3808, Cadieux Road
Ik heb, zoals de meeste mensen, op heel verschillende adressen gewoond, maar het adres dat ik nooit zal vergeten is dat van mijn jeugd: Speiestraat 16, Wervik. Ik heb op veel scholen les gevolgd, maar de school die ik nooit zal vergeten is het pensionaat in Aalbeke, een woord dat in Vlaanderen gebruikt wordt om zowel een kostschool als een gevangenis aan te duiden. Ik heb in veel parken gewandeld, maar het park dat ik nooit zal vergeten is dat van de Balokken*, dat in mijn jeugd een vuilnisbelt was omgeven door populieren.
Bij mijn vader is dat net zo. Het park dat hij nooit zal vergeten is dat van Bel Isle bij Detroit. De school die hij nooit zal vergeten is de katholieke Saint Clare School in Grosse Point, waar sommige klasgenootjes werden afgezet door een privé-chauffeur. Het adres dat hij nooit zal vergeten is Cadieux Road, 3808 – spreek uit Cadjee Road – waar hij woonde tussen zijn derde en zijn twaalfde levensjaar. Mijn vader meent met zekerheid te weten dat het hierboven afgebeelde huis, gevonden op Google Earth, niet het huis is van zijn jeugd.
De sneeuw van vroeger
We herinneren ons allemaal de massa’s sneeuw van onze jeugd. Où sont les neiges d’antan, vroeg Villon zich al af. Met kerstmis moesten we tunnels graven door de sneeuw om ergens te komen. Maar als je zoiets zegt, is er altijd een wijsneus in de buurt die beweert dat onze herinneringen bedrieglijk zijn en dat er met kerstmis weinig sneeuw gevallen is de laatste 60 jaar. Dat kan best zijn**. Wel herinner ik mij met zekerheid dat er in 1970 drie dagen vóór Pasen sneeuw lag in Meldert (in Oost-Vlaanderen). En op Nieuwjaar 1980 lag er sneeuw tussen Ieper en Reninge. Ik had toen een verloofde die in Reninge woonde. Ook toen kon het openbaar vervoer niet goed om met sneeuwval. Een trein bracht mij van Wervik naar Ieper, niet verder, en vandaar was het nog 12 kilometer lopen, door een Dokter Zjivago-landschap. ‘s Avonds voerde mijn verloofde mij met de auto naar Brugge, waar ik een trein kon nemen naar Leuven. Die reed wel.
We herinneren ons allemaal de massa’s sneeuw van onze jeugd. Où sont les neiges d’antan, vroeg Villon zich al af. Met kerstmis moesten we tunnels graven door de sneeuw om ergens te komen. Maar als je zoiets zegt, is er altijd een wijsneus in de buurt die beweert dat onze herinneringen bedrieglijk zijn en dat er met kerstmis weinig sneeuw gevallen is de laatste 60 jaar. Dat kan best zijn**. Wel herinner ik mij met zekerheid dat er in 1970 drie dagen vóór Pasen sneeuw lag in Meldert (in Oost-Vlaanderen). En op Nieuwjaar 1980 lag er sneeuw tussen Ieper en Reninge. Ik had toen een verloofde die in Reninge woonde. Ook toen kon het openbaar vervoer niet goed om met sneeuwval. Een trein bracht mij van Wervik naar Ieper, niet verder, en vandaar was het nog 12 kilometer lopen, door een Dokter Zjivago-landschap. ‘s Avonds voerde mijn verloofde mij met de auto naar Brugge, waar ik een trein kon nemen naar Leuven. Die reed wel.
