Oblomov en Tom Sawyer

     Laatst wou ik het boek Oblomov van de Russische schrijver Gontsjarov lezen. Men had mij verteld dat het over een slome lamzak ging en dat kwam goed uit want ik doe ook graag niks. Verder wist ik dat Oblomov moeilijk beslissingen neemt en er vreselijk tegen opziet om papieren te zoeken die kwijt zijn of, erger nog, methodisch opgeborgen in een of andere map. Ook dat herken ik. Ik verzamelde dus mijn daadkracht, zocht naar het boek op Kindle Store,  voerde een download uit en begon te lezen. Na twintig minuten lezen was ik al aan 15 %, want Kindle geeft je leesvordering niet in bladzijden, maar in procenten. In die tijd had Oblomov vier vrienden ontvangen, ruzie gemaakt met zijn knecht en een aantal rake opmerkingen verwoord, dat allemaal weliswaar zonder zijn bed uit te komen, maar toch: druk, druk, druk.

     Ik vertrouwde het zaakje niet. Na even zoeken kwam ik erachter dat ik een verkorte versie aan het lezen was, wat nochtans nergens vermeld stond op de titelpagina. Ik kocht dus een nieuwe, volledige versie en het was meteen duidelijk dat hier uit een ander vaatje werd getapt. Oblomovs vrienden kwamen nog altijd op bezoek, maar ze bleven véél langer. En zolang Oblomov in bed bleef en vrienden ontving en met zijn knecht ruzie maakte, viel het nog mee. Maar toen hij door een Duitse vriend uit dat bed werd gesleurd en een meisje leerde kennen, werd het pas echt langdradig. Toch ben ik nooit in de verleiding gekomen om weer de verkorte versie te gaan lezen.

     Als kind heb ik slechte ervaringen gehad met verkorte versies. Er bestond in die tijd een boekenreeks die Heroica Bibliotheek heette en die grossierde in klassieke werken ‘bewerkt voor de jeugd’. Boeken als Moby Dick, De laatste der Mohicanen, Tom Sawyer werden in 150 pagina’s proza samengeperst, af en toe onderbroken door een tiental bladzijden waar het verhaal nog verder werd samengevat in stripvorm. Die stripversie was zo beknopt dat ze niet te volgen was. De prozaversie was zouteloos.

     Gelukkig ontdekte ik bij de buren een andere jeugdreeks waarin veel van dezelfde boeken waren verschenen, maar dan onbewerkt en onverkort. Ik mocht die boeken ontlenen. De romance tussen Tom Sawyer en Becky Thatcher werd op slag veel interessanter. Op de laatste schooldag van Tom was er een groot feest waar de jongere kinderen een vers moesten voordragen. De meisjes van de hoogste klas gingen nog een stap verder: ze kwamen hun zelfgeschreven opstel voorlezen, met titels als ‘Vriendschap’, ‘Herinnering aan vervlogen dagen’, ‘Droomland’, ‘Wat het hart verlangt’ en ‘Is dit dan het leven?’ Bij de titels alleen al schiet mijn gemoed vol.

     Mark Twain (zie ook hier) maakt zich over die opstellen vrolijk. ’t Is dezelfde mooischrijverij, schrijft hij, en hetzelfde gepreek dat hun moeders en grootmoeders ook al schreven bij eindeschooljaarfeesten. En als bewijs pasticheert hij zo’n opstel waarin een meisje betoogt dat mooie kleren en danspartijtjes niks als ijdelheid zijn.

     Ik vond dat opstel de mooiste bladzijde uit het boek. Hoe was het mogelijk dat de Heroica Bibliotheek dat opstel in zijn geheel had geschrapt?