Roel van Duijn, e.a.

Roel van Duijn
     In de boekhandel zag ik een boek liggen van Roel van Duijn. Dat is iemand van mijn jeugd, de man van de Provo’s, van de Kabouterpartij, van de pacifisten. Ik heb het laatste hoofdstuk van het boek rechtop staand in de winkel gelezen. Van Duijn roept Europa op om heel, heel snel een sterke defensie en een sterke atoommacht op te bouwen, zodat we Poetin vóór zijn. Van Duijn is met een Russische getrouwd geweest en heeft lang genoeg in Rusland gewoond en met Russen gesproken en ruzie gemaakt om niet licht te tillen aan het gevaar uit het Oosten.
      Natuurlijk krijgt hij nu te horen dat zijn huidige standpunten haaks staan op die van zijn radicaal-pacifistisch verleden. Ja maar, antwoordt hij, vroeger was er alleen maar een Koude Oorlog, terwijl het gevaar op een Hete Oorlog, zoals Oekraïne bewijst, almaar groter wordt. Van Duijn denkt dat de wereld veranderd is – en hij heeft gelijk –, maar hij ziet minder scherp hoezeer hijzelf ook veranderd is. Je stelt dat vast bij veel ex-linksen, ex-revolutionairen en ex-pacifisten. De wereldconflicten van hun jeugdjaren bekijken ze nog altijd met de ogen van vroeger. 

Oekraïne
     De Standaard heeft op haar opinie-pagina’s altijd veel ruimte geboden aan sympathisanten van Oekraïne. Dat bevalt mij. Maar kun je die linksliberalen wel ooit helemaal vertrouwen? In een commentaar van Mooijman (DS 17/6) lees ik: ‘Tot afgelopen weekend leek het Westen maar één strategie na te streven: Oekraïne van voldoende wapens te voorzien om de Russen terug te dringen. Dat er nu op hoog niveau wordt nagedacht over een alternatieve uitweg uit de oorlog, is op zichzelf een belangrijke verwezenlijking.’
      Dat bevalt mij dan weer niet. Natuurlijk zal er onderhandeld moeten worden. Natuurlijk zal er een compromis moeten worden gezocht. Maar in de woorden van Mooijman lijkt het wel of de grootste fout van het Westen was dat ze tot nu toe te veel aan wapens en te weinig aan vredesoverleg heeft gedacht. Ik zou denken dat het Westen vooral te traag en te weinig wapens aan Oekraïne heeft geleverd. 

Hamas
     Zowel wie aangaande Israël vóór, tegen of neutraal is, kan wat opsteken uit het interview met Hamas-kenner Jonas Wagemakers (DS, 13 juni).

Geen antidepressiva in de rekken
      Een Deens farmabedrijf besliste om de antidepressiva Nortrilen en Redomex niet meer op de Belgische markt te brengen omdat ze er niets meer aan verdienen. In de apotheek betaal je geloof ik iets van één euro voor honderd tabletten. Alleen, er zijn in ons land meer dan 300.000 patiënten die de middelen gebruiken.  Waarom verhogen die Denen hun prijs dan niet een beetje, zodat er aan de verkoop weer iets te verdienen? Dat kan niet want er wordt door de overheid een maximumprijs bepaald*.
      Met maximumprijzen loop je altijd gevaar dat er schaarste ontstaat. De socialistische reflex om de koopkracht te beschermen met maximumprijzen is daarom een gevaarlijke werkwijze. Ik lees dat Vandenbroucke het probleem tijdelijk wil oplossen met het opleggen van boetes aan het Deense bedrijf. Dat is een tweede socialistische reflex. De derde is die van rekwisities, maar als Vandenbroucke het Belgische leger naar Denemarken zou sturen om daar een lading Nortrilen en Redomex, die voor Duitsland bestemd is, in beslag te nemen, zou dat problemen opleveren met Denemarken én met Duitsland.

Testaankoop
     Laatst hoorde ik een meisje van Testaankoop op de televisie vragen dat de overheid in een of andere sector zou ingrijpen om de concurrentie te stimuleren en om maximumprijzen in te stellen. Dat zijn wel twee héél verschillende middelen om de consumenten te beschermen. Het eerste werkt indirect en op lange termijn; het tweede werkt direct en op korte termijn. Op lange termijn hebben maximumprijzen het tegenovergestelde effect van wat ze beogen. De mogelijkheid om winst te maken vermindert, de prikkel om te investeren verflauwt, de productie neemt af, de vraag overtreft het aanbod, en de prijs gaat omhoog. 

Centrum-rechts Wallonië
     George-Louis Bouchez vindt een grotere autonomie voor Vlaanderen en Wallonië overbodig, want de twee landsdelen hebben nu allebei centrum-rechts gestemd.  Hij wordt in zijn analyse ondersteund door historicus Olivier Boehme (DS 17/6). ‘Alleen een rood Wallonië past in het verhaal van twee onverenigbare democratieën in hetzelfde land.’
     Alsof de divergentie van de landsdelen alleen maar een kwestie is van een stembusresultaat. Maar die divergentie zit veel dieper ingebakken in de economische structuur – percentage ambtenaren, percentage uitkeringsgerechtigden, vervlechting tussen overheid en privé – en die economische structuur, met alle belangen die erbij horen, blijft leefbaar door de financiële transfers. Zolang die blijven bestaan zal er niet veel veranderen.
     Het probleem van de hoge percentages ambtenaren, uitkeringsgerechtigden en half-corrupte overheidsbestellingen bestaat natuurlijk ook in Vlaanderen. Maar wat zou er gebeuren als een federale centrum-rechtse regering die percentages probeerde te verlagen zodat ze in beide landsdelen gelijk zou zijn? Dan zou Wallonië een veel grotere ‘inspanning’ moeten doen. Dat zie ik nog niet gebeuren. Ik hoor Bouchez al roepen: ‘Et tu veux ma voiture aussi ?’

