Montefiori – De stalinistische hofhouding van
Het interessante aan het Stalin-boek van Simon Montefiori is dat de auteur vooral de ‘hofhouding’ rond Stalin belicht. Dat was me het stelletje gangsters wel. Men maakt vaak, en in zekere zin terecht, een vergelijking tussen kapitalisten en leden van de georganiseerde misdaad. Met die laatste omschrijving bedoelen we niet de bandieten die inbreken in huizen en banken of je op straat overvallen. De georganiseerde misdaad is iets anders. Ze gaat systematisch tewerk, combineert middelen uit de legaliteit, de illegaliteit en de grijze zone er tussenin, en ze heeft boekhouders in dienst. Alle activiteiten, van het uitbaten van casino’s tot het verhandelen van drugs en het omkopen van politici en vakbondsleiders, heeft het duidelijke doel om het jaar afsluiten met een flinke winst. Vanwege dat gelijklopende doel vergeleek Brecht het kapitalisme met het gangsterdom*.
Maar als je zoekt vind je ook vergelijkingspunten tussen de leiders van communistische landen en die van de georganiseerde misdaad. Het gaat dan vooral om de onderlinge betrekkingen van die lui. De maffia-leden in The Godfather, Goodfellas en The Soprano’s zijn allemaal goede vrienden. Ze gaan naar elkaars bruiloften en naar elkaars begrafenissen. Ze eten samen taart aan de huistafel. Ze gaan samen cannoli kopen. Ze reiken je als broeder in de misdaad een whisky aan en kloppen geruststellend op je hand – tot ze die vastpakken, er een mes doorstoten, en je wurgen met een staaldraad.
En dat is ongeveer zoals het eraan toeging onder de handlangers van Stalin. Ze waren de beste vrienden, ze dronken en feestten samen, ze brachten samen hun vakanties door, ze bezochten elkaar in hun datsja’s, en ondertussen waren ze complotten aan het smeden om elkaar uit te schakelen.
Ik zag ooit een reportage over het Albanië van de jaren 70, met amateurfilmpjes van de communistische leiders in hun vrije tijd. Ze lachten elkaar toe, ze omhelsden elkaar, ze hieven het glas op elkaar gezondheid. Ze hadden borsalino’s op hun hoofd en en zijden sjaals om hun nek.
* Mijn stukje over Brechts vergelijking tussen kapitalisme en gangsterdom vindt u hier.
Probeer nooit een andersdenkende te overtuigen. Dat lukt niet, want die mens denkt op een andere manier. Groetjes, Marcus
BeantwoordenVerwijderen'Andersdenkende overtuigen' ... uiteraard moet je dat niet proberen. Maar als je over controversiële onderwerpen schrijft, moet je minstens doen alsof, in plaats van alleen je eigen gelijk te etaleren.
VerwijderenSoms denk ik wel eens dat idealist en sadist twee kanten van dezelfde medaille zijn. Idealisten zijn er volledig van overtuigd dat ze het bij het rechte eind hebben. Op basis van een aantal uitgangspunten, waar volgens hen niet aan kan getwijfeld worden, scheppen ze een heel denksysteem op dat uiteraard in de praktijk moet worden toegepast. Meestal gaat het om zeer ambitieuze doelstellingen die betrekking hebben op de gehele mensheid en haar toekomst. Om die reuzegrote omelet te bakken mag je al flink wat eieren breken en als er al eens iemand moet lijden, dan is het voor het goede doel en moet je er niet te veel over prakkezeren.
BeantwoordenVerwijderenIdealisten zijn meestal theoretici, goed in het overtuigen van mensen door middel van het geschreven of gesproken woord, maar zelden zijn het ondervragers of folteraars. Daar komen we bij de sadist die heel goed weet dat de idealist hem een kans geeft om zijn lusten bot te vieren, zonder angst voor vervolging, want hij staat immers aan de goede kant. Zijn opdrachtgevers gaan immers de mensheid redden, nietwaar? Zoals er een “universal soldier” is, is er ook een “universal torturer”, in dienst van keiharde regimes die praktisch altijd gebouwd zijn op een of andere idealistische theorie.
Groeten, Marcus