 |
| Carmen-Maja Antoni als Mutter Courage |
1. Heb je ooit blootshoofds in het
middenschip van Amiens gestaan?
2. Heb je ooit de Acropolis
beklommen bij maanlicht?
3. Heb je ooit fluisterend
rondgewandeld in de gewijde
stilte rond de Frari Madonna van
Bellini?
Op geen van die vragen kan ik bevestigend antwoorden, alhoewel die kerk in Amiens … misschien … lang geleden … Gotische bouwkunst lust ik eigenlijk niet zo.
Nochtans schuilt in mij, geloof ik, een even trouwhartige, zij het wat provinciale, snob als in Hamilton. Alleen al tijdens onze laatste reis heb ik
1. wacht gelopen voor de Neue Wache – de naam zegt het zelf – terwijl mijn
vrouw de piëta van Kollwitz fotografeerde
2. in de Thomaskirche gehoord hoe twee Japanse beursstudenten moeilijke
orgelstukken van Bach aan het instuderen waren
3. van het Berlinerensemble een opvoering gezien van Mutter Courage.
Over die Moeder Courage nog het volgende. Het hoofdpersonage werd gespeeld door de 71-jarige Carmen-Maja Antoni, een veterane in het Brecht-wereldje. Ze heeft Helene Weigel, Brechts vrouw, en Paul Dessau, Brechts componist, nog gekend. Een collega heeft mij ooit een cd bezorgd met Brechtliederen gezongen door ‘Antoni und Shall’.
Maar ondanks al haar ervaring met het ‘Entfremdungstheater’ slaagde ook Antoni er niet in te voldoen aan wat voor Brecht een stellige voorwaarde was: het personage van de moeder neerzetten als een onaangenaam vrouwspersoon dat de weerzin van het publiek wekt. Brecht geeft zijn personage goede en slechte eigenschappen, en zo hoort het. Maar dat de moeder het beste probeert te maken van een rampzalige situatie, dat ze in hart en nieren een zakenvrouw is, dat ze aan de oorlog een centje probeert te verdienen – dat kan Brecht haar niet vergeven. Het publiek kan dat wel – en heeft dat altijd gekund. Ik ook.
_________
Post Scriptum Antoni speelde ook een rolletje in
de bijzonder aardige DDR-film Das
Kaninchen bin ich (1965), die helaas kort na zijn verschijnen verboden
werd en pas rond 1990 weer vrijgegeven werd.
Ik denk dat ik je punt niet helemaal snap, kan zowel aan jou als aan mij liggen.
BeantwoordenVerwijderenMaar ik denk dat ik effectief partij kies voor moeder courage. Ik geloof niet meer in ideologieën en dergelijke
Ik heb niet echt 'een punt' willen maken. Brecht schetst een aantal episodes uit het leven van een winkelierster die in een huifkar het leger volgt. Het verhaal speelt zich af tijdens de godsdienstoorlogen. Moeder Courage bekijkt de oorlog alleen als een mogelijkheid om zaken te doen, ook al loopt ook voor haar alles slecht af door die oorlog. Brecht wil het publiek laten nadenken over zo'n kortzichtige houding. Tegen Brechts verwachting in heeft het publiek altijd medelijden met en sympathie voor Moeder Courage gehad. Volgens mij is zo'n houding een normale reactie (voor iemand die de zaken niet ideologisch bekijkt).
VerwijderenDe voorstelling was overigens een indrukwekkende prestatie en je moest een hart van steen hebben om niet mee te voelen met de kranige oude vrouw (zowel de actrice als het personage).