25 argumenten tegen Trump en Co

      Ik lees met veel interesse alle anti-Trump stukken die in De Standaard verschijnen. Ik probeer de gekleurde taal en de vooringenomenheid te negeren, wat mij dankzij dagelijkse oefening redelijk goed lukt. Ik begin bijvoorbeeld vol goede moed aan een column, overgenomen uit de Guardian, van Moira Donegan. Hier is iemand die er tot in het diepste van haar ziel van overtuigd is dat de Trump-verkiezing een slechte zaak is voor de Verenigde Staten. Ik wil die overtuiging ernstig nemen. Misschien is die overtuiging terecht. En dan stuit ik halverwege het stuk op de volgende zin: ‘Tijdens een toespraak voor Trump-supporters, kort na de inauguratie, bracht Musk iets wat verdacht veel op een nazi-groet leek.’ Hoezo? Dát half spastische gebaar, een nazigroet*? Hoe kan ik Moira Donegan nu nog ernstig nemen?
     Kijk, ik vind het prima dat linksen de spot drijven met Musk. In dezelfde Standaard staat een leuk stukje van Filip van Ongevalle. Dat gaat zo: ‘Weet u nog hoe Elon Musk en Giorgia Meloni een paar maanden geleden als tortelduifjes in elkaars ogen zaten te kijken bij de uitreiking van de Global Citizen Award? Het zou dus zomaar kunnen dat hij met haar gewed heeft, nu ze elkaar zagen bij de festiviteiten voor Trumps inauguratie: ‘Wedden dat ik de Hitlergroet durf te maken?’ Vraag is nu wat zij als tegenprestatie zal doen.’
     Hóe leuk de mop van Ongevalle precies is, wil ik hier niet beoordelen, maar het is ten minste een mop. De journalist probeert het maximum te halen uit het onhandige gebaar van Musk, zonder te suggereren dat hijzelf ook maar een moment gelooft dat Musk een cryto-nazi is. Wie dat wel doet, plaats zich ongeveer op het niveau van de QAnon-complotmensen.

     En over Musk die met gebalde vuist de communistische groet brengt, lees ik ondertussen niets.

     Helaas ligt het niet in mijn aard om zwaarwichtige zaken als de Trump-verkiezing alleen maar als een mop te beschouwen. Ik wil nadenken over de argumenten die ik dagelijks lees en hoor, en daar dan bedilzuchtige stukjes over schrijven. Dát is mijn aard. Hieronder heb ik een aantal anti-Trump-argumenten opgesomd en er wat kanttekeningen bij gemaakt.

1.   Verachtelijke man
     Over Trump zei mijn vader: ‘Bij zo iemand weet je nooit of het eigenlijk een mens is of een dier?’ Maar hij kende Trump natuurlijk, net als ik, alleen van de televisie. Hebben mensen als J.D. Vance, Elon Musk en Marco Rubio in privégesprekken een ándere Trump leren kennen? Je vraagt het je af. Of leren we Trump beter kennen uit een fictiefilm als The Apprentice? Prachtige film trouwens. Ik heb hem gisteren bekeken in plaats van de inauguratie te volgen. De film geeft een antwoord op de vraag of Trump een mens of een dier is. Hij is een mens, maar een heel bekrompen en onvolledige mens.
      Bij dat alles stelt zich een tweede vraag. Is het mogelijk dat een bekrompen, onvolledige mens een gunstige invloed heeft op de politiek van een land? Dat valt, geloof ik, niet uit te sluiten.

2.  Belangenvermenging
     Als zakenman was Trump niet helemaal zuiver op de graat. Ik zou er niet van schrikken als blijkt dat hij zijn presidentschap misbruikt om zijn persoonlijk fortuin uit te breiden. Maar je kan dat niet a priori weten. Vermoedens en verdachtmakingen zijn niet voldoende. Trump kan best zijn geldzucht ondergeschikt hebben gemaakt aan zijn verlangen naar macht en populariteit. Mocht er ooit persoonlijke corruptie kunnen worden bewezen, zal ik dat zeker lezen in een groot stuk in De Standaard.