Zijn lelijke kop opsteken
Ik las onlangs nog ergens, in een aardig stuk overigens, dat het ‘fascisme zijn lelijke kop weer opsteekt.’ Je kunt de uitdrukking, zeker in het Engels, voor alles gebruiken wat je onaangenaam vindt. Anthony Trollope gebruikte ze om over rebellion te spreken, en Dashiel Hammett om zijn afkeer van celibacy uit te drukken. In een politieke context leent de uitdrukking zich goed om extreemrechtse opvattingen te kastijden. Je krijgt 15.200 hits voor ‘racism rears its ugly head’, waaronder ook een van de Cambridge Dictionary, en 4.200 hits voor ‘fascism rears its ugly head again.’ Maar bij ‘communism rears its ugly head again’ krijg je van google amper reactie. Ik zou zelf ook nooit schrijven dat ‘het communisme zijn lelijke kop weer opsteekt,’ hoeveel stemmen de PVDA ook zou behalen.
Ik las onlangs nog ergens, in een aardig stuk overigens, dat het ‘fascisme zijn lelijke kop weer opsteekt.’ Je kunt de uitdrukking, zeker in het Engels, voor alles gebruiken wat je onaangenaam vindt. Anthony Trollope gebruikte ze om over rebellion te spreken, en Dashiel Hammett om zijn afkeer van celibacy uit te drukken. In een politieke context leent de uitdrukking zich goed om extreemrechtse opvattingen te kastijden. Je krijgt 15.200 hits voor ‘racism rears its ugly head’, waaronder ook een van de Cambridge Dictionary, en 4.200 hits voor ‘fascism rears its ugly head again.’ Maar bij ‘communism rears its ugly head again’ krijg je van google amper reactie. Ik zou zelf ook nooit schrijven dat ‘het communisme zijn lelijke kop weer opsteekt,’ hoeveel stemmen de PVDA ook zou behalen.
De trouw
70 jaar geleden was het nog de gewoonte dat artsen met een rijke vrouw trouwden. Dat was een interessante regeling voor de arts. Hij kon dan meteen een imposant huis kopen, zo een dat patiënten ervan overtuigde dat er een échte dokter woonde. Ook voor de vrouw was het interessant: ze wist dat ze met haar dokter nog rijker zou worden. Zo kwam het dat de beginnende arts T. zou trouwen met de rijke R. van het naburige dorp. Alleen had R. vroeger een relatie gehad met een andere man. Ik ken zijn naam niet; laat ik hem X. noemen.
Nu komt de plot op gang. Twee dagen voor het trouwfeest was X. op café met vrienden. Hij werd ermee geplaagd dat zijn liefje zou trouwen met een arts. ‘Ach,’ antwoordde X., ‘ze eet nog altijd uit mijn hand. Als ik met mijn vingers knip, volgt ze mij. Als ik zeg dat er geen trouw komt, dan komt er geen trouw.’ En zo gebeurde het ook. Op de dag van de trouw, kwam R. niet opdagen. Ze was er met X. vandoor. Dat was natuurlijk vervelend voor de betrokken families. Er werd beslist om het feest toch maar te laten doorgaan, zonder de bruid. Je kon het eten moeilijk weggooien.
Een maand later keerde R. terug, zonder X. De werkelijkheid had – om het zo maar eens te zeggen – haar lelijke kop weer opgestoken. Er werd getrouwd in intieme kring, met een korte ceremonie in alle vroegte. Van R. wordt verteld dat niemand haar sindsdien ooit nog heeft zien lachen.
70 jaar geleden was het nog de gewoonte dat artsen met een rijke vrouw trouwden. Dat was een interessante regeling voor de arts. Hij kon dan meteen een imposant huis kopen, zo een dat patiënten ervan overtuigde dat er een échte dokter woonde. Ook voor de vrouw was het interessant: ze wist dat ze met haar dokter nog rijker zou worden. Zo kwam het dat de beginnende arts T. zou trouwen met de rijke R. van het naburige dorp. Alleen had R. vroeger een relatie gehad met een andere man. Ik ken zijn naam niet; laat ik hem X. noemen.
Nu komt de plot op gang. Twee dagen voor het trouwfeest was X. op café met vrienden. Hij werd ermee geplaagd dat zijn liefje zou trouwen met een arts. ‘Ach,’ antwoordde X., ‘ze eet nog altijd uit mijn hand. Als ik met mijn vingers knip, volgt ze mij. Als ik zeg dat er geen trouw komt, dan komt er geen trouw.’ En zo gebeurde het ook. Op de dag van de trouw, kwam R. niet opdagen. Ze was er met X. vandoor. Dat was natuurlijk vervelend voor de betrokken families. Er werd beslist om het feest toch maar te laten doorgaan, zonder de bruid. Je kon het eten moeilijk weggooien.
