Protesterende studenten, en andere kortjes

Leren van protesterende studenten
      Seppe Segers, professor Ethiek aan de Universiteit van Gent, gelooft – blijkens zijn column in De Standaard – dat het belangrijk is om naar de protesterende studenten te luisteren in plaats van te speculeren over hun motieven. Hij nodigt iedereen uit om ook eens iets te ‘leren’ van die studenten.
     Je kunt inderdaad altijd iets leren door goed te luisteren, maar als ik iets wil leren over de oorlog in Gaza, zijn de tentenkampjes op de universitaire campussen wel de laatste plaats waar ik mijn wijsheid zal gaan zoeken. Want wie zal ik daar aantreffen? Half-professionele activisten zoals ik er in mijn studententijd zelf een geweest ben? Of jongens en meisjes die met afgrijzen het geweld aanzien en wanhopig op zoek zijn naar iets om te doen? In het beste geval hebben ze de persberichten gevolgd, wat eenzijdige brochuurtjes gelezen of misschien enkele eenzijdige getuigenissen aangehoord. Wat kan ik van hen leren?
      Als ik echt iets wil leren over de Gaza-oorlog, dan kan ik best zelf die persberichten volgen en die brochuretjes lezen, en dan liefst van de verschillende partijen in het conflict. Het is mogelijk dat ik dan tot dezelfde conclusie kom als de studenten, maar dat heb ik dan niet van hén geleerd, en mijn conclusie zal beter onderbouwd zijn.
     Of zou je van die studenten misschien kunnen leren hoe je ethisch moet nadenken over de Gaza-oorlog? Dat zou mij verwonderen. In mijn ervaring zijn actievoerders nogal geneigd tot een onvruchtbaar moreel manicheïsme. Segers beweert dat hijzelf van zijn studenten veel leert. Zou hij als professor Ethiek een voorbeeld kunnen geven van een ethische redenering – bijvoorbeeld over de Gaza-oorlog –  die hij van zijn studenten heeft moeten leren?
     Nu, het is mogelijk dat er onder de studenten een studax rondloopt – dat komt voor – die alle banden tussen Gentse en Israëlische academici heeft uitgezocht, en die alle banden tussen die Israëlische academici en de Israëlische overheid heeft nageplozen. Voor iemand die zich een oordeel over de Gaza-oorlog wil vormen, heeft zo’n informatie heel weinig waarde. Maar voor wie actie wil voeren is ze natuurlijk goud waard.

Intersectionaliteit
    De column van Segers is overigens een polemiek tegen Ian Buruma. Die had in De Standaard geschreven dat protesterende studenten aan elite-universiteiten met hun activisme goede punten willen verzamelen in de concurrentie met minderheden die goede punten verzamelen met hun slachtofferstatuut. Dat is inderdaad een wat vergezochte speculatie.
     Maar bij één zin van Buruma had ik een Aha-Erlebnis. ‘Intersectionaliteit,’ schrijft hij, ‘is het lelijke jargon voor de ideologie die alle vormen van onderdrukking met elkaar verbindt.’ Zo is dat, dacht ik. Maar Segers doet erg uit de hoogte over die stelling. ‘Ik zou het goed vinden,’ aldus Segers, ‘mochten de lezers van De Standaard Ian Buruma eens kunnen uitleggen dat intersectionaliteit geen ideologie is maar een academisch denkkader.’
     Van dat liedje ken ik de tekst en de muziek. In mijn jeugd heette het dat het marxisme ‘geen ideologie maar een wetenschap’ was. En ondertussen waren ook wij allerlei constructies aan het bedenken om ‘alle vormen van onderdrukking met elkaar te verbinden.’ Of nog beter: alle strijdbewegingen met elkaar te verbinden. Op naar de Revolutie, of het nu binnen een wetenschappelijk of een academisch denkkader is.

Jeugdbendes
    Hoewel geweld in onze samenleving hoe langer hoe meer veroordeeld wordt – probeer maar eens een dreigend gebaar te maken tegen iemand met een camera – zijn de jeugdbendes de tegenovergestelde richting uitgegaan. Die zijn gewelddadiger geworden, terwijl ze vroeger alleen kattenkwaad uithaalden. Zo had ik dat als kind toch begrepen uit de strips van de Lustige Kapoentjes. Oscar, Bikini, Lange So, en Fonske, waar is de tijd?  ‘Ik ben Fons, de leider der Kapoentjes / Zoals je ziet zitten we soms in nauwe schoentjes’ en ‘Mijn naam is Hippoliet Deroo / Maar iedereen noemt mij Lange So.’
     Akkoord, die Lustige Kapoentjes waren misschien té braaf. Maar in Amerika had je The Little Rascals. Er zijn, lees ik, 220 kortfilms over die deugnieten verschenen in de jaren 20, 30 en 40*. Die filmpjes werden tot in de jaren 60 in onze dorpsbioscopen gespeeld, als voorprogramma van de hoofdfilm. Ik heb er veel van gezien. Er deden ook altijd enkele zwarte kinderen mee, alhoewel ik daar toen niets bij dacht en het woord superdiversiteit nog niet bestond.

Theater
     Het stuk Once Upon a Time in the Westhoek is weer op tournee. Het is een tragi-komedie in de beste zin van het woord, afwisselend grappig en tragisch, maar meestal de twee tegelijk. Ik herkende hier en daar flarden uit mijn West-Vlaamse jeugd. Twee gepensioneerde elektriciens, vrijgezellen, wonen al hun hele leven samen en als ze ruzie maken, wat ze altijd doen, is dat niet op de wijze van Neil Simon. Een virtuoos stukje Commedia dell’ Arte is wanneer een van de twee uitbarst in een monoloog van kreten: jamaar, pas op, héla, hé, ou-ou-ou, nee, ou, ah, ou, nee, jamaar-jamaar, hé, ou … minutenlang. Ik denk niet dat je dat in een film zou kunnen doen, maar in theater is het onweerstaanbaar. 

* Wikipedia over The Little Rascals: zie hier.