3.  Onbekwame medewerkers
     Ik geloof zonder meer dat Trump bij het kiezen van zijn medewerkers meer belang hecht aan loyaliteit dan aan bekwaamheid. Maar het is best mogelijk dat hij uit de poule van ja-knikkers uiteindelijk toch de meest bekwamen kiest. Zelfs de achterdochtige Stalin had heel wat bekwame medewerkers in zijn entourage. Ja-knikken was niet genoeg om in de gratie te staan, of om te overleven.

4.   ‘Gestolen verkiezing’
     Trump heeft zijn nederlaag in 2020 nooit willen toegeven. Die ondemocratische attitude op zich volstaat om eigenlijk aan élke andere kandidaat de voorkeur te geven. Bovendien drong hij die attitude op aan zijn entourage en aan zijn achterban. Ondertussen heb ik begrepen dat zijn klacht aangaande  ‘verkiezingsfraude’ onderdeel was van een comeback strategie, die ook nog eens succesvol is gebleken.

5.   Hypotheek op volgende verkiezingen
      Na zijn verkiezingsnederlaag heeft Trump allerlei verantwoordelijken onder druk gezet om de stemmen te hertellen tot eindelijk het gewenste resultaat werd bereid. Bekend is zijn telefoontje aan de verantwoordelijke van de staat Georgia.‘What I want to do is this. I just want to find, uh, 11,780 votes …’ Zo iemand is niet gebrand op eerlijke verkiezingen. Anderzijds lijkt het Amerikaanse systeem robuust genoeg om een systematische vervalsing van de verkiezingen ook in de toekomst te voorkomen. 

6.  Polarizerend discours
     Straffe taal is een inherent deel van het politieke spel in verkiezingstijden. Ik herinner mij een filmpje waarin acteur Samuel L. Jackson waarschuwde om niet te stemmen voor de Republikeinse kandidaat Mitt Romney want dat was ‘a crazy millionaire’. Maar Trump gaat in zijn polarizerend taalgebruik verder dan iedereen, en verplicht zijn tegenstanders om op hun beurt verder te gaan. Dat is niet gezond. In een beschaafde maatschappij moeten conservatieven en progressieven met elkaar een biertje kunnen drinken zoals, naar verluidt, Ronald Reagan en Tipp O’ Neill wel eens deden.
     Thomas Sowell had vaak kritiek op de Republikeinen omdat ze wollig praatten en de welstellende sfeer van de country club uitstraalden. De Republikeinen hadden meer straatvechters nodig, vond hij. Zelf blijf ik hopen dat het mogelijk is de taal van het volk te spreken, zonder de grofheid en de onnadenkende overdrijving van de toog over te nemen. Er moet een verschil blijven bestaan tussen de taal op café, onder gelijkgezinden, en die van een openbare toespraak, laat staan van een inaugurele rede Ik had gezworen nooit het woord ‘stigmatisering’ te gebruiken, maar toen Trump sprak van ‘millions and millions of criminal aliens’, dacht ik: hé, is dat geen – je weet wel, dat woord dat ik niet wil gebruiken.

7.   Compromisloos
     Na het afzweren van mijn extremistische en revolutionaire verleden, heb ik een voorkeur gekregen voor geleidelijke evolutie, compromissen en de gulden middenweg. In de VS komt zoiets onder andere tot uiting in bipartisan initiatieven. Maar ook over compromissen geloof ik in de gulden middenweg. Te veel compromissen is ook niet goed.  Ons Belgische systeem is erdoor geblokkeerd. Als ik over de Arizona-onderhandelingen hoor, komt de Trump in mij naar boven en wil ik roepen: gooi die hansworst van een Rousseau eruit. Lock him up. Anderzijds hoop ik ook dat Trump toch minstens een beetje rekening houdt met de helft van de Amerikaanse kiezers die niet voor hem hebben gestemd. IJdele hoop vrees ik, zolang de Republikeinen niet alleen het Witte Huis hebben, maar ook over de meerderheid in de kamer en de senaat beschikken.