Een maand later keerde R. terug, zonder X. De werkelijkheid had – om het zo maar eens te zeggen – haar lelijke kop weer opgestoken. Er werd getrouwd in intieme kring, met een korte ceremonie in alle vroegte. Van R. wordt verteld dat niemand haar sindsdien ooit nog heeft zien lachen.
Hamas
7 of 8 jaar geleden plaatste ik een stukje waarin ik terloops de islamistische organisatie Hamas ter sprake bracht. Ik schreef toen dat er in een Hamas-staat weinig plaats zou zijn voor de Joden die nu Israël bewonen. Een bekende Vlaamse conservatief reageerde met een verwijzing naar het officiële programma van Hamas dat juist wel een gelijkwaardige plaats voorzag voor iedereen die het nationale Palestijnse project genegen was. Ik heb dat programma toen vluchtig gelezen en vastgesteld dat het er inderdaad democratischer uitzag dan je zou denken
. Nu pas bedenk ik mij dat je officiële programma’s van revolutionaire en terroristische organisaties niet altijd letterlijk moet opvatten. In de jaren 60-70 van vorige eeuw had je de Vietnamese communisten die de Zuid-Vietnamese regering en de Amerikaanse aanwezigheid bevochten. Wat was hun programma? Dat de communisten de macht zouden overnemen? Helemaal niet! Wat denk je wel? De communisten waren maar één fractie in het ‘brede democratische bondgenootschap’ dat Nationaal Bevrijdingsfront (NBF) heette, en ook dat NBF wou maar één derde van de macht. De overige tweederde zou gaan naar de bestaande administratie enerzijds en naar neutrale groeperingen anderzijds. De Vietnamese communisten zouden zich dus tevreden stellen met een fractie van een derde van de staatsmacht. Drie keer niks eigenlijk. De werkelijkheid is enigszins anders uitgedraaid.
7 of 8 jaar geleden plaatste ik een stukje waarin ik terloops de islamistische organisatie Hamas ter sprake bracht. Ik schreef toen dat er in een Hamas-staat weinig plaats zou zijn voor de Joden die nu Israël bewonen. Een bekende Vlaamse conservatief reageerde met een verwijzing naar het officiële programma van Hamas dat juist wel een gelijkwaardige plaats voorzag voor iedereen die het nationale Palestijnse project genegen was. Ik heb dat programma toen vluchtig gelezen en vastgesteld dat het er inderdaad democratischer uitzag dan je zou denken
. Nu pas bedenk ik mij dat je officiële programma’s van revolutionaire en terroristische organisaties niet altijd letterlijk moet opvatten. In de jaren 60-70 van vorige eeuw had je de Vietnamese communisten die de Zuid-Vietnamese regering en de Amerikaanse aanwezigheid bevochten. Wat was hun programma? Dat de communisten de macht zouden overnemen? Helemaal niet! Wat denk je wel? De communisten waren maar één fractie in het ‘brede democratische bondgenootschap’ dat Nationaal Bevrijdingsfront (NBF) heette, en ook dat NBF wou maar één derde van de macht. De overige tweederde zou gaan naar de bestaande administratie enerzijds en naar neutrale groeperingen anderzijds. De Vietnamese communisten zouden zich dus tevreden stellen met een fractie van een derde van de staatsmacht. Drie keer niks eigenlijk. De werkelijkheid is enigszins anders uitgedraaid.
Amnestie in Spanje
In de zomer bezochten we het Archief-museum van Salamanca, dat gewijd is aan de Spaanse burgeroorlog (1936-1939). Er hingen twee teksten uit die het verschil tussen de linkse republikeinen en de rechtse nationalisten moesten duidelijk maken. Een van die teksten was van de republikeinse regeringsleider Negrín: hij beloofde amnestie te verlenen aan de vijand als zijn kamp overwon. De andere tekst was van Franco: hij beloofde daarentegen bij een gebeurlijke overwinning het vijandelijke kamp te straffen. ‘Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen daden.’
