Het vrije woord, Musk en de EG

1.  ‘Mijn verhaal wordt eentonig,’ schreef Multatuli. Ik heb hetzelfde gevoel als ik voor de zoveelste keer het vrije woord wil verdedigen. De argumenten zijn allemaal al gegeven door J.S. Mill. 

2. Niemand eist alleen vrijheid op voor de eigen mening. Dat doen alleen de ergste fanatici. Maar de kwestie is ingewikkelder dan dat. Iedereen begrijpt dat er ergens grenzen moeten zijn. Maar wij zijn allemaal geneigd die grenzen ergens anders te leggen voor de eigen mening dan voor tegenovergestelde meningen. Het vergt veel zelfreflectie om die neiging bij onszelf te ontdekken. 

3. Die Thierry Breton heeft geloof ik het zwarte naaigaren niet uitgevonden, ook al is hij Europees Commissaris en is hij professor aan Harvard Business School. Hij stuurt een brief ** naar Elon Musk om te eisen dat die de Europese censuurregels van de Digital Services Act beter zou toepassen, en dan begint hij – de idioot – met een onnodige verwijzing het Trump-interview van Musk. Is dát het soort inhoud dat de Europese Commissie wil censureren op X? Breton had beter alleen over ingewikkelde wetten en richtlijnen geschreven, en over lekker vage begrippen zoals haatspraak. Dan wist niemand hoe hij die eigenlijk wilde toepassen.

4. In de tweet waarmee Breton zijn brief wereldkundig maakt, spreekt hij van ‘potentially harmful content’ op de sociale media. Dat doet denken aan de ‘gevaarlijke ideeën’ waar Karel van het Reve ooit van beschuldigd werd, door de VARA-Gids geloof ik. Nu, die gevaarlijke ideeën bestaan natuurlijk. Trump heeft geloof ik gevaarlijke ideeën. Breton heeft er ook. En ik ben blij dat hij ze op X mag posten.

5. ’t Is waar dat ook rotzakken gebruik maken van het vrije woord. Het voordeel is dan dat je ten minste weet waar ze zitten. Zonder de vrijheid op X, wist ik niet eens wie Thierry Breton was, welke macht hij had, en welke gevaarlijke ideeën hij er op nahield. Maar dát voordeel, dat de rotzakken zichzelf ontmaskeren, vind ik een van de zwakste argumenten. Ik gebruik het zelden. 

8. Georges-L Bouchez heeft op X ook een reactie geplaatst op de brief van Thierry Breton. Zoiets als: ‘Europa zou zich beter bezig houden met de grote economische uitdagingen, in plaats van de vrije meningstuiting aan banden te leggen.’ Logisch heeft het argument weinig waarde, want die twee zaken hebben niets met elkaar te maken. Maar je kunt een politicus moeilijk verwijten dat hij politieke trucjes gebruikt, zeker niet als het voor de goede zaak is.

6. Als Bouchez tegenwind krijgt, is zijn verdediging van de vrije meningsuiting alweer enigszins halfslachtig. Een lezeres reageert dat vrije meningsuiting niet inhoudt dat verkeerde informatie of haat kan worden verspreid. Natuurlijk, antwoordt Bouchez, moet zoiets voor de rechtbank komen, maar je mag het niet op voorhand verbieden. Voor die ‘haat’ als onderwerp voor strafzaken, verwijs ik naar Peter De Roover hierboven. En wat verkeerde informatie betreft, is dat echt iets voor een rechtbank? Die houdt zich beter alleen bezig met één bepaald soort van verkeerde informatie: laster en eerroof. En zelfs dan zal de rechtbank in de eerste plaats verplichten een ‘recht op antwoord’ te publiceren. De beste remedie tegen verkeerde informatie is woord en wederwoord. 

7. Rowan Atkinson (Blackadder, Mr. Bean) hield niet zó lang geleden een van de mooiste pleidooien voor het vrije woord die ik ken. https://x.com/andst7/status/1822316145698804079

 

* Die brief vindt men hier