Een autoritair lettertype, e.a.

Een autoritair lettertype
     Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken gaat voortaan weer het lettertype Times New Roman gebruiken in plaats van Calibri, dat onder Biden was ingevoerd. Het was een item op het VTM-nieuws. Een lettertypespecialist vertelde dat Times New Roman autoritair was, terwijl Calibri een vriendelijke openheid uitstraalde.
       Ikzelf ben een groot voorstander van Times New Roman of van andere schreefletters. Een gedrukt boek met schreefloze letters zal ik niet lezen. Een schreefloze letter biedt alleen de essentiële informatie, een Gotische letter bevat te veel bochten en krullen, maar een Romeinse schreefletter heeft precies het juiste niveau van versiering. Zie bijvoorbeeld de illustratie hierboven, waarbij de eerste letter telkens een schreefletter is en de tweede een schreefloze letter.
      De schreef-x, heeft 4 horizontale streepjes die de schreefloze x niet heeft. De schreef-a heeft een een elegant bolletje aan de ene kant en een elegante krul aan de andere kant. De schreef-l heeft een voetje en een schuin streepje bovenaan. En de schreef-e heeft weliswaar geen versieringen, maar vertoont een subtiele variate, waarbij de verticale lijn dikker is dan de horizontale, zoals bij handschrift met een echte kroontjespen.
     Voor mijn eigen stukjes gebruik ik Georgia, maar op mobiele applicaties wordt die automatisch vervangen door een schreefloze letter. Schreefloze letters zoals Calibri zijn beter voor schermpjes. Dat was naar verluidt de reden waarom de Biden-administratie hem invoerde. Een andere reden was het ‘inclusieve’ karakter van de letter, die immers beter leesbaar is voor dyslectici.
     Op de school waar ik les gaf werd ons opgedragen om voor lesmateriaal een Arial 14 punt te gebruiken. Ik heb daar nooit aan meegedaan. Arial vind ik een lelijke letter. Voor mijn cursussen gebruikte ik Times New Roman 9,5 punt, met de tekst in twee of drie kolommen. Dan ziet de tekst eruit alsof het een krantenartikel is. Dat leest aangenaam en is overzichtelijk. Vaak kon een onderwerp op één overzichtelijke bladzijde worden afgehandeld. Had ik mijn cursus in Arial 14 punt laten drukken, dan was hij 5 keer zo dik geweest en hadden de leerlingen in dat rommeltje heel moeilijk hun weg gevonden. Dislectische leerlingen die dat vroegen, kregen overigens zo’n Arial-14-punt-versie. Of ze konden de cursus digitaal aanpassen naar believen. 

Linkse FB-posts
     Op mijn FB-feed krijg ik dagelijks enkele groen-linkse posts te zien. De meeste lees ik zonder ergernis of leedvermaak, terwijl dat toch gevoelens zijn die mij wel eens overvallen bij het lezen van krantencommentaren en stukken in het opiniekatern van De Standaard. Soms voel ik een soort schaamte, en stel ik mij de vraag: ben ik ook zo geweest? Maar bij de stukjes van D. bijvoorbeeld heb ik dat nooit. Daar weet ik het antwoord: ja, ik ben ook zo geweest, met precies dezelfde mengeling van emotionaliteit, moralisme en absolute zekerheden. Mijn vroegere ik is het met alles eens wat hij schrijft, behalve met zijn halfzachte meningen over onderwijs.
     Laatst vertelde hij dat hij wat snotterde en daarmee naar de dokter ging. Die liet hem kiezen: thuisblijven of gaan werken. De eerste reactie van D. was om te gaan werken. Hij is leraar, en zo kort voor de examens, zou hij het gevoel hebben dat hij zijn leerlingen in de steek liet. Maar toen bedacht hij dat zo’n houding van weinig solidariteit getuigde met de zieken die nu ‘door de rechtse regering aan het werk worden gejaagd.’ Hij onderdrukte zijn ‘kleinburgerlijke’ reflex en bleef thuis. Ik zou geloof ik ook zo geredeneerd hebben.

Het Lenin-gedicht van Herman Gorter
     In het vijfde en zesde middelbaar hadden we achtereenvolgens les van meneer Debrouwere en meneer Delameilleure. Ze gebruikten het handboek De dubbelfluit van Anton van Wilderode, dat eigenlijk vooral een bloemlezing van gedichten was. Een ervan was het rouwgedicht dat Herman Gorter schreef bij de dood van Lenin. Het werd in de klas niet behandeld. Ik meen mij te herinneren dat Van Wilderode het gedicht bombastisch vond. Het bevatte onder andere de regel: ‘Gij alles durvende en hoge Held’. Daarna vergeleek Van Wilderode het met een ander, intimistischer, rouwgedicht van Gorter dat in mijn herinnering ook over Lenin ging. Dat bevatte de regel: ‘Hij deed het bruin en wit van zijne ogen toe.’
     Nu wilde ik graag die gedichten eens opnieuw lezen, en ik vroeg aan Grok om ze op te zoeken. Grok gaf grif toe dat Gorter gedichten schreef, dat hij wel eens met Lenin te maken had gehad, maar dat hij nooit een Lenin-gedicht had geschreven. Toen ik bleef aandringen, veranderde Grok van mening en leverde mij een Gorter-achtig gedicht dat de regels bevatte die ik mij herinnerde, maar waarvan je in een oogopslag zag dat het een hallucinatie was.
     Gedichten terugvinden is echt het sterke punt niet van de chatbots. Ze schrijven ze liever. Toen ik zelf begon te zoeken had ik het gedicht in twee minuten gevonden. Wel bleek dat tweede gedicht een fragment te zijn uit Mei; het had dus niets met Lenin te maken. Dit is het echte Lenin-gedicht.

        Lenin, gij machtigste, dapperste Strijder,
        Gij alles durvende en hoge Held,
        In diep bezinnen en het verst geweld
        Even machtig, - gij werdt de bevrijder

        Der boeren, en wildet worden ook de leider
        Der Russische arbeiders ter vrijheid, redder
        Van het gehele wereldproletariaat,
        En stichter van de communistische wereldstaat.

        Gij stierft. Waardoor? Door ’t kapitaal, gij, Held,
        Dat voor een nog te hoge taak u steld’,
        Maar ook door de arbeiders die u verlieten,
        Van West-Europa, en Rusland alleen lieten.
        Uw liefde stierf. Omdat gij werdt verlaten
        Door de arbeiders Europa’s, die uw liefde haatten.

     De laatste regel, met die verleden tijd van ‘haten’ vind ik bijzonder onhandig. En dan zwijg ik nog van de rare gedachte dat ‘het kapitaal’ en het reformisme van de ‘arbeiders Europa’s’ verantwoordelijk zouden zijn voor de dood van de Russische leider. 
     Het fragment uit Mei dat Van Wilderode citeerde als contrast was dit:

        Hij deed het bruin en wit van zijne ogen toe, 
        En zag niet meer de kamer, noch de mensen, 
        Noch ’t licht dat door de vensters kwam, noch ’t groen 
        Der bomen buiten, noch de blauwe hemel.