In de zomer bezochten we het Archief-museum van Salamanca, dat gewijd is aan de Spaanse burgeroorlog (1936-1939). Er hingen twee teksten uit die het verschil tussen de linkse republikeinen en de rechtse nationalisten moesten duidelijk maken. Een van die teksten was van de republikeinse regeringsleider Negrín: hij beloofde amnestie te verlenen aan de vijand als zijn kamp overwon. De andere tekst was van Franco: hij beloofde daarentegen bij een gebeurlijke overwinning het vijandelijke kamp te straffen. ‘Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen daden.’
We kennen de afloop van het verhaal. Franco overwon, duizenden republikeinen werden terechtgesteld en tienduizenden werden opgesloten of van hun kinderen beroofd. Daarna werd de repressie geleidelijk minder. Hoe zou het verlopen zijn als de republikeinen hadden overwonnen en als – wat waarschijnlijk is – de communisten in de nieuwe regering de macht naar zich toe hadden getrokken. Ze hadden in elk geval al 60 à 70.000 vijanden geëxecuteerd of gelyncht nog vóór ze aan de macht hadden kunnen komen - vergelijkbaar in omvang met de slachtpartijen die op dat moment aan de overkant plaatsvonden.
Dat Franco de hele gedachte van amnestie niet genegen was blijkt ook hieruit. Bij de onderhandelingen over de capitulatie van de republikeinen was afgesproken dat die laatsten, als ze dat wilden, een paar dagen kregen om het land te ontvluchten. De dag erna al trok Franco zijn belofte in, omdat volgens hem de republikeinen zich van hun kant ook niet aan bepaalde afspraken gehouden hadden. Dat kan best zijn en ik ga dat niet onderzoeken maar ik geloof dat men in zulke situaties vlug een stok vindt als men een hond wil slaan.
Vertalen
Op sommige Brusselse bussen is achteraan de volgende boodschap aangebracht, als waarschuwing voor stepgebruikers: Ne finissez pas dans ce bus; laissez le quitter son arrêt. Ik zou werkelijk niet weten hoe je dat moet vertalen. Pas op dat je niet tegen deze bus botst? Dat lijkt nergens naar. Zelfs de uitdrukking entrer dans le décor vind ik moeilijk om te vertalen. Van de weg af raken?
Op sommige Brusselse bussen is achteraan de volgende boodschap aangebracht, als waarschuwing voor stepgebruikers: Ne finissez pas dans ce bus; laissez le quitter son arrêt. Ik zou werkelijk niet weten hoe je dat moet vertalen. Pas op dat je niet tegen deze bus botst? Dat lijkt nergens naar. Zelfs de uitdrukking entrer dans le décor vind ik moeilijk om te vertalen. Van de weg af raken?
Islamitische klederdracht
Bij het winkelen in Ikea valt mij op hoeveel vrouwen in volledige islamitische kledij rondlopen, niet alleen een hoofddoek, maar ook een plechtig gewaad dat tot op de grond hangt. Hun mannen die naast of vóór hen lopen zijn westers gekleed, in jekkers en trendy winterjassen. Hoewel ik mij nergens mee wil moeien, werkt dat verschil een beetje op mijn zenuwen. Anderzijds verlang ik niet naar de dag dat ook de moslimmannen in Ikea allemaal op kaftans overschakelen.
Bij het winkelen in Ikea valt mij op hoeveel vrouwen in volledige islamitische kledij rondlopen, niet alleen een hoofddoek, maar ook een plechtig gewaad dat tot op de grond hangt. Hun mannen die naast of vóór hen lopen zijn westers gekleed, in jekkers en trendy winterjassen. Hoewel ik mij nergens mee wil moeien, werkt dat verschil een beetje op mijn zenuwen. Anderzijds verlang ik niet naar de dag dat ook de moslimmannen in Ikea allemaal op kaftans overschakelen.