8.  Pers
       ‘Trump zal de pers intimideren zodat kritische berichtgeving over zijn bestuur moeilijk wordt.’ Mijn voorspelling: het grootste deel deel van de Amerikaanse pers zal de komende vier jaar heel kritisch over Trump blijven berichten. Misschien zal de toon iets voorzichtiger zijn dan de vorige keer, en iets genuanceerder dan in de Europese pers.

9.  Repressie
     ‘Trump zal meer repressieve middelen inzetten tegen protestbewegingen.’ Ik kom allang niet meer op straat om te betogen, maar ik vind het recht om dat te doen wel belangrijk. Het is bij wijze van spreken de moeite waard om ervoor op straat te komen. Het eeuwige probleem zijn de amokmakers, waar ik vroeger wel eens toe behoord heb. Die moeten worden beteugeld, met een proportionele inzet van middelen, en ze moeten worden vervolgd en gestraft.
     Ook die straffen zijn best proportioneel. Als ik lees over de zware gevangenisstraffen voor de radicale Trump-betogers die met geweld het Capitool binnentrokken, lijkt een en ander mij overdreven. Het lijken wel Trumpiaanse maatregelen. Enkele militieleden kregen gevangenisstraffen tot 22 jaar. Zo’n 400 van de betogers zaten op het moment van de inauguratie nog altijd in de cel. De Standaard citeert het geval van Guy Reffit. Hij ‘had die dag een pistool op zak, handboeien bij en een helm op.’ Ik heb op betogingen nooit een pistool en handboeien op zak gehad, maar wel meermaals, conform de partijrichtlijnen, een helm gedragen. Hoeveel jaar gevangenisstraf zou mij dat moeten hebben opgeleverd?
     In elk geval: de middelen, vervolging en straffen zou alleen mogen afhangen van de gepleegde feiten, en niet van de Goede of Slechte Zaak waarvoor men op straat komt. Trump verleent gratie aan de amokmakers aan het Capitool. Zou hij dat ook doen met amokmakers die tégen hem betogen? Tot zoveel onpartijdigheid acht ik hem niet in staat.
     Tussen twee haakjes. Ik heb zoals iedereen de beelden gezien van de amokmakers in Brussel die auto’s in brand staken, en allerlei materiaal gooiden naar de politie en de hulpdiensten. Ik vind dat die ‘jongeren’ zwaar moeten worden gestraft. Maar ik denk eerlijk gezegd niet aan gevangenisstraffen van 22 jaar.

10.   Rechtspraak
     ‘Trump vormt een bedreiging voor de onafhankelijke rechtspraak.’ Ik ken de Amerikaanse rechtspraak vooral uit Hollywoodfilms en dat is een beeld dat ik niet helemaal vertrouw. Thomas Sowell schreef indertijd een betoog waarin hij het links-activisme in de Amerikaanse rechtspraak aanklaagde*. Moet daar iets tegen gedaan worden? Kan daar iets tegen gedaan worden? En vooral: kan daar iets tegen gedaan worden zonder de onafhankelijke rechtspraak te ondermijnen?
      Iets anders: bestaat de kans dat Trump probeert zijn politieke tegenstrevers (eventueel zelfs binnen het gerecht) voor de rechtbank te slepen? Uiteraard: zo wraakzuchtig ziet hij er wel uit. Maar zulke gerechtelijke vervolgingen, die hijzelf en Bill Clinton hebben moeten doorstaan, voor relatief kleine vergrijpen, roepen een levensgroot dilemma in het leven. Enerzijds: de wet is de wet, een vergrijp is een vergrijp, en ook een politicus mag niet straffeloos de wet overtreden. Anderzijds: zulke processen hebben politieke gevolgen. Het is hoogstwaarschijnlijk dat de processen tegen Trump-als-martelaar hem geholpen hebben om zijn dominante plaats binnen de Republikeinse partij veilig te stellen. Is het dan beter om een oogje dicht te knijpen voor kleine vergrijpen begaan door een politicus? 

