Foutje bij meerkeuze-examen

     Professor Carl Devos van Gent is een klein betwetertje, en dat ben ik ook. Dat komt dus goed uit. Nu is hem iets onaangenaams overkomen. Zijn studenten moesten een meerkeuze-examen afleggen en daarbij bleek achteraf dat het juiste antwoord op alle vragen ‘A’ was. Ik heb ook eens zo’n blunder begaan, al was het niet bij een examen maar bij een tussentijdse toets.
     Een meerkeuze-toets opstellen is een hele klus. Je begint met een vraag te verzinnen. Dan formuleer je een antwoord. Maar dan ben je er nog niet. Nu moet je nog drie afleiders verzinnen: antwoorden die er ook geloofwaardig uitzien, maar die toch fout zijn. Ik gebruik daarvoor de wildste associaties: de kinderen van Don Corleone, ouderwetse woorden uit de Max Havelaar, lukraak gekozen zinnen uit de  Tao Te Ching … Door die werkwijze staat het juiste antwoord bovenaan en de afleiders daaronder. Daarna begin je ongeduldig aan de tweede vraag. Je eindigt met een vragenlijst waar alle juiste antwoorden bovenaan staan. Daarom moet je achteraf bij elke vraag nog even de antwoorden door elkaar husselen. Ik doe dat door ze alfabetisch te ordenen (ik maak ook een tweede versie met omgekeerde alfabetische ordening, zodat spiekende leerlingen allemaal foute antwoorden kiezen). ’t Is een gemakkelijke oplossing, maar je mag het niet vergeten.
     Je begrijpt het probleem van de student als het wél vergeten wordt. De student vult de drie eerste vragen in: A – A – A. Dan nog een A. Dat is vreemd. En nog een. En nog een. Als de student heel knap is, en hij heeft heel goed gestudeerd, dan eindigt hij met 20 keer A. Maar als hij ook wat onzeker is van aanleg, dan schrikt hij zo erg van het resultaat dat hij nog snel enkele van die A’s verandert in B, C of D. Doet hij dat een keer te veel, dan zakt hij voor de toets of het examen.
     Professor Devos werd om uitleg gevraagd. ‘Een medewerker is vergeten de antwoorden door elkaar te husselen,’ zegt hij. ‘De man vindt het bijzonder erg.’ Goed, het was dus niet de schuld van de professor. Maar die arme medewerker voor de leeuwen gooien vind ik wat harteloos. Hier had een onpersoonlijke passief uitkomst kunnen brengen: ‘Bij het invoeren van de examens werd vergeten …’ Veel Amerikaanse presidenten gaven het voorbeeld. Serious mistakes were made,’ zei Ronald Reagan.
     Overigens vindt professor Devos het AAA-examen ook weer niet zo erg. Ja, sommige onzekere studenten hebben wat punten verloren door A’s te wijzigen. Maar dat werd goedgemaakt ‘omdat er ook studenten waren die het door hadden, en dus na een tijdje bij twijfel gewoon voor A kozen.’ De een zijn dood was de ander zijn brood, lijkt de professor te redeneren.*
     Ik ben het daar niet zo mee eens. Beeld je de volgende examenvraag in:
 
Wat is geen goede reden om een meerkeuze-examen met allemaal A-antwoorden valide te verklaren?

     A)     Omdat sommige studenten het na een tijdje door zullen hebben
     B)     Omdat de studenten allemaal dezelfde vragen krijgen
     C)      Omdat studenten die de leerstof goed kennen niet zullen twijfelen aan de
              antwoorden
     D)     Wie te voet gaat, komt geen buffel of tijger tegen.

 Volgens mij is antwoord ‘A’ alweer correct. En ‘D’ natuurlijk.

* Ook Kim Clemens van Het Nieuwsblad lijkt het probleem niet goed te begrijpen. ‘En wat als de resultaten achteraf opmerkelijk slecht blijken?’ vraagt de journalist zich af. Maar dat is helemaal niet het enige probleem. Het totale aantal geslaagden kan hetzelfde gebleven zijn, maar er is geen waarborg dat dezelfde studenten geslaagd zijn.