De achteruitgang van het onderwijs, en andere kortjes

Achteruitgang onderwijs (1)
      Wat kun je nog schrijven over de achteruitgang van het onderwijs? De Standaard (7/12) doet wat je in dat geval nooit moet doen: het vragen aan ‘de jongeren zelf’ en daar een stuk over publiceren*. Ik bekijk de foto’s bij het stuk: Henriette, Roxane, Juan, Elias, Arno, Emilia, Céleste en Inés. Zou ik het wel lezen? Ik vraag aan mijn vrouw of zij het gelezen heeft. – ‘Ja,’ antwoordt ze. ‘Ik herinner mij vooral een van die kinderen die vond dat het vroeger beter was. Mijn oma leerde nuttige dingen op school, zei dat kind, zoals naaien. – ‘Naaien,’ zeg ik, ‘dat heb jij toch ook nog geleerd’.  – ‘Ja, wij kregen Vrouwelijke Vaardigheden terwijl de jongens Sport hadden.’

Achteruitgang onderwijs (2)
     Ook docent ‘Gezinswetenschappen’ Philippe Noens plaatste in De Standaard (8/12) een stuk over het onderwijs. ‘Laten we Pisa toch wat relativeren.’
     Dat is waar: zo kan het ook. Er zijn altijd goede redenen om iets te relativeren: de Hamas-raid in Israël, de burgerslachtoffers in Gaza, het begrotingstekort, de klimaatopwarming, de onveiligheid van kerncentrales, het islamfundamentalisme, het gevaar van Trump. Zeg mij wat je relativeert, en ik zeg je wie je bent.
     Als ik mag meedoen aan dat relativeren van PISA: er zullen altijd wel goede dokters, ingenieurs, en informatici afstuderen, hoe laag de PISA-cijfers ook zakken. De beste studenten zullen wat tijd verliezen in het lager en zeker in het middelbaar onderwijs, maar ze zullen dat wel inhalen aan de universiteit. Ook in de VS schijnt het onderwijs aan een gemiddelde middelbare school niet bijzonder te zijn, en toch zorgen de beste universiteiten voor uitstekende dokters en ingenieurs, en wordt er volop aan innovatie gedaan in de informaticasector.  
     Maar nu ik mijn redenen tot relativeren heb gegeven, wil ik ook iets zeggen over die van Philippe Noens. Die vind ik niet zo goed. Hij schrijft dat je landen onder elkaar moeilijk kunt vergelijken. Dat doet weinig terzake zolang je de vooruit- of achteruitgang in eigen land maar kunt meten. Ook haalt hij aan dat de toetsen teveel aandacht besteden aan vakken die economisch nuttig zijn, zoals wetenschap, wiskunde en taal, en te weinig aan vakken die economisch minder nuttig zijn als muziek, geschiedenis en aardrijkskunde. 
     ’t Is waar. Niet alle vakken worden gemeten. Maar moet dan dan? Denkt Noens dat de kennis van geschiedenis, aardrijkskunde en kunst in Vlaanderen wel gestegen is? Die van literatuur zeker niet, nadat nu al 30 jaar in circulaires, leerplannen, eindtermen en inspectieverslagen wordt aangedrongen om het belang ervan te beperken.

Achteruitgang onderwijs (3)
     De grafiek boven dit stukje laat de kwalijke evolutie zien van de Vlaamse PISA-scores tot 2018, met de flinke daling die toen al zichtbaar was. Maar ook zo’n grafiek kun je relativeren als je dat heel graag wilt. Beginnen we niet veel te hoog op de X-as, bij 490? Hebben we de Y-as niet te kort gemaakt? Vergeten we niet dat we nog altijd 150 punten boven de Dominicaanse Republiek scoren?

Sarah in Wokeland
     Ik heb mij laten vertellen dat Sarah in Wokeland zich nogal bezondigt aan aan de drogreden van Kettle Logic: woke bestaat niet, en het is bovendien iets heel moois. Maar zoals Boudry al aantoonde: drogredenen bestaan niet, en bovendien zijn het valabele argumenten. We gebruiken ze allemaal. Ik in elk geval. Neoliberalisme bestaat niet (55 % overheidsbeslag) en bovendien gaat er niets boven.