11.   Ambtenarij
     ‘Trump wil de onafhankelijkheid van de ambtenarij aan banden leggen.’ Je hoort interviews met verontruste ambtenaren die ontslag vrezen omdat ze linkse of anti-Trump posts geplaatst hebben op de sociale media. Ik begrijp die vrees.
      Natuurlijk behoort de  ambtenarij niet, als onafhankelijke macht, tot de trias politica. Ze is niets meer dan een verlengstuk van de politieke macht, van de ‘political overlords’ zoals Sir Humprhey die noemde. Maar die verhouding gebeurt op basis van algemene richtlijnen. De overheid legt de belastingsregels vast, en de ambtenaren passen die toe zonder onderscheid des persoons. Het is niet aan de politici bijvoorbeeld om tussen te komen ten gunste van deze of gene belastingbetaler.
    Ik begrijp ook de bezorgdheid van de Trump-administratie dat haar richtlijnen door een overwegend links-liberale ambtenarij zouden kunnen worden tegengewerkt. De verleiding is dan groot om door afdankingen en aanwervingen een groter aandeel van conservatieve ambtenaren te verzekeren. Alleen is het veronderstelde links-liberale overwicht binnen de ambtenarij om zo te zeggen ‘organisch’ gegroeid. Dat met harde ingrepen ongedaan maken, is mij te revolutionair. Nog erger zou het zijn als dergelijk beleid gevoerd wordt om een omgekeerd overwicht van conservatieven te creëeren. 

12.    Minderheden
     ‘Trump bedreigt de rechten van minderheden.’ In de praktijk komt dat neer op het stopzetten van alle ‘positieve discriminatie.’ I’m with Trump on this one.  

13.    Vrijheid voor haatspraak
     ‘Trump wil dat haatspraak en fake news vrij spel krijgt op de sociale media.’ Opnieuw: I’m with Trump on this one. Dat betekent niet dat ik enige sympathie koester voor haatspraak en fake news, iets waar Trump zich in mijn ogen vaak schuldig aan maakt. 

14.   De oligarchie en Joe Sixpack
     ‘Trump zal de VS overleveren aan een oligarchie van techmiljardairs’. Uit de afscheidsrede van Biden: ‘Vandaag krijgt in Amerika een oligarchie van extreme rijkdom, macht en invloed vorm, die onze hele democratie bedreigt.’ De kritiek op Trump gaat hier twee kanten uit. Trump als slaafje van de oligarchen, of de oligarchen als slaafje van Trump.
     Dat een multimiljonair of miljardair meer invloed kan uitoefenen op het beleid dan Joe Sixpack lijkt mij onvermijdelijk. Het was ook zo in de tijd dat de superrijken vooral de Democraten steunden. Het is ook onvermijdelijk dat de tech-miljardairs hun invloed zullen gebruiken in hun eigen voordeel. De vraag is: zullen zij die invloed ook gebruiken in het nadeel van Joe Sixpack. Dat is geloof ik niet noodzakelijk. De tech-miljardairs lijken mij vooral geïnteresseerd in minimale regulering waardoor ze zo snel mogelijk AI-toepassingen kunnen ontwikkelen en op de markt brengen. Misschien is dat wel in ieders voordeel. Of misschien niet. Je weet nooit helemaal wat de toekomst brengt. Op school leerden we over de 19de eeuw en over de boeren die bang waren dat hun koeien geen melk meer zouden geven als er treinen voorbij zouden rijden. We weten nu dat de koeien niet in gebreke bleven, maar dat wist men niet zeker aan het begin van de 19de eeuw.
      Interessant is het voorbeeld van Tesla. Trump schaft de subsidies voor elektrische wagens af. Dat is een eerlijke maatregel in het voordeel van Joe Sixpack die mee belastingen betaalt waarmee rijkere medeburgers zich een elektrische wagen kunnen aanschaffen. Maar dan begint de speculatie. Misschien is die maatregel wel in het voordeel van Tesla die minder dan zijn concurrenten de subsidiepolitiek nodig heeft om elektrische wagens te verkopen. Ja, so what? Als Tesla de efficiëntste bouwer is van elektrische auto’s is er niets mis mee als Musk het meeste profiteert van een eerlijke maatregel. Dreigt er dan geen Tesla-monopolie? Ook niet erg zolang Tesla met brandstofauto’s moet concurreren.
     Trouwens, onder ons, ik heb liever tech-miljardairs in de omgeving van Trump dan fanatieke populisten als Steve Bannon.