Artificiële standaardtalen
     Raf Feys herinnert op zijn FB-pagina aan de manier waarop ex-leerplanvoorzitter Ides Callebaut indertijd de talige achteruitgang in het onderwijs goedpraatte: schaf de norm af, en dan zullen de leerlingen geen fouten meer maken. Of in de woorden van Callebaut zelf: ‘Als er geen standaardtaal meer is, krijgen we onze taal terug zoals die al die jaren van de mensheid geweest is, uitgezonderd die enkele eeuwen van de artificiële standaardtalen. Dan zullen de leerlingen ook geen taalfouten meer kunnen maken.’
     Zou die redenering ook op andere gebieden toepasselijk zijn? Bijvoorbeeld: ‘Als we de slavernij, de lijfeigenschap en de standenmaatschappij weer invoeren krijgen we onze maatschappij terug zoals die al die jaren van de mensheid is geweest, uitgezonderd de enkele eeuwen van artificieel liberalisme.’

Protectionisme
     Ik ben van hoofd tot voeten tegen protectionisme en handelsoorlogen, ook als ze tegen een autoritair-corrupt land als China gericht zijn. Maar soms is er ook een goede kant aan. Een kop in De Standaard: ‘Marokko is lachende derde in auto-oorlog EU-China.’ En wat verder: ‘De auto-industrie is de belangrijkste exportsector van Marokko, na de landbouw.’ Die industrie en die export zullen voor de welvaart en Marokko veel meer doen, geloof ik, dan de samengetelde ‘ontwikkelingshulp’ van vele, vele jaren.

Hoe ‘rechts’ is het RN van Marine Le Pen
     Het Rassemblement National van Le Pen is heel rechts als het op migratie aankomt. Maar sociaal-economisch is dat anders. Ik lees bij Ruben Mooijman (DS 14/6): ‘Het RN wil de banken extra belasten, de pensioenleeftijd verlagen, zich loskoppelen van de Europese energiemarkt, de btw op energie en de belastingen op inkomsten verlagen. Deze maatregelen zouden de staatskas 100 miljard euro kosten.’ Alleen de maatregel betreffende de inkomstenbelasting zou je ‘rechts’ kunnen noemen. De rest – banken, pensioen, energiemarkt, btw**, staatskas – is ‘links’.

Les Engagés van Prévot
     Het heeft enige tijd geduurd voor ik begreep waar Prévot met zijn Engagés zijn stemmen vandaan haalde. Maar de kranten hebben het mooi uitgelegd: Prévot heeft de stemmen van Ecolo binnengehaald. Komt dat doordat het vernieuwde Les Engagés economisch naar rechts is opgeschoven? Dat zou mij verwonderen. 
     De economische reflex van Ecolo-stemmers is economisch eerder links, met veel herverdeling, maar eigenlijk hebben veel van die goedverdienende tweeverdieners bij zo’n herverdeling geen rechtstreeks belang, in tegenstelling tot de steuntrekkers die PS of PTB stemmen. Dat betekent dat het economische aspect een minder grote rol speelt bij hun politieke keuze. Het staat los van wat marxisten hun ‘klassenbelang’ zouden noemen. De Ecolo-stemmers kunnen dan ook makkelijk worden aangetrokken door vernieuwers, los van het economische verkiezingsprogramma van die vernieuwers***. Ik heb zulke vernieuwers altijd met wantrouwen bekeken. In mijn jeugd had je Jean-Jacques Servan-Schreiber. Ik moest die man niet. 

Conner en Melissa
      Er doen op de sociale media een aantal mooie foto’s de ronde waarop Conner Rousseau en Melissa Depraetere als ideaal stel afgebeeld staan. Daar staat dan een grappig commentaartje onder. Bijvoorbeeld: ‘Kevin (27, crypto-belegger) en Vanessa (25, influencer) zijn het eerste koppel in het nieuwe seizoen van Temptation Island. Ze zijn naar eigen zeggen helemaal klaar voor de ultieme relatietest. Kevin heeft zijn Vanessa maar één regel meegegeven: van de matrak van de bruin mannen afblijven.’ Of nog: ‘Deze week in Blind Gekocht: Gunther en Anja willen graag landelijker gaan wonen, dichter bij de mama van Gunther. Ze hebben een budget van € 225.000 en willen graag iets met 4 slaapkamers, 2 badkamers, en een grote tuin met zwembad. Het budget is te beperkt om veel renovaties te voltooien. Zeker voor de ramen moeten er keuzes worden gemaakt. ‘Het is voorruit of achterruit,’ benadrukt Anja.
     De mooiste echter vind ik die foto van de verkiezingsavond, toen Melissa zo’n prachtige rode jurk droeg. Daaronder het eenvoudige bijschrift: ‘Maria Magdalena bij de verrijzenis van Jezus, olieverf op doek, onbekende meester, 2024.’

* Terugbetaalde geneesmiddelen komen niet in een vrije markt terecht. Het zijn niet de 300.000 gebruikers die rechtstreekse klanten zijn maar de overheid met haar ziekteverzekering. Een situatie met één klant noemt men geloof ik een monopsonie.
** Ik ga ervan uit dat BTW een rechtsere vorm van belasting is dan belastingen op inkomsten, op bedrijfswinsten, op vermogens en op vermogenswinsten.
*** Dat programma moet dan natuurlijk voldoende woorden bevatten als sociaal, zorg, en eerlijk. Trouwens, in de mate dat Ecolo-stemmers in de ambtenarij of in de gesubsidieerde sector werken, hebben ze natuurlijk wél belang bij de sociaal-economische herverdeling.