Intersectionaliteit
     De modieuze intersectionaliteit is een nieuwe manier om verschillende kwesties met één grote strijdbeweging en met één vijandbeeld te lijf te gaan. In 1968 had je: ‘Arbeiders, studenten, één front.’ Ik las gisteren of eergisteren dat de feministen van 100 jaar geleden actie voerden tegen vivisectie in de colleges van medische hoogleraren. Medische hoogleraren in die tijd waren mannen. ‘Vrouwenrechten, dierenrechten, één strijd.’

ChatGPT (1)
     Een vriendin van mij maakt vaak gebruik van ChatGPT om haar lessen voor te bereiden. ‘Je krijgt er meestal de informatie van die je nodig hebt,’ zegt ze, ‘maar je moet er beleefd en vriendelijk tegen zijn. Mijn man krijgt er altijd ruzie mee.’

ChatGPT (2)
    Vroeger had je de Turingtest, de Chinese Kamer van Searle en de Universele Grammatica van Chomsky. Ze kunnen alle drie bekeken worden als leuke gedachte-experimenten aangaande artificiële intelligentie. Kan een computer in een chatsessie onderscheiden worden van een mens? (Turing). Kun je met een systeem van regels een tekst vertalen van en naar het Chinees zonder Chinees te begrijpen? (Searle) Als menselijke hersens een computer waren, hoe zou het grammatica-programma voor taal eruitzien? (Chomsky)
     Je vraagt je af of die gedachte-experimenten vandaag, na de komst van ChatGPT en andere generatieve AI-tools, nog iets te betekenen hebben. Op de FB-pagina van Luc Van Braekel vond ik een artikel dat de kwestie op een heel heldere manier behandelt.

Trump fascist
     Steven De Foer schreef voor De Standaard (12/12) een verontrustend stuk over Trump. Hij overbelicht misschien het grapje van Trump dat hij voor één dag dictator wil zijn. Hij herhaalt misschien te vaak dat Trump zijn tegenstanders ‘ongedierte – vermin’ heeft genoemd. Alsof De Gucht na zijn mestkeveruitspraak als fascist geboekstaafd stond. En De Foer is wat haastig als hij zegt dat het Hooggerechtshof ‘naar de pijpen van Trump danst’ en dat zijn verkiezingsprogramma de Turkse president Tayip Erdogan zou overtreffen qua inperking van de mensenrechten. Zoals ik al zei, je kunt alles relativeren.
      De Foer begint zijn stuk echter met een citaat uit een recente speech van Trump in New Hampshire: ‘We zweren plechtig dat we ze zullen uitroeien, de communisten, marxisten, fascisten en radicaal-linkse misdadigers die als ongedierte binnen de landsgrenzen leven.’ Omdat ik het niet helemaal vertrouwde, heb ik het citaat even opgezocht, en ’t is inderdaad letterlijk wat Trump gezegd heeft. Zie hier op 1:47:20. Ik ben geen vriend van de communisten, de marxisten, de fascisten en de radicaal-linksen. Toch staat dat ‘plechtig zweren’ en dat ‘uitroeien’ mij niet erg aan. 

Trump fascist (2)
     Waar is de tijd dat econoom Lode Vereeck – toen Lijst De Decker, nu Vlaams Belang – een lijstje had aangelegd van alle kenmerken van het fascisme, en dat dan naast het programma en het optreden van Trump had gelegd?

