De donquichotterie van Bracke

    Laatst kreeg ik van een vriend de vraag wat ik van Siegfried-Bracke-en-zijn-pensioen vond. Ja, wat vond ik ervan? Niet veel. Ik had begrepen dat het juridisch een ingewikkelde kwestie was, dat Bracke optrad als een koppige Don Quichot, dat hij waarschijnlijk van een rechtbank gelijk zou krijgen, maar dat hij – wat hij ook deed – door de rechtbank van de publieke opinie zou worden veroordeeld. Iemand die zelf een klein pensioen ontvangt, of die straks een klein pensioen zal ontvangen, wordt snel boos als hij iets verneemt over iemand anders die een pensioen van ‘vele duizenden euro’s’ ontvangt. Als dan het woord ‘ontwettig’ of ‘onregelmatig’ of ‘graaien’ valt, wordt dat meteen enthousiast geloofd.
     Eén keer was ik naar aanleiding van de zaak zelf ook boos geworden. Dat was toen ik op de televisie een reclamefilmpje voor Het Nieuwsblad voorbij zag flitsen*. Er werd in dat filmje luchtig verwezen naar actuele thema’s zoals de pensioenkwestie en de Delhaizestaking, met een foto van een tevreden Siegfried Bracke, en een foto van mistevreden vakbondsleden. Het was de bijhorende tekst die mijn woede opwekte: bij de vakbondsleden luidde die ‘Aan de kassa zitten’ en bij Siegried Bracke ‘In de kassa zitten’. Het was wellicht als grappige woordspeling bedoeld.
     Nu kan ik best tegen een kwinkslag, en ben ik van in mijn jeugd vertrouwd met agitprop-collages waarbij ‘die von oben’ geplaatst worden tegenover ‘die von unten’, maar dit hier was iets heel anders. Er werd zomaar beweerd dat Siegfried Bracke ‘met zijn hand in de kassa’ was betrapt, met andere woorden dat hij geld had gestolen. Dat is het niveau van ranzige websites en onbeschaafde Facebookmensen**, en soms van een cartoonist – maar dat is dan een heel andere context. Maar het is dus ook het niveau van een mainstream krant die bij andere gelegenheden graag waarschuwt voor ‘antipolitiek'.
     En behalve over dat reclamefilmpje heb ik wel eens kribbig gereageerd als een PVDA-lid op mijn FB-pagina sprak van een pensioen van meer dan 9000 euro***. Netto is dat dus ongeveer 5.000 euro, antwoordde ik, dus 2.000 euro meer dan een ambtenaar met een universitair diploma, en van die laatste soort zijn er veel meer dan gewezen kamervoorzitters, zodat ze duizenden keren zwaarder wegen op de begroting. Wilde de PVDA misschien die ambtenarenpensioenen ook naar beneden?
     Natuurlijk ben ik, zoals iedereen, tegen een maandelijks betaalde uittredingsvergoeding voor gewezen kamervoorzitters. Ik heb lang geleden al eens geargumenteerd dat extra gunstige financiële regelingen voor een kamervoorzitter overbodig zijn****. Bovendien hou ik in financiële kwesties niet van Vlaamse ‘koterijen’. Wil men onze politici een laag loon geven, zoals de PVDA voorstelt, dan is dat voor mij goed, al heb ik mijn bedenkingen. Wil men ze een heel hoog loon geven, dan is dat voor mij ook goed*****. Maar dan liefst in één duidelijke maandelijkse som, zonder daarbovenop nog onkostenvergoedingen, belastingsvrijstellingen, uittredingsvergoedingen en hoge pensioenen die dan weer gecumuleerd maar ook geplafonneerd kunnen worden. Voor de leek is dat ondoorzichtig, en voor de meeste specialisten ook. Elk van die regelingen kan misschien perfect verantwoord zijn, maar alles samen geven ze de indruk van gesjoemel. En voor de perceptie is een indruk per definitie meer dan genoeg.
     Ondertussen heb ik de verschillende stukken in Doorbraak gelezen waarin Bracke zijn eigen zaak bepleit. Mijn sympathie voor zijn koppigheid is daardoor toegenomen. Zijn eerste zin in zijn eerste stuk is de beste. ‘Ik maak mij geen illusies.’ Het is het begin van alle wijsheid. Wat Bracke ook doet, welke argumenten hij ook aanhaalt, hij kan de strijd voor de rechtbank van de publieke opinie niet winnen. Is hij bereid, zoals Herman Decroo, om het geld aan een Goed Doel te schenken, dan hoor je mensen roepen dat hij geen liefdadigheid moet beoefenen met ons geld; is hij bereid het geld terug te storten, dan wordt dat gezien als boetedoening voor een misdaad; houdt hij het geld, dan is bewijs geleverd dat hij een vulgaire graaier is.
    De argumentatie van Bracke is overigens ijzersterk. De uittredingsvergoeding is geen pensioen en valt dus niet onder de Wet Wijninckx die de hoogte van de pensioenen plafonneert, net zoals een bedrijfswagen, maaltijdchecks, bedrijfsverzekeringen en andere voordelen in nature niet als gewoon loon gelden, of als gewoon loon belast worden. Ze bevinden zich in een grijze zone en als je die naar een andere zone wil overbrengen, kun je dat niet doen met terugwerkende kracht. Daarmee is Bracke op zijn sterkste punt aangekomen: je kunt een afspraak niet eenzijdig veranderen, overeenkomsten moeten worden nagekomen, pacta sunt servanda. Gegoven is gegoven, alhoewel je altijd kunt beslissen om in de toekomst niets meer te geven.
     PVDA-leider Raoul Hedebouw verwijt Bracke dat hij zich voorstelt als een ‘slachtoffer’. Hoe durft iemand, redeneert Hedebouw, met een inkomen dat zoveel keren groter is dan dat van een werkloze, zichzelf als slachtoffer voorstellen? Maar je kunt, ook als je veel verdient, ergens slachtoffer van zijn, van een ongeluk bijvoorbeeld, of van een demagogische aanval, of van de publieke opinie. En eigenlijk is de uitval van Hedebouw ook op een andere manier fout: Bracke weigert juist slachtoffer te zijn. Hij wil het geld houden waar hij contractueel recht op heeft, hij wil een principe verdedigen dat door de publieke opinie niet op zijn waarde wordt geschat, en hij wil wraak op zijn collega’s die hem in de steek laten om het vege lijf, de partij of het staatsbelang te redden.
      Over die wraak zeg ik iets in een volgend stukje. 

 

     

* Zie hier

** Jan Peumans (!) heeft op zijn Facebook een bewerkt Suske en Wiske-album gepost. Hermanneke en Siegfriedje – De Poenscheppers – Uitgeverij De Belastingbetaler. Zie hier.

*** Bracke krijgt als ex-kamerlid een brutopensioen van 2.132 euro bruto. Daar komt zijn ambtenarenpensioen bij van 4.616 euro, samen dus 6.748 euro. Wil je daar de maandelijkse uittredingsvergoeding als kamervoorzitter bijtellen van een kleine 3.000 euro, dan kom je inderdaad op 9.700 euro. Netto, vermoed ik, wordt dat 500o euro. Zes keer zoveel als een zelfstandige, vier keer zoveel als een gepensioneerde arbeider, 66 procent meer dan een ambtenaar met een master diploma. 

****  Zie mijn stukje hier: Verdient Siegfried Bracke te veel?

***** Over lonen van politici: zie mijn stukje hier.