Filmsterren die op elkaar lijken
Soms zie ik iemand in een film of serie waarvan ik vind dat die op iemand anders gelijkt die je ook in films of series ziet. Ik zeg dat dan tegen mijn vrouw, en die antwoordt onmiddellijk: helemaal niet! Laatst keken we samen naar de serie Irma Vep (Vrt Max). Dat is een leuke reeks voor iemand die houdt van films over films. Er komt een heel klein stukje toneelrepititie in en ik zei onmiddellijk: Bérénice! En jawel hoor, daar kwamen de beroemde woorden: ‘J’aimais, Seigneur, j’aimais: je voulais être aimée.’
Ook vond ik dat de hoofdactrice, Alicia Vikander, goed op Nathalie Portman geleek. Maar dat durfde ik niet te zeggen. Ik googlede eerst op ‘Nathalie Portman looks like …’ en ik kreeg in de eerste plaats Keira Knightley en Millie Bobby Brown, en verder een eindeloze rij namen, van Wiona Ryder over Greta Garbo tot, uiteraard, Jacky Kennedy. Ik besloot het omgekeerd aan te pakken en tikte ‘‘Alicia Vikander looks like’ … en de eerste vier namen waren: Emily Blunt, Alba Baptista, Brie Larson en … Natalie Portman. Toen pas durfde ik luidop iets over de gelijkenis te zeggen.
Soms zie ik iemand in een film of serie waarvan ik vind dat die op iemand anders gelijkt die je ook in films of series ziet. Ik zeg dat dan tegen mijn vrouw, en die antwoordt onmiddellijk: helemaal niet! Laatst keken we samen naar de serie Irma Vep (Vrt Max). Dat is een leuke reeks voor iemand die houdt van films over films. Er komt een heel klein stukje toneelrepititie in en ik zei onmiddellijk: Bérénice! En jawel hoor, daar kwamen de beroemde woorden: ‘J’aimais, Seigneur, j’aimais: je voulais être aimée.’
Ook vond ik dat de hoofdactrice, Alicia Vikander, goed op Nathalie Portman geleek. Maar dat durfde ik niet te zeggen. Ik googlede eerst op ‘Nathalie Portman looks like …’ en ik kreeg in de eerste plaats Keira Knightley en Millie Bobby Brown, en verder een eindeloze rij namen, van Wiona Ryder over Greta Garbo tot, uiteraard, Jacky Kennedy. Ik besloot het omgekeerd aan te pakken en tikte ‘‘Alicia Vikander looks like’ … en de eerste vier namen waren: Emily Blunt, Alba Baptista, Brie Larson en … Natalie Portman. Toen pas durfde ik luidop iets over de gelijkenis te zeggen.
Miljonairs voor hogere belastingen
Honderden miljonairs van organisaties als Patriotic Millionairs en Tax Me Now hebben een oproep ondertekend om meer belastingen te mogen betalen. Onder hen: Jan Colruyt, Abigail Disney, Valerie Rockefeller en de auteur Rutger Bregman, die ondertussen ook miljonair geworden is met zijn boeken tegen miljonairs**. De oproep doet mij denken aan media tycoon Ted Turner die indertijd een deel van zijn fortuin wegschonk … aan de staatskas.
‘And they call themselves capitalists!’ zou Ayn Rand gegromd hebben.
‘And they call themselves capitalists!’ zou Ayn Rand gegromd hebben.
* Over de Balokken, zie ook hier.
** Maar dankzij de blog van Jan Devriese weten we dat er dat laatste 50 jaar bij ons minstens één keer sneeuw gevallen is met kerstmis. Zie hier.
** Het laatste van mijn stukjes over Bregman vindt u hier, met in een voetnoot verwijzing naar de daaraan voorafgaande stukjes.
Gelieve me geen bullshit meer te sturen. Té vooringenomen en leraarachtig foute informatie!
BeantwoordenVerwijderenpatrickdeschepper@hotmail.com