunnen worden gevoerd zonder militaire operatie. Welke reden zou Hamas hebben gehad om hun enige troef, de gijzelaars, op te geven als ze daarna alleen nog straf en wraak konden verwachten – nadat ze 1200 Israëlisch hadden gedood? Nog sterker: wat als Hamas met haar actie in de eerste plaats, om propagandistische en geopolitieke redenen, een harde reactie van Israël wilde uitlokken? Waarom zouden zij dan Israël gunstig willen stemmen met de vrijlating van alle gijzelaars?
     Maar aan de andere kant heeft Pardo wellicht gelijk als hij zegt dat het doel – de volledige uitschakeling van Hamas – onrealistisch is, en het middel – een langdurige oorlog – contraproductief. Hijzelf is voorstander van korte oorlogen, onderhandelingen, spionage, en license-to-kill operaties om de gevaarlijkste individuen in het vijandelijke kamp uit te schakelen.
     Interessant zijn ook zijn inschattingen van de slachtoffersaantallen en wat dat zegt over een mogelijke exit-strategie. 

Oké, we hebben 70 tot 90 procent van de terroristen in Gaza gedood, maar we hebben veel meer burgers gedood … Het IDF schatte dat er tussen de 20.000 en de 25.000 gewapende strijders waren in Gaza. Negen maanden geleden zei een woordvoerder van het IDF dat meer dan 17.000 Hamas-terroristen waren gedood. Laten we aannemen dat er nog 6.000 gewond zijn, en we weten dat er 3.000 gevangen zijn genomen. Dus eigenlijk is het werk gedaan. We hebben alle generaals, alle commandanten van brigades en pelotons enzo gedood. Degenen die er nog zijn, de overgrote meerderheid van hen, zijn gerekruteerd nadat de oorlog startte. En die hebben weinig ervaring. Maar ze kunnen een Kalashnikov vasthouden en hier en daar een soldaat doodschieten. Maar de hoofdmoot – 90 procent – was uitgeschakeld 9 maanden geleden. Alleen, Hamas is niet alleen een militaire, terroristische beweging. Het is ook een politieke beweging. En denken dat je een politieke beweging kunt uitschakelen met een militaire aanval is fout. Voor iedere Palestijn die gedood is, zal een broer, een zoon, een vader morgen een geweer opnemen.

     Pardo bevestigt hier zowel de IDF-cijfers over de militaire slachtoffers als de Hamas-geïnspireerde cijfers over de burgerdoden. Het IDF heeft er belang bij om het aantal gedode vijanden goed bij te houden, en Pardo neemt vanuit zijn ervaring aan dat die cijfers ook min of meer naar waarheid worden gecommuniceerd. Als hij dan zegt dat er 20.000 militaire slachtoffers gevallen zijn, en veel meer burgerdoden, dan komt het totaal in de buurt van 55.000 slachtoffers. Pardo geeft ook de reden van dat grote aantal burgerslachtoffers: ‘Vechten op een plaats als Gaza, 364 vierkante kilometer - en meer dan 2 miljoen mensen op zulke kleine oppervlakte, dan weet je dat er veel burgers zullen omkomen.’ 
     Opmerkelijk is ook de vergelijking met 9 maand geleden. Toen was dus al 75 procent van de Hamas-strijders al uitgeschakeld, op een moment dat het totale aantal slachtoffers op 40.000 geschat werd. En nu, 15.000 slachtoffers later is de vernietiging van Hamas slechts enkele procenten toegenomen. Het doet denken aan het Pareto-optimum waarbij 70 procent van het resultaat wordt bereikt door 30 procent van de inspanningen, maar waarbij extra inspanningen amper nog renderen. De overgebleven Hamas-strijders en Hamas-infrastructuur zijn blijkbaar wel nog voldoende om de  overgebleven gijzelaars van het IDF af te schermen.
     De verzwakking van de militaire macht van Hamas kan een zegen zijn voor de toekomst, zeker in samenhang met de verzwakking van Hezbollah en van het Iraanse Ayatollah-regime. Maar als men verder gaat met de volledige vernietiging van Hamas na te streven, riskeert men niet alleen nog meer burgerslachtoffers te maken, maar ook om in een logica van permanente bezetting, etnische zuivering en nieuwe kolonisering terecht te komen.

 * Het interview met Pardo staat hier. 

Baby’s doden als hobby
     Yair Golan, voormalig generaal-majoor van het Israëlisch leger en nu voorzitter van de centrumlinkse Democraten is radicaal tegen de manier waarop de oorlog in Gaza gevoerd wordt. ‘Een land dat bij zijn verstand is, vecht niet tegen burgers, doodt geen kinderen als hobby en stelt zich niet tot doel hele bevolkingen te verdrijven.’
      ‘Als hobby …’ het is onbegrijpelijk dat een verantwoordelijke politicus zijn eigen uitspraak ondermijnt door die kinderachtige toevoeging. De kwalificatie is om te beginnen al onwaar. Ook de nazi’s doodden geen Joden als hobby. Wie zoals Golan tegen de oorlog is, moet proberen zoveel mogelijk gematigde Israëli’s aan zijn kant te krijgen, en hij moet zijn vizier scherpstellen op de regering. Wie echter het doden van Gazaanse kinderen als een perverse hobby voorstelt, legt de verantwoordelijkheid bij het leger en de soldaten in plaats van bij de regering. Voor buitenlandse Israël-critici luistert dat niet zo nauw, maar in Israël kan men beter dat verschil respecteren. Dat heeft Golan achteraf ook ingezien toen hij achteraf probeerde uit te leggen dat hij niet het leger viseerde.
      Uit het artikel in De Standaard (22/5) over de zaak leer ik nog iets anders. Door zijn onzinnige uitspaak kunnen de politieke tegenstanders van Golan hem nu beschuldigen van ‘bloedlaster’. Dat verwijst naar de oude antisemitische mythe dat Joden niet-Joodse kinderen ontvoerden en doodden om hun bloed te gebruiken in een paasgebak. Natuurlijk heeft de uitspraak van Golan daar niets mee te maken, maar hij had moeten weten dat ze zo tegen hem zou worden gebruikt.
     Je vraagt je af hoe Golan zo’n dwaze fout heeft kunnen maken. Sterke emoties bij het denken aan de dode baby’s kunnen het sarcasme maar gedeeltelijk verklaren. Een meer voor de hand liggende verklaring is het politieke isolement waarin Golan verkeert. Hij leidt een partij die vroeger de sterkste was van het land en die nu herleid is tot een splinterpartijtje van 4 zetels in de Knesset. Het gevoel van onmacht kan iemand nodeloos agressief maken. Splinterpartijen die langzaam uitgegroeid zijn tot middelgrote of grote partijen, zoals Vlaams Belang en PVDA hebben geleerd hun agressieve boodschappen te doseren. Hún uithalen zijn berekend op effect en niet op het afreageren van frustratie.
      Over het leerrijke stuk van De Standaard nog dit. De journalist schrijft dat Goran van ‘gezegende leeftijd’ is. De man is 63. Yesh Atid wordt een ‘liberale’ oppositiepartij genoemd, met liberale tussen aanhalingstekens. En Nationale Eenheid wordt een ‘vermeende centrumpartij’ genoemd. Ik begrijp dat men de woorden ‘liberaal’ en ‘centrum’ te positief vindt voor de partijen in kwestie, maar laat die adjectieven dan gewoon weg in plaats van er aanhalingstekens rond te zetten of er een ‘vermeend’ aan toe te voegen. 

* Een filmpje van zo’n EFF-meeting waar dat haatzaaiende lied gezongen wordt staat hier.