15.  Belastingverlagingen
     ‘Trump zal de ongelijkheid vergroten door belastingverlagingen voor de rijken.’ Dat is best mogelijk. Over belastingen heb ik onlangs een stuk geschreven. Ik zal dat hier niet herhalen**. 

16.     Deregulering
     ‘Trump zal allerlei regulering afschaffen die belangrijk is voor de veiligheid, gezondheid en sociale bescherming van werknemers.’ Ik ken te weinig van de VS om te oordelen of er te veel of te weinig van dat soort regulering is. Mijn libertair vooroordeel zegt: waarschijnlijk te veel – en te veel ambtenaren om de uitvoering van die regulering te overzien.

17.  Sociaal vangnet
     ‘Trump wil het Amerikaanse sociaal vangnet nóg kleiner maken.’ Wil Trump dat? Het lijkt mij geen typisch beleid voor een populist. Hij heeft de vorige keer weinig gedaan om Obamacare terug te draaien.
      In elk geval, mijn visie over het gebrekkige sociaal vangnet in de VS is sterk beïnvloed door de analyse van Charles Murray in zijn boek Losing Ground, en door het door Murray voorgestelde alternatief van een universeel basisinkomen, zoals hij het uiteenzet in zijn boek In Our Hands. 

18.   Milieu en klimaat
     ‘Trump maakt de zorg om het klimaat (en het milieu) ondergeschikt aan de economische groei.’ Ikzelf ben een radicale agnost inzake klimaatopwarming. Ik weet weinig over CO2. Ik geloof niet per se dat de snelste energietransitie de beste is. Ik weet niet op welke plaats de klimaatzorg zou moeten komen op een prioriteitenlijst. Als Trump met zijn politiek van drill baby drill bijdraagt tot de val van Poetin, zou ik minstens dát al bij de gunstige gevolgen rekenen - af te wegen tegen de nadelen.

19.     Immigratie
       ‘Trump zal de grenzen sluiten voor immigratie uit de arme landen.’ Ik zie voor- en nadelen aan migratie. Voor Europa ben ik overtuigd van de nadelen. Ik heb daarover twee langere stukken geschreven***, naar aanleiding van het boek Exodus van Paul Collier en het boek De asielloterij van Ruud Koopmans. 

20.    Deportatie
       ‘Trump zint op een grootschalige deportatie van illegale immigranten.’  Wie het principe van legale immigratie aanvaardt, moet de illegale immigratie beteugelen, en deporteren wie het land op de verkeerde manier binnenkomt. Het syllogisme ziet er onweerlegbaar uit. Toch kun je enkele onderscheidingen maken. Tussen migranten met en zonder kinderen die op Amerikaanse bodem geboren zijn. Tussen recente migranten en migranten die al lang in de VS werken. Voor die laatste kan een naturalisatieprocedure worden voorzien zoals geschetst door Ruud Koopmans. Zo’n procedure heeft natuurlijk maar zin als men er eerst in slaagt de grenzen voor illegale immigratie bijna volledig af te sluiten. 
      Een van de nadelen van een massale deportatie (‘millions and millions’) is dat de repressieve technieken van razzia’s voor gewenning kunnen zorgen en dat ze uiteindelijk kunnen worden ingezet tegen de eigen burgers. Tegen deportatie van criminal aliens, zullen weinig Amerikanen een bezwaar hebben, maar ik zou graag weten wat Trump met criminal bedoelt. Volstaat de ‘misdaad’ van illegaal het land binnen te komen? Dan zijn alle 10 tot 12 miljoen illegale immigranten ‘criminelen’. Of valt het uitvoeren van ‘zwart werk’ ook onder criminaliteit? Dat zou ik niet billijk vinden.

