Voortschrijdend inzicht of moreel bankroet

      Mijn zoon (23) kreeg van de week een uitnodiging om zich te laten vaccineren, en wel op 29 november om 12:00 uur. Er moet ergens een vergissing zijn gebeurd, want hij is, als arts-specialist in opleiding, al drie keer gevaccineerd. Ik belde dus om dat te melden en stelde meteen voor om zijn plaats in te nemen. Dat kon, aangezien ik tot het bejaarde deel van de bevolking behoor.
     Aangaande dat boosteren ben ik, net als bij de eerste vaccinatie, wat ongeduldig geweest*. Ik heb indertijd Ursula von der Leyen, Frank Vandenbroucke en Jan Jambon persoonlijk aansprakelijk gesteld mocht de vaccinatie in Vlaanderen te traag verlopen in vergelijking met andere regio’s, landen en continenten. Ik heb toen geen precies dreigement geuit, en achteraf was het ook niet nodig. Vlaanderen heeft wat gesukkeld in het begin, zoals zoveel landen, maar heeft uiteindelijk in een redelijke tijd een mooie vaccinatiegraad bereikt.
      Ook het boosteren is wat te laat op gang gekomen. Men had dat, vóór de definitieve beslissing, al langer moeten voorbereiden. ’t Was een vermijdbare fout, en het levert Vandenbroucke geen lintje op, maar aangezien het nu voor mijzelf geregeld is, wil ik niet té wild in het rond slaan. De regering kon niet àlles voorspellen, alhoewel Peter Mijlemans, in zijn commentaar van vandaag zoiets lijkt te suggereren. ‘Voorspelbaar onvoorspelbaar’ is de titel van zijn stuk. Hij wijst erop dat ‘in de zomer’ al de eerste papers verschenen die stelden dat een boosterprik nodig was. ‘Daar is veel te laat aan begonnen,’ schrijft hij zuur.
     Ja, dat schrijft hij nu! Maar wat schreef Peter ‘in de zomer’? Ik citeer uit zijn commentaarstuk van 5 augustus: ‘De discussie over de boostershots gaat over een luxeprobleem. Die ­alleen in landen wordt gevoerd die stilaan in staat zijn om het virus onder controle te houden. Ze hebben niet alleen het geld voor vaccins, maar ook de infrastructuur om zieken op te vangen. Tegenover arme landen die amper aan de vaccinatie zijn begonnen, getuigt het van een gebrek aan internationaal geweten om van boosters een prioriteit te maken.’ Ik voelde een golf van minachting in mij opkomen.
     Het arme-landen-argument is op zichzelf niet zo slecht. Zolang er schaarste is aan vaccins kun je, naast eigenbelang – dat vooral –, ook een utilitair ‘quick win’-principe toepassen. Dan geef je iedereen die het kwetstbaarst is, waar ook ter wereld, zo snel mogelijk een eerste prik, vooraleer over te gaan naar de luxe van een tweede prik die extra bescherming biedt, en de nog grotere luxe van een derde die nog meer bescherming biedt. 
     Maar op die ‘quick win’-redenering valt weer wat af te dingen. De vaccins gaan vandaag zeker niet uitsluitend naar de ‘rijke landen’: 54 % van de wereldbevolking heeft al minstens één dosis gekregen. Alleen bij de allerarmste landen is de vaccinatiegraad slechts 5 %. Maar dat zijn ook de landen met veel minder bejaarden, met een beperkte infrastructuur om vaccins te bewaren op een temperatuur van -20° of -70°, en met een bevolking die je minder makkelijk in één-twee-drie overtuigt van de noodzaak tot vaccinatie. Het is dus niet zeker of de winst in die allerarmste landen zo snel kan worden geboekt als op het eerste gezicht lijkt. 
     De golf van minachting die ik voelde opkomen, had echter niets met die argumenten en tegenargumenten te maken. Ze hadden met heel iets anders te maken: mijn onwrikbaar voorgevoel dat Peter Mijlemans binnen enkele maanden een deuntje uit een heel andere opera zou fluiten**. Dat voorgevoel is nu uitgekomen. De volte-face van Mijlemans heeft weinig met nieuwe kennis te maken. De morele principes zijn dezelfde gebleven. Alsook de snelheid waarmee ze worden ingeroepen, of overboord gegooid. 

* Zie hier.

** Ik heb dat voorgevoel toen in privé-kring cynisch als volgt verwoord: ‘Dit arme-landen-argument is geen mooie toekomst beschoren’ - een formulering die ik in een later stukje heb gebruikt.