Trump vermoorden
     Nic Balthazar vroeg zich ooit wat hij zou doen als hij Trump tegenkwam in een donker steegje. Dat was op zich al geen erg waarschijnlijke gebeurtenis, maar nog onwaarschijnlijker was dat Nic dan een wapen bij zich zou hebben, een ‘blaffer’. Maar ondanks de grote onwaarschijnlijk kwam Nic door zijn fantasie in aanraking met een delicate morele vraag, namelijk of hij Trump, die hij als een gevaar voor de wereldvrede en voor een gezond klimaatbeleid beschouwde, niet best kon ‘afknallen met een blaffer.**’
      Ik van mijn kant probeer fantasieën en dromen over donkere steegjes te vermijden. Maar ik heb een andere fantasie, ingegeven door mijn communistisch verleden.  Ik stel mij voor dat de Republikeinse Partij wordt geleid door een politburo dat regelmatig bijeenkomt, maar eigenlijk weinig te vertellen heeft. Ze zijn voor hun postje afhankelijk van Trump die ze haten, maar waar ze bang voor zijn. Tussendoor spreken de leden apart af met andere leden, tasten voorzichtig het terrein af, steken af en toe één teen in het koude water, en op zeker ogenblik is het voor iedereen duidelijk dat er een anti-Trump meerderheid is. De gewezen  president wordt uitgenodigd voor de volgende vergadering. De grote dag breekt aan. Trump komt grijnslachend binnen en gaat zitten. Dan springt Mitch McConnell van zijn stoel, haalt een pistool uit zijn binnenzak – Second Amendment – loopt naar het hoofd van de tafel waar Trump zit en schiet hem een kogel door zijn nek.
     Ik vind dat Mitch daarbij iets moet roepen. Casca riep: ‘Speak, hands, for me!’ – althans volgens Shakespeare. Chroestsjov riep: ‘Ik begraaf je in de geschiedenis, vuile vetklep!’ – althans volgens de film. Maar mijn voorkeur gaat uit het ‘Sic semper tyrannis’ van John Wilkes Booth. Dat ligt mooi in de Amerikaanse traditie.
      En het mooiste van mijn fantasie is: ik moet mij geen morele vragen stellen zoals Nic, want het is McConnell die geschoten heeft.

De klimaatzaak brengt geld in het laatje
    De naam van Nic Balthazar komt ook voor op het manifest van de de Klimaatzaak dat De Standaard (12/12) afdrukte. Volgens minister Demir leidt een te voortvarend klimaatbeleid tot collectieve verarming in Vlaanderen. De Klimaatzaakmensen gaan daar niet mee akkoord. ‘Het tegendeel is waar,’ schrijven ze. ‘De Sociaal Economische Raad van Vlaanderen berekende dat elke 5 procent reductie van broeikasgassen vóór 2030 een besparing betekent van 400 miljoen euro per jaar aan fossiele importkosten. De opgelegde reductie levert miljarden euro’s op.’
     Zouden er nog van die importkosten zijn waarop we miljoenen en miljarden kunnen besparen? Auto’s, textiel, computers – we worden nog schatrijk! Ik kan alleen hopen dat het niet die redenering is die de rechters in het Klimaatvonnis en het Klimaatarrest hebben gevolgd;

Burgerdoden
       Het was voorspelbaar dat een oorlog in een dichtbevolkt gebied een groot aantal burgerslachtoffers zou eisen. Volgens cijfers van de Israëlische oppositiekrant Haaretz zijn er in Gaza tussen 7 oktober en 26 oktober 4.594 burgerslachtoffers gevallen door Israëlische bombardementen, en die maken 61 % van het totaal aantal slachtoffers uit. Volgens de Hamas-cijfers zijn er al 18.000 slachtoffers gevallen, hoor ik op Het Nieuws. De periodes zijn niet vergelijkbaar, maar dat zal wel niet de enige reden zijn waarom de cijfers verschillen.
      Zeker is dat televisiebeelden geen enkel idee geven over aantallen slachtoffers. Als ik op televisiebeelden zou afgaan, zou ik het aantal dodelijke slachtoffers in Oekraïne op enkele honderden schatten. In werkelijkheid zijn het er veeleer 500.000.

 

* Over niet luisteren naar wat ‘de jongeren zelf’ zeggen: zie mijn stukje hier. Wie graag de redenen wil weten van de achteruitgang van ons onderwijs, kan best eens een kijkje nemen op de FB-pagina van Raf Feys.

** Over de moord op Trump: zie ook mijn stukje hier.