De comateuze Europese literatuur

De comateuze Europese literatuur
     Zoals elke krantenlezer erger ik mij aan sommige sensationele koppen die een redelijk artikel dat eronder staat ontsieren. Maar ik begrijp dat de lezer moet worden verleid om een saai stuk over politiek of economie te lezen. Maar waarom gebruikt men zulke koppen ook in de cultuursectie? In DS2 van 26/3 lees ik in een onderschrift dat de roman Oroppa een boek is ‘dat de comateuze Europese literatuur reanimeert.’ Comateus? De bespreking van een nieuwe productie van Pretty Woman  staat onder de kop: ‘Waarom een musical maken van een film die passé is?’ Passé? Na zo’n kop ben ik geneigd om nog een snel een ticket voor die musical te bestellen. Maar het artikel eronder overtuigt mij ervan dat de muziek in het stuk – van Bryan Adams – slaapverwekkend moet zijn, en om in een comateuze toestand naar een musical te kijken, daar bedank ik voor. Ik wil niet dat men mij voor de Europese literatuur houdt.  

‘En daar is niets mis mee’
     Naast negatief nieuws, bevatten hedendaagse krantenkoppen ook waarschuwingen voor allerhande gevaar. ‘Oktober nog nooit zo droog’. ‘Door DOGE verliezen ambtenaren hun job.’ Steeds meer kant-en-klare maaltijden in de winkel.’. ‘Steeds minder computers in de klas.’ ‘Begroting nog jarenlang in het rood.’ De lezer is geconditioneerd om daarin onheilstijdingen te zien. Als die boodschappen niet zo bedoeld zijn, moet dat op een of andere manier worden duidelijk gemaakt. Een recente mode is om aan de titel toe te voegen ‘En daar is niets mis mee.’ Probeer het maar eens. Een interview met Paul De Grauwe bijvoorbeeld, met daarboven de kop ‘Begroting nog jarenlang in het rood, en daar is niets mis mee.’ 

G-1000
      Dat essay van David Van Reybrouck Tegen verkiezingen wil ik bij gelegenheid wel eens lezen. Ondertussen koester ik de grootst mogelijke weerzin tegen zijn G1000-project en de gedachte aan burgerpanels die door loting worden aangeduid. Ik moet er niet aan denken dat een idioot als ik aan zo’n panel zou deelnemen en mee advies zou moeten geven of beslissingen zou moeten nemen nopens het staatsbelang. Ik geef overigens toe dat die adviezen of beslissingen niet altijd fout zouden zijn. Mocht men in de VS in 1967 een G1000-panel gehad hebben, zou dat waarschijnlijk geadviseerd hebben om de oorlog in Vietnam onvoorwaardelijk stop te zetten. Maar dat advies kon president Johnson ook krijgen van zijn slimme adviseurs als McNamara. En ik zou die G1000-mensen in elk geval niet zelf de onderhandelingen hebben laten voeren met de hardliners van Hanoi.

Oligarch Musk
     Ik heb niet bijgehouden hoe vaak ik stukken en commentaren las die waarschuwden voor Musk als oligarch. Musk zou zijn politieke connecties gebruiken om voor zijn bedrijven een monopoliepositie te verwerven. Maar nu zie ik een kop in De Standaard over het zakenimperium van Musk dat ‘sputtert’. ‘Het ziet er naar uit,’ besluit de journalist, ‘dat het onaantastbaar geachte monopolie van Musk … sneller dan gedacht doorbroken wordt.’ Je zou er haast aan toevoegen: ‘En daar is niets mis mee.’

Musk en Hitler
    Een recent X-bericht van Musk deel veel stof oplaaien. “Stalin, Hitler en Mao hebben geen miljoenen mensen vermoord. Dat deden hun werknemers in de publieke sector.” Het bericht werd uit vooringenomenheid, kwade wil of gebrekkige leesvaardigheid verklaard als een ‘vrijpleiten’ van Hitler. Misschien had Musk moeten schrijven in de stijl van de Grote Proletarische dichter Bertolt Brecht, in zijn ‘Vragen van een lezende arbeider’. Een fragment luidt:

     De jonge Alexander veroverde Indië.
     Alleen hij?
     Caesar versloeg de Galliërs.
     Had hij niet op zijn minst een kok mee?

