Anamnese

     Nu Jan bijna dokter is, gebruikt hij termen als ‘functioneel probleem’, ‘decompensatie’ en ‘anamnese’. Een medische leek als ik heeft dan de indruk dat hij die termen ongeveer begrijpt, maar dat is meestal een verkeerde indruk. Anamnese bijvoorbeeld is in de wereld van Jan een vraaggesprek tussen arts en patiënt terwijl ik meteen aan een theorie van Plato denk. Die filosoof beweerde namelijk dat herinnering (ana mnesis) de bron was waar wij al onze kennis uit putten. Als wij iets ‘leren’ doen wij niets meer dan, al dan niet geholpen door een meester, ons herinneren wat we al wisten in een vorig bestaan.
     Zou Plato gelijk hebben? Voor de eenvoudige axioma’s en stellingen van de meetkunde is zijn theorie bespreekbaar; voor fysica hecht ik er weinig geloof aan. Ik las ooit een verklaring waarom de zonnestralen die door een bladerdek komen zo mooi rond zijn, terwijl de gaten waar ze doorkomen allerlei onregelmatige vormen hebben. Als ik die verklaring ooit in een vorig bestaan heb gekend, ben ik die in datzelfde bestaan onmiddellijk vergeten, zoals ik die in dit bestaan ook onmiddellijk vergeten ben. Plato zou voor dat verschil tussen wiskunde en fysica wellicht een uitleg klaar hebben gehad, waar woorden als ‘gnosis’ en ‘doxa’ bij te pas komen.
     In het levensbeschouwelijke echter is anamnese, of iets wat erop lijkt, erg aannemelijk. Mijn Facebookvriend Martin Seynaeve heeft een aantal podcasts beluisterd van Bregman en er is een wereld voor hem opengegaan. Overal om zich heen ziet hij bewijzen van de menselijke goedheid. Hij moet dat altijd al geweten hebben, van die goedheid, maar Bregman bracht het onder woorden. Ik las het boek ‘Het geloof der kameraden’ en mijn marxistische illusies overleefden het tweede hoofdstuk niet. Het leek alsof het boek alleen zaken verwoordde die ik al mijn hele militantenleven bijna gedacht had. Walter Block was in zijn jeugd een extreme socialist – d.w.z. hij was socialist in de Verenigde Staten waar socialisme op zich al een extreme denkstroming was. Hij las het boek ‘Economy in One Lesson’ van Henry Hazlitt en werd een levenslang pleitbezorger van het kapitalisme. ‘This book was so me,’ verklaarde hij zijn bekering.*

 * Ik heb die bekering hier al eens aangehaald. Het boek van Hazlitt vind je hier. ‘Het geloof der kameraden’ kan hier gelezen worden. Het boek van Bregman heb ik in meerdere stukjes op mijn blog besproken.