Op de twitterpagina van ArbiterOfTweets lees ik iets over de ‘global cooling’-berichten van de jaren 70 die de ‘global warming’-berichten van nu voorafgingen, en de geloofwaardigheid van die laatste lichtjes beschadigen*. Op de sociale media zie je wel eens vier oude covers van Time met berichten over de ‘Big Freeze’ en de ‘Cooling of America’ en de ‘Coming Ice Age’. De Arbiter heeft op andere factcheckpagina’s gevonden dat een van die covers gefotoshopt is, en de drie andere niets met klimaat te maken hebben. Ik begrijp niet wat er omgaat in het hoofd van die vervalsers; ik kan niet eens boos op hen zijn.
Maar ik ben wel een beetje boos op de Arbiter die niet vermeldt dat er in de jaren 70 inderdaad over ‘global cooling’ werd geschreven in plaats over ‘global warming’, en dát ook in Time. Het stond niet dágelijks in de krant, maar toch vaak genoeg dat zelfs ik het toen heb opgevangen. Net zoals de voorspellingen opving van de Club van Rome dat onze grondstoffen zouden uitgeput raken: kwik in 1985, zink in 1990, koper in 1993, aardgas in 1994 en aluminium in 2003.
Naast heuristiek, historische methode en internetvaardigheden, is dus voor factchecken ook een zekere zin voor fairness vereist. Als die lui van de Time-covers, ondanks hun crapuleuze vervalsing, ergens een klein beetje gelijk hebben over ‘global cooling’, is het beter om dat toe te geven.
Wat ook geen kwaad kan, is een een goed begrip van de eigen opdracht. De Standaard van 9 juni 2021 ‘factcheckt’ de bewering van Siegfried Bracke ‘en enkele andere N-VA’ers’ dat fors hogere minimumlonen de werkloosheid doen toenemen. Alhoewel ik het eens ben met de conclusie ‘eerder wel waar’, zou men op de krant moeten beseffen dat economische verbanden evenzeer een kwestie zijn van theorie als van feiten, en dat je commentaar op dat gebied niet als ‘factcheck’ kunt verkopen.
En gevoel voor verhoudingen natuurlijk, maar daar heb ik gisteren al iets over geschreven. (Zie hier)
* Die beschadiging valt
best mee, want vanuit de logica bekeken is het niet omdat zekere geleerden zich
in de jaren 70 vergisten, een veel groter aantal geleerden zich in 2021
vergissen.
Journalistiek is geen wetenschap en wat in de media verschijnt is qua inzichten altijd beperkt en meestal pamflettair van inslag. De mode van “fact-checking” die ook op mijn zenuwen werkt is uiteraard zelf een product van de media, het zijn kranten- of tijdschriftartikels over kranten- of tijdschriftartikels en als dusdanig zijn ze beperkt en pamflettair. Anders gezegd: het is een welles-nietes verschijnsel dat alleen maar bestaat om andersdenkenden te treffen en op geen enkele manier iets toevoegt aan het verstrekken van correcte informatie.
BeantwoordenVerwijderenAlleen al wát er wordt 'gefactchecked'en wat niet, is volkomen willekeurig.
BeantwoordenVerwijderenDe selectie is niet alleen willekeurig maar verraadt ook de ideologie van de factchecker.
VerwijderenVoetnoot ontbreekt.
BeantwoordenVerwijderenBedankt. De voetnoot is toegevoegd.
VerwijderenNiets mis met feitencheck. En een check van de feiten-check, en een check van de check van de ....
BeantwoordenVerwijderenEn zowel links als rechts kunnen dat doen, en dan wordt feitencheck gewoon terug een politieke discussie.
Eerlijkheidshalve moet men zeggen dat Trump en zijn omgeving, en in navolging ook iemand als Van Langenhove, het bestaan van "feiten" weinig gesofisticeerd in de vuilnisbak hebben gegooid. Maar langer terug in de tijd, de communisten waren kampioen in feitenproductie zoals het hen uitkwam. En toch is de 'waarheid' aan de oppervlakte gekomen...
'De waarheid' bestaat misschien niet eenduidig, maar veel onwaarheden bestaan wel.