Musk had op die plaats enkele verzen kunnen toevoegen

     Hitler vermoordde zes miljoen Joden.
     Wie zorgde voor het transport?
     De glorieuze Stalin zuiverde zijn eigen ambtenarentroep.
     Waren er daarna minder ambtenaren?
     Mao riep de culturele revolutie uit.
     Wie riep mee?

Valerie Van Peel
     Her en der lees ik dat toekomstige N-VA-voorzitster Valerie Van Peel ‘heel wat sociaal-voelender is dan veel partijgenoten.’ Maar zou ze ook zo sociaalvoelend zijn als bijvoorbeeld Conner Rousseau of Paul Magnette? Dát is de vraag. 

Aanvallen
     Wie tegen een sterkere Europese defensie is, stelt vaak de pertinente vraag: ‘Denk je nu echt dat Rusland Europa zal aanvallen?’ Een tegenvraag luidt: ‘Denk je nu echt dat Europa Rusland zal aanvallen?’ De ja’s en de nee’s op beide vragen berusten op speculatie, maar de ene speculatie is de andere niet. Rusland heeft zijn recente track record niet mee.

Nina Chroestsjova over Trump
     Nina Chroestsjova is de achterkleindochter van de Russische leider Chroestjov. Onlangs vergeleek zij president Trump voor de verandering niet met Hitler maar met Stalin. Stalin was een wrede dictator, Trump een grillige would-be-despoot. Allebei houden ze ervan mensen rechtstreeks te kleineren. Chroestsjova vertelt hoe Stalin haar overgrootvader vernederde in het bijzijn van topambtenaren door hem te bevelen een gopak, een Oekraïense volksdans uit te voeren. Ze laat haar grootvader aan het woord. ‘Ik moest op mijn hurken gaan zitten en mijn hielen uitslaan, wat eerlijk gezegd niet gemakkelijk voor mij was. Maar als Stalin zegt “dans”, dan danst een wijs man.’
     Stalin vernederde zijn handlanger in de kleine kring van partijleiders, Trump vernederde Zelenski voor de ogen van de hele wereld. Het is niet helemaal hetzelfde, maar de grofheid en de kwaadaardigheid lopen gelijk. De vergelijking van Chroestsjova is terecht. Ze volgt met argwaan de rechtszaken die Trump aanspant tegen persorganen. Ze vreest dat Trump ook zal proberen de rechtbanken te intimideren. Ik deel die argwaan en die vrees. Alleen vind ik het jammer dat Chroestsjova haar betoog opsiert of ontsiert – het is maar hoe je het bekijkt – met een flagrante overdrijving: 

Een groot deel van de Amerikaanse media is ook al op de knieën gedwongen. Jeff Bezos, de op een na rijkste mens ter wereld, heeft de reputatie van The Washington Post, de krant waarvan hij de eigenaar is, naar de knoppen geholpen door aan te kondigen dat de opiniepagina’s de facto een spreekbuis van het trumpisme zijn geworden.

      Ik heb de aankondiging van Jeff Bezos over de opiniepagina’s gelezen. Hij vond dat die vooral de ideeën van persoonlijke en economische vrijheid moesten uitdragen. Dat is iets helemaal anders dan ‘de facto een spreekbuis van het trumpisme’ te worden. Dan ben ik ook niet geneigd om te geloven dat ‘een groot deel van de Amerikaanse media al op de knieën is gedwongen.’ Dat is weer een staaltje van preken voor de eigen kerk. Voor die kerk luistert het niet zo nauw als de algemene strekking van de preek maar juist is. Ketters als ikzelf daarentegen worden daar wantrouwig van.