Ecologisch en klimaatprotectionisme

     Er kunnen verschillende redenen worden ingeroepen om economisch protectionisme toe te passen. Die reden zijn onder andere (1) economisch, (2) sociaal, (3) ecologisch, (4) klimaat, (5) geopolitiek*.
     De economische reden is logisch onzinnig, de sociale reden berust op het bevoorrechten van een minderheid ten koste van een meerderheid**, en de ecologische reden – natuurbehoud – is in het beste geval een excuus en in het slechtste geval een gevolg van een neokoloniale mentaliteit***.
      Je vindt de ecologische reden – samen met de sociale – terug in de tussenkomst van Europees parlementslid Barbara Bonte (VB) tegen een Europees handelsakkoord met de Zuid-Amerikaanse landen van Mercosur:

Eerst een Green Deal, nu Mercosur. De Europese Unie legt onze boeren regeltjes op die hun concurrenten niet hoeven te volgen: een recept voor dumping uit vervuilende lageloonlanden terwijl onze boeren worden kapotgemaakt. Voor ons en onze boeren is het duidelijk: nee aan de Green Deal, nee aan Mercosur!

     Volgens die redenering mogen de Zuid-Amerikaanse boeren slechts naar ons uitvoeren als ze dezelfde milieunormen gebruiken als onze boeren. Maar arme landen hechten natuurlijk een groter belang aan verhoging van hun levensniveau, meer dan aan het terugdringen van het vervuilend neveneffect. Die vervuiling beschouwen ze als iets voor later, als ze zo rijk zijn als wij.  Het is niet aan ons om hen onze keuzes op te dringen. Als zij hun milieu vervuilen, moeten zij de gevolgen daarvan dragen****. Maar ondertussen is het onrechtvaardig om onze consumenten te verbieden  goedkope landbouwproducten uit vervuilende landen te kopen
.     Bij de klimaatreden is het enigszins anders gesteld. Wie gelooft dat de CO2-uitstoot de aarde opwarmt en daarmee de hele wereldbevolking schade berokkent, die zou moeten voorstander zijn van een algemene koolstoftaks. Maar zoiets valt niet af te spreken op mondiaal vlak. De hoogte van een koolstoftaks moet worden afgesproken door de klimaatalarmisten en klimaatsceptici van een land of zone. Het is dan ook geoorloofd dat een land of zone met een hoge koolstoftaks een importheffing oplegt aan een land of zone met een lage koolstoftaks*****, zodat het verschil wordt weggewerkt. 
     De geopolitieke reden ten slotte zou ik enkele jaren geleden als excuus hebben afgedaan. Dat is een luxe die ik mij vandaag niet meer kan veroorloven. De enige luxe die ik mij hier kan veroorloven is erover te zwijgen.

 

* Er worden ook soms redenen van voedsel- en andere veiligheid ingeroepen. Of redenen van culturele aard.

** Over het sociale excuus voor het protectionisme, zie mijn stukje hier. Kort gezegd: natuurlijk verdwijnen er jobs - en worden er andere bij gecreëerd. In het algemeen worden producten goedkoper (anders zou men niet uit Mexico importeren) en daar worden alle consumenten, ook de boeren en arbeiders die een andere job hebben moeten zoeken, beter van.

** Neokolonialistische mentaliteit: de rijke landen leggen aan de arme landen op welke afweging ze moeten maken tussen natuurbehoud en welvaart. Maar die afweging is haast per definitie verschillend.

**** De redenering geldt niet voor álle vormen van milieuschade: ontbossing, overbevissing, plastic afval in zee ... 

***** Een dergelijke heffing is in de maak: de Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). In theorie is daar niks mis mee. In de praktijk zou het kunnen tegenvallen, omdat de regeling een grote administratieve last met zich meebrengt, hetzij voor de staat, hetzij voor de bedrijven. Stel je voor dat elk bedrijf dat onderdelen gebruikt waarin buitenlands staal is verwerkt, moet gaan uitrekenen met welke CO2-uitstaat dat gepaard is gegaan.