21.      Importtarieven
        ‘Trump zal het economisch protectionisme verder opporen met hoge importtarieven. ‘Tariff is the most beautiful word in the dictionary, zei Trump, ‘it's more beautiful than love.’ Uit dat laatste blijkt in elk geval dat het met Trumps christendom wel meevalt. Anders zou hij weten dat zelfs als hij de hoogste tarieven ter wereld had, als hij de liefde niet had, had hij niets (Kor 1:13).
      Protectionisme is economische onzin. Elk land of gebied moet produceren wat het het beste kán produceren, is en daarna handel drijven met andere landen of gebieden zonder tarieven die het spel vervalsen. Neem Canada. Trump wil door tarieven, zeg, Canadees hout, vlees, en vliegtuigonderdelen tegenhouden om de Amerikaanse hout-, vlees-, en vliegtuigonderdelenproducenten te ‘beschermen’. Maar tegelijk zou hij willen dat Canada aansluit bij de VS. Moeten de meer zuidelijk gelegen producenten dan niet meer beschermd worden tegen de invoer vanuit het noorden dat nu niet lager Canada heet?
      In het interview met Luc van Braekel op Doorbraak las ik dat het uiteindelijke plan van Trump erin bestaat om inkomstenbelastingen te vervangen door importtarieven. Dat zou inderdaad de pil verzachten voor de Amerikaanse consument. Wat hij meer betaalt voor buitenlandse (en binnenlandse) producten wordt goedgemaakt door het wegvallen van directe belastingen. Maar het inherente nadeel van protectionisme blijft bestaan.
     Een andere kwestie is de geopolitiek. De wereldvrede is geen vanzelfsprekendheid meer. China is machtig geworden, en Rusland agressief. In die context kunnen vormen van protectionisme overwogen worden. Je offert dan economisch voordeel op om je geostrategische positie te versterken of die van een potentiële vijand te ondermijnen. ’t Is een mogelijkheid.
     Partijpolitiek ten slotte moeten de Amerikanen een afweging maken. De Republikeinen willen meer protectionisme en minder belastingen. De Democraten willen (iets) minder protectionisme en meer belastingen. Het wordt dan kiezen tussen het minste kwaad. Een groot, grondstoffenrijk contintent als de VS, kan zich ongetwijfeld wat meer protectionisme veroorloven dan een klein doorvoerland. 

22.   America first
    ‘Trump zal in zijn buitenlands beleid het eigenbelang van de VS vooropstellen.’ En hij heeft groot gelijk. Als je mensenrechten wilt beschermen in de wereld moet je in de eerste plaats sterk genoeg zijn om de mensenrechten in je eigen land te beschermen tegen buitenlandse bedreiging. Belangrijk is echter dat een onderscheid wordt gemaakt tussen ‘welbegrepen’ eigenbelang op lange termijn, en het kortzichtige eigenbelang van een zero sum dealmaker voor wie nationalisme niet meer is dan uitbreiding van zijn egoïme. Is dat een goede karakterisering van Trump? Welbegrepen eigenbelang betekent ook stabiele allianties met andere landen, vooral als je met hen politieke en morele waarden deelt.

23.     Isolationisme
     ‘Trump zal een isolationistische bewind voeren en zal (a) Europa en (b) Oekraïne in de steek laten.’ Ik wacht af wat er zal gebeuren. Volgens mij is het in Amerika’s welbegrepen eigenbelang om Europa en Oekraïne niet in de steek te laten.  

24.     Imperialistische avonturier
     ‘Trump is een geopolitieke avonturier met plannen voor de annexatie van Canada, Groenland en het gebied rond het Panama-kanaal.’ Dat lijken mij drie rationele, geopolitieke doelstellingen. Veel hangt af van de middelen waarmee die doelstellingen worden nagestreefd. Militaire agressie, schenden van nationale soevereiniteit en verstoren van het internationaal recht behoren niet tot de geoorloofde of zelfs maar verstandige middelen.

25.     Abortus
     ‘Trump zal de reproductieve rechten van de vrouwen afschaffen.’ ’t Is een rare manier om over abortus te praten, maar daar gaat het over. Als ik het goed begrepen heb, is Trump geen hardliner in deze materie, in tegenstelling tot veel Republikeinen  ... en Democraten, maar dan in tegenovergestelde richting. Zelf ben ik ook geen hardliner.

 

* 

* Sowells essay over het juridisch activisme staat hier. 

** Mijn stukje over ‘rechtvaardige belastingen’ staat hier.

*** Mijn stukjes over migratie en asiel